تاماهاوک در کانون بحران | از آرزوی زلنسکی تا هشدار هسته‌ای پوتین | چگونه یک موشک به سلاحی سیاسی بدل شد؟
در دیدار حساس زلنسکی، با دونالد ترامپ در کاخ سفید در روز جمعه، موضوع موشک‌های کروز تاماهاوک به یکی از محورهای اصلی مذاکرات در جنگ اوکراین و روسیه تبدیل شده است. این سلاح‌های دوربرد، که قادر به هدف قرار دادن نقاطی در عمق خاک روسیه هستند، از سوی کی‌یف به‌عنوان ابزاری برای تغییر موازنه قدرت دیده می‌شوند، در حالی که مسکو تحویل آن‌ها را «خط قرمز» خطرناکی می‌داند.
به گزارش خبر فوری، این بحث می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رویکرد آمریکا باشد، زیرا ترامپ در نظر دارد از این موشک‌ها برای فشار به مذاکرات صلح استفاده کند، در حالی که با فشارهای داخلی و بین‌المللی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
تاماهاوک: سلاحی با دقت و قدرت بی‌نظیر
موشک‌های تاماهاوک، (درباره این موشک‌ها اینجا را بخوانید) که در دهه ۱۹۸۰ توسط نیروی دریایی آمریکا معرفی شدند، سلاح‌های کروز زیرصوت هستند که برای حملات دقیق به اهداف مستحکم مانند پناهگاه‌های نظامی، مراکز فرماندهی و زیرساخت‌ها طراحی شده‌اند. این موشک‌ها با طول ۶.۱ متر، بال‌هایی به عرض ۲.۵ متر و وزن حدود ۱۵۱۰ کیلوگرم، در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند تا از ردیابی راداری در امان بمانند و با سرعت ۰۰ ۹ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند. برد آن‌ها بسته به مدل متفاوت است: تا ۲۵۰۰ کیلومتر برای نسخه‌های قدیمی‌تر و حدود ۱۶۰۰ کیلومتر برای نسخه‌های متعارف مدرن. هر موشک بین ۱.۳ تا ۲.۲ میلیون دلار قیمت دارد و می‌توان آن‌ها را از کشتی‌ها، زیردریایی‌ها یا سیستم‌های زمینی مانند پرتابگر تایفون (که ارتش آمریکا در سال ۲۰۲۳ پس از فروپاشی پیمان نیروهای هسته‌ای میان‌برد آزمایش کرد) شلیک کرد. تاماهاوک‌ها با بیش از ۲۳۵۰ استفاده عملیاتی، از جمله حملات اخیر به اهدافی در ایران، در شرایط مختلف جوی کارآمد هستند و قابلیت تغییر مسیر در حین پرواز، رهگیری آن‌ها را دشوار می‌کند.
چرا اوکراین تاماهاوک می‌خواهد؟
علاقه اوکراین به موشک‌های تاماهاوک از نیاز فوری به تغییر دینامیک میدان نبرد نشأت می‌گیرد. در حالی که نیروهای روسی به‌آرامی اما پیوسته در حال پیشروی هستند، کی‌یف به دنبال سلاح‌هایی است که بتواند اهدافی را فراتر از برد سیستم‌های کنونی مانند موشک‌های ATACMS آمریکایی (با برد 300 کیلومتر) یا موشک‌های استورم شادو بریتانیایی ـ فرانسوی هدف قرار دهد. زلنسکی، که این هفته با مدیران شرکت ریتون دیدار کرد تا درباره تولید و همکاری گفت‌وگو کند، معتقد است تاماهاوک‌ها می‌توانند صدها سایت نظامی روسیه، از جمله مراکز لجستیکی، فرودگاه‌ها و زیرساخت‌های انرژی را هدف قرار دهند و ماشین جنگی مسکو را مختل کنند. رادوسلاو سیکورسکی، وزیر امور خارجه لهستان، بر کارایی این موشک‌ها تأکید کرده و گفته است که وسعت خاک روسیه، پوشش کامل دفاع هوایی را دشوار می‌کند. برای زلنسکی، این موشک‌ها نه‌تنها ابزار نظامی، بلکه اهرمی برای وادار کردن ولادیمیر پوتین به مذاکره جدی هستند. ترامپ نیز با طعنه گفته است: «آیا آن‌ها می‌خواهند تاماهاوک‌ها به سمتشان بیاید؟ فکر نمی‌کنم.»
واکنش تند روسیه: خط قرمز مسکو
روسیه، تحویل تاماهاوک‌ها به اوکراین را تهدیدی حیاتی می‌بیند. پوتین هشدار داده که این اقدام می‌تواند به تشدید غیرقابل‌کنترل درگیری منجر شود و حتی احتمال استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را مطرح کرده است. کرملین معتقد است که این موشک‌ها، با برد کافی برای هدف قرار دادن شهرهای کلیدی مانند مسکو، توازن استراتژیک را به نفع اوکراین تغییر می‌دهند و ممکن است ناتو را مستقیماً وارد جنگ کند. این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شوند که آمریکا و متحدانش پیش‌تر با ارائه تسلیحاتی مانند هیمارس و استورم شادو، محدودیت‌های واکنش‌های روسیه را آزمایش کرده‌اند.
چالش‌های استراتژیک و لجستیکی
تحلیلگران معتقدند که تاماهاوک‌ها می‌توانند توان اوکراین برای حمله به اهداف عمیق در خاک روسیه را تقویت کنند، اما محدودیت‌هایی نیز وجود دارد. مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی اشاره می‌کند که این موشک‌ها به تعداد زیاد و زیرساخت‌های پرتاب پیچیده نیاز دارند که اوکراین فاقد آن‌هاست. همچنین، آموزش پرسنل اوکراینی برای استفاده از این سیستم‌ها زمان‌بر است و ممکن است ماه‌ها طول بکشد. برخی کارشناسان معتقدند که روسیه می‌تواند با تقویت دفاع هوایی یا جابه‌جایی دارایی‌های کلیدی، اثرات این موشک‌ها را خنثی کند.
پیچیدگی‌های سیاسی در آمریکا
در آمریکا، تصمیم‌گیری درباره تاماهاوک‌ها با چالش‌های سیاسی همراه است. دولت بایدن پیش‌تر با احتیاط به درخواست‌های اوکراین برای سلاح‌های دوربرد پاسخ داده بود، اما فشارهای کنگره و متحدان اروپایی، به‌ویژه پس از اظهارات اخیر زلنسکی، این موضوع را به اولویت تبدیل کرده است. برخی از اعضای حزب جمهوری‌خواه، که تحت رهبری ترامپ به دنبال سیاست‌های سختگیرانه‌تر علیه روسیه هستند، از ایده استفاده از تاماهاوک‌ها برای وادار کردن پوتین به مذاکره حمایت می‌کنند. با این حال، خطر تشدید تنش‌ها و واکنش احتمالی چین، که تحولات را از نزدیک رصد می‌کند، همچنان یک نگرانی بزرگ است.
تاماهاوک: صلح یا پرتگاه؟
بحث موشک‌های تاماهاوک فراتر از یک تصمیم نظامی است. این موضوع آزمونی برای تعهد غرب به حمایت از اوکراین و مدیریت ریسک‌های یک جنگ گسترده‌تر است. زلنسکی در دیدار با ترامپ تأکید کرد که تاماهاوک‌ها نه‌تنها برای دفاع از اوکراین، بلکه برای حفظ توازن قدرت جهانی حیاتی هستند. اما با توجه به هشدارهای مسکو، پرسش اصلی این است که آیا این موشک‌ها جهان را به صلح نزدیک‌تر می‌کنند یا به لبه پرتگاه یک جنگ بزرگ‌تر می‌برند؟
خب ب ما چه فیلترینگ چی شد