عراقچی : دیپلماسی استانی را گسترش داده ایم تا مشکلات استانهای مرزی با کشورهای همسایه حل شود/ از این طریق بخشی از تحریمها برداشته می شود

بخشی از اظهارات وزیر خارجه را می خوانید:

*دیپلماسی استانی  نیاز به توضیح دارد. اولا حضور وزارت امور خارجه در استان ها در نقاط مرزی و جزایر ایران اصلا چیز تازه ای نیست. شما به مخزن اسناد وزارت امور خارجه که مراجعه کنید  قمست جداگانه ای برای اسناد کارگزاری های وزارت امور خارجه در داخل کشور دارد. یعنی سابقه اش بیش از 170 سال است که وزارت امور خارجه در داخل کشور کارگزاری داشته است و در نقاط مرزی به مائل اتباع خارجی  و مشکلات مرزی رسیدگی می کرده.  مثلا کنترل اتباع، تاسیس بانک،ورود و خروج احشام از این موارد بوده است. 

* در سال های اخیر هم وزارت امور خارجه تقریبا در همه استان های کشور، دفتر باز کرده است. ما الان فقط در 5 استان دفتر نداریم. یعنی در 26 استان دفتر داریم به اضافه در3 منطقه آزاد کیش، قشم و چابهار  دفاتر جداگانه داریم. کارشان هم مشخص است .خیلی از اینها اصلا در فرودگاههای مراکز استان مستقر هستند و پروازهای بین المللی که انجام می شود، همانجا ویزا صادر می کنند. برای ورود و خروج ها وزارت خارجه کار کنسولی می کند؛ هم برای اتباع خارجی و هم برای اتباع خودمان. مثلا خانواده ای در خارج دانشجو دارند که می خواهند مدارکش را تایید کنند و بفرستند، به جای اینکه به تهران بیایند همان مرکز استان کارشان را انجام می دهند.

*ما با وزارت کشور توافق داریم . استانداریها ساختمانی یا مکانی را  را به ما می دهد .ما یکی از اعضای خودمان را به آنجا اعزام می کنیم تا کارها را انجام دهد.در سال های اخیر کار این دفاتر از کار کنسولی صرف  ارتقا پیدا کرده و  بین المللی استان  و استاندار را هم سامان  می دهند.هیات های خارجی یا بازرگانانی که رفت و آمد می کنند، یا دعوتی که از استاندار به کشورهای اطراف می شود، توسط اینها سامان می گیرد. 

*وقتی برنامه را به مجلس دادم به کمیسیون های مجلس رفتم در مورد آن بحث کردم و اتفاقا توسط نمایندگان مجلس مورد استقبال واقع شد. من آن زمان تصورم این بود که ما در استان های مرزی خودمان خیلی از مشکلات مرزی را که داریم، مثلا بحث قاچاق، بازارچه های مرزی، تردد افراد و کالا و نقاط مرزی که بعضا درست تحدید حدود نشده و علائم مرزی جابجا شده است و خیلی مسائل مرزی دیگر وجود دارد. تصورم این بود که این مسائل در تعامل بین استان های دو طرف مرز خیلی راحت تر می تواند حل شود تا به پایتخت های دو کشور برسد. پایتخت ها هزار و یک مسئله در رابطه با روابطشان با همدیگر دارند و اگر بخواهد این هم یک مسئله دیگر شود، کار طولانی و سخت می شود.  مقامات محلی چه بسا مشکلات مرزی یا  مشکلی که در گمرک پیش آمده داشته باشند  را راحت تر  حل و فصل کنند. این تعامل بین دو طرف کمک خیلی خوبی می تواند باشد. با این هدف دیپلماسی استانی را شروع کردیم که نقش بیشتری به دفاترمان دهیم و مقامات استان را درگیر کار دیپلماسی کنیم.

*وقتی به دل قضیه رفتم، دیدم خیلی فراتر از آن چیزی است که من فکر می کردم. یعنی ظرفیت هایی در استان های ما وجود دارد که به خصوص با کشورهای همجوار و حتی فراتر از همجوار می تواند به کار گرفته شود و به خصوص در این شرایط تحریم کشور خیلی از گره گشایی ها را می تواند انجام دهد و خیلی از نیازها می تواند از طریق کشورهای همسایه رفع و حل و فصل شود.

*به طور مثال ؛ میزان تجارتی که ما با افغانستان  داریم، تقریبا از مجموع کشورهای اروپایی بیشتر است. پس ما باید بیشتر توجهمان را برای افغانستان بگذاریم و اتفاقا استان های مرزی ما با افغانستان بسیار نقش کلیدی در گسترش بین دو کشور می توانند ایفا کنند. مسائل مرزی هم الی ماشاء الله داریم و همانجا می توانیم مسائل را حل و فصل کنیم. همین چندروزقبل  استاندار سیستان و بلوچستان ملاقات مهمی  با آن طرف مرز داشت. 23 بند توافق کردند تا مسائل حل شود.

سپس دیدم که این فقط مختص کشورهای همجوار نیست، کشورهای بعدتر هم هستند. ما در مشهد یک همایشی داشتیم(ما 4 تا همایش دیپلماسی استانی طراحی کردیم در چهار گوشه ایران؛ اولی در شیراز و دومی در مشهد برگزار شد و سومی احتمالا در چابهار است) در هرکدام از این سمینارها یا همایش ها ما استان های آن منطقه را استاندار و مقامات استان و اتاق های بازرگانی را جمع می کنیم و سفرای خودمان در آن طرف مرز و کنسولگری هایمان هم می آیند، مثلا در مشهد 5 سفیر در آسیای مرکزی...

* اتاق بازرگانی استان و اتاق بازرگانی شهرها و مقامات محلی، نمایندگان مجلس و ... را دعوت می کنیم و آن طرف هم سفرای خودمان را دعوت می کنیم. در مشهد 5 سفیر خارجی  آمدند. افغانستان و پاکستان، و  چون هند هم کار می کند او را هم دعوت کردیم، حتی روسیه و چین هم به خاطر اینکه با آن منطقه زیاد کار دارند، دعوت شدند. بعد دیدیم که  ما نزدیک به 3 میلیون زائر عراقی در مشهد هر سال داریم که یک ظرفیت بزرگ گردشگری زیارتی  برای شهر مشهد و برای آن استان است. سفیرمان در عراق را هم دعوت کردیم. یعنی از مجموعه ای از سفرا که لزوما جغرافیایی نیست بلکه با آن استان کار می کنند، آمدند. چهار پنل تخصصی درست کردیم و اداره آن را به اتاق بازرگانی دادیم که مشکلات تجارت بین استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با این کشورهایی که ذکر کردم را بررسی کرده و مشکلات را در بیاورند که ما به عنوان وزارت خارجه این مشکلات را حل کنیم. باورتان نمی شود همه مشکلاتی که گفتند، داخلی بود. یعنی یک بازرگان نگفت آقای عراقچی تحریم دست من را فلان جا بسته است. ولی می گفت مشکل من با فلان نهاد داخلی است ، آن را حل کنید که کارم راه بیفتد.

*دراین 4 پنل در مشهد مشکلاتی که بازرگانان ما داشتند را دسته بندی کردیم، همگی داخلی بود. در هیات دولت  ارائه دادیم که این مشکلات وجود دارد و توجه  رئیس جمهور خیلی جلب شد و به وزارت خارجه مأموریت داد که  برای هر گروه از این مشکلات یک کارگروه درست کند و نهادهای داخلی را دعوت کند. مثلا در بانک مرکزی مشکلات چیست، حل کنیم، در گمرک مشکل را حل کنیم، با مالیات  را حل کنیم. یکی از مشلات اصلی ما در مرزها این است که به جای اینکه محل عبور باشد، محل توقف شده است. هر کس و هر کامیونی  می رسد، سه روز تا یک هفته و دوهفته معطل می شود تا کارش انجام شود. چرا؟ چون فرماندهی واحد در گمرکات نداریم. نهادهای مختلف هستند و هر کس ساز خودش را می زند. باید به نقطه ای برسیم که یک پنجره ای باشد که فرد با هر کسی  ک دارد، انجام شود و برود.

در کشورهای دیگر میزان توقف در مرز مثلا دقیقه ای 15-16 دقیقه است. با هم رقابت می کنند. یکی می گوید به 11 دقیقه رساندم دیگری می گوید برای من 3 دقیقه است. ما در مورد روزها و هفته ها صحبت می کنیم. اینها مشکلاتی است که بالاخره باید حل شود و وزارت خارجه هم نمی تواند بی تفاوت باشد . وقتی می گوییم اولویت ما همسایگان ما هستند باید از ظرفیت های همسایگان هم استفاده کنیم . عرض کردم رئیس جمهور به شدت استقبال کرد و نمایندگان مجلس هم هیچ جلسه ای در مجلس نیست که من بروم و همه نمایندگان مراجعه نکنند و نگویند که استان ما هم بیایید. چون رفتن ما و این همایش ها ذوق و شوقی در  استان ایجاد می کند. استاندارانی که برای کارهایشان الان به تهران  می آیند، با من ملاقات می کنند و می خواهندکه به استان آنها بروم

 *یک همایش در مشهد برگزار کردیم و یک سمینار علمی در تبریز بود در پاسداشت یکی از دیپلمات های قاجار که من به خاطر آن رفتم. محی الدین نظام الملک که  در باره تمام مرزهای شرقی مارا با عثمانی مذاکره کرده و مرزهای فعلی ما نتیجه 50 سال کار و تلاش اوست و یک دیپلمات برجسته بود و به زبان عثمانی تسلط کامل داشت و تمام اسناد و کتاب های عثمانی را گشته و مدارک در آورده بود و توانسته بود خیلی جاها مرزهای ما را به نحو بسیار خوبی ترسیم کند. من برای پاسداشت او به تبریز رفتم و آنجا سخنرانی کردم و استاندار گفت که  فعالین اقتصادی را ببینیم و ... و سپس دفتر همدان را افتتاح کردیم. اینها پشت سر هم شد و وسطش هم سفر خارجی نبود، همه گفتند که وزارت خارجه کار داخلی می کند.

* استاندار یزد پیش من آمده بود، یزد با هیچ جا مرز ندارد ولی نزدیک 30 هزار یزدی سال هاست که در هند  اقامت دارند و  جمعیت تاثیرگذاری در اقتصاد هم هستند. بلوچ های ما در جنوب خلیج فارس و عمان پایگاه دارند. شیراز و لار هیچ مرزی ندارد ولی شیرازی های و اهالی لار در کشورهای جنوب خلیج فارس پایگاه و ارتباطات دارند. واقعا این ظرفیت ها را باید به کار گرفت و برای این ماموریت داریم و برای سفرای خودمان در این کشورها. می گوییم که ارتباط داشته باشند و استفاده کنند.

*فکر می کنم در شرایط داخلی اقتصاد کشور و تحریم ها این  وظیفه مهمی است که  داریم. البته وظیفه وزارت امور خارجه در رفع تحریم ها را من فراموش نکرده ام. من قائلم که وزارت خارجه  ماموریتی برای رفع تحریم دارد. باید تلاش کنیم و این یک مسیر جداگانه ای دارند که  می رویم. ولی ما یک ماموریت دیگری هم داریم برای مقابله با تحریم ها و خنثی سازی آنها که در این باره همسایگان ما اولویت دارند.

*من در  همایش مشهد در جمع بندی اختتامیه گفتم که خودم اعتقاد دارم که ما شاید نزدیک به 50 درصد ظرفیت کشورهای همسایه را در اقتصادمان استفاده کردیم. یکی از تجاری که اسمش را نمی گویم و شناخته شده است و با منطقه خلیج فارس کار می کند، به من اشاره کرد و گفت که 5 درصد است. یعنی واقعا این ظرفیت عمده را ما استفاده نکردیم و این وظیفه وزارت امور خارجه است که سفرای ما را به این ظرفیت ها وصل کند و این روابط ما را متصل کند.