خیز چپگراها در انتخابات کلمبیا/ آیا متحدان غرب شکست می خورند؟

 مردم کلمبیا در 29 می به پای صندوق های رای رفتند تا رئیس جمهور جدید را در یکی از آشفته ترین دوران تاریخ مدرن آن انتخاب کنند.

شش نامزد برای ریاست جمهوری در کشوری که از پیامدهای اقتصادی همه‌گیری کووید-۱۹، ناآرامی‌های اجتماعی و وخامت اوضاع امنیتی رنج می‌برد، رقابت کردند.

روز یکشنبه، 39 میلیون رای دهنده قوی واجد شرایط رای دادن در دور اول رای گیری بودند. اگر هیچ یک از نامزدها با اکثریت مطلق برنده نشوند، به دور دوم رأی گیری که برای 19 ژوئن تعیین شده است، می رود.

در اینجا چیزی است که باید در مورد انتخابات کلمبیا بدانید آورده شده است.

روسای جمهور کلمبیا فقط برای یک دوره چهار ساله انتخاب می شوند. و کلمبیایی‌ها آماده تغییر هستند: محبوبیت رئیس‌جمهور جناح راست، ایوان دوکه، در پایین‌ترین حد قرار دارد، زیرا دوران تصدی وی به دلیل مدیریت دولتش با رفتار پلیس، نابرابری، و درگیری‌های بین گروه‌های جنایتکار سازمان‌یافته مخدوش شده است.

این نارضایتی برای اولین بار در تاریخ کشور، چپ را در معرض دید ریاست جمهوری قرار داده است. در همین حال، کاندیداهای محافظه‌کار بیشتری رای‌دهندگان را جمع می‌کنند تا به مجموعه‌ای از اصلاحات تدریجی‌تر برای اصلاح مسیر کلمبیا اعتماد کنند.

چه کسی در حال برنده شدن است؟

در حالی که 6 نامزد در برگه رای حضور دارند، طبق آخرین نظرسنجی ها انتظار می رود تنها سه نامزد از میان رای دهندگان عبور کنند.

گوستاوو پترو، نامزد پیشتاز، مبارز سابق چریکی و شهردار بوگوتا است که نامزدی سال 2022 سومین مبارزات انتخاباتی او برای ریاست جمهوری است. این نامزد 62 ساله جناح چپ در حال رقابت بر روی پلتفرمی است که پیشنهاد بازنگری اساسی در اقتصاد کشور برای مبارزه با یکی از بالاترین نرخ های نابرابری در جهان را دارد.

مبارز سابق چریکی، که امروز موعظه آشتی و پایان دادن به خشونت است، کمپین خود را در مورد آمادگی کلمبیا برای انتخاب یک انقلابی تنظیم کرده است. او برای جذب سرمایه گذاری خارجی در انرژی های پاک، فناوری های جدید، حمل و نقل و ارتباطات راه دور مبارزه کرده است.

انتظار می‌رود که پترو با نامزد راست‌گرایانه فدریکو "فیکو" گوتیرز 47 ساله، شهردار سابق مدلین، رودررو شود. گوتیرز در حال اجرای پیام تداوم است و می‌گوید کلمبیا باید همان مسیر رشد اقتصادی و سیاست‌های طرفدار تجارت را دنبال کند که طی بیست سال گذشته انجام داده است.

در همین حال، رودولفو هرناندز، کارآفرین 77 ساله، شهردار سابق بوکارامانگا - هفتمین شهر بزرگ کلمبیا، در چند هفته اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است و رای دهندگان مرکزگرا را به خود جلب کرده است که فراخوان های انقلابی پترو و سنت گرایی گوتیرز را رد می کنند.

کمپین بی‌نظیر هرناندز در رسانه‌های اجتماعی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و ژایر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل مقایسه شده است. این خودخوانده «پادشاه TikTok» موضعی تقابل‌آمیز با رسانه‌های سنتی اتخاذ کرده است: او در چندین مناظره تلویزیونی که توسط پخش‌کننده‌های اصلی کلمبیا سازماندهی شده بود حضور نداشت و به ندرت با رسانه‌های خارجی مصاحبه می‌کرد - اگرچه در سى ان ان  ظاهر شد. لباس خوابش را پوشید و گفت که او "مرد مردم" است.

اولین معاون سیاه پوست؟

نامزد معاون پترو، فرانسیا مارکز، نامزد معاون ریاست جمهوری، موجی از شوک را در صحنه سیاسی کلمبیا ایجاد کرده است. فمینیست 40 ساله سیاه پوست و مادر مجرد، سومین آرا را در انتخابات مقدماتی ماه مارس به دست آورد و با راهپیمایی های کاریزماتیک او طرفدارانی را در سراسر کشور به خود جلب کرد. در صورت انتخاب، او اولین آفریقایی-کلمبیایی خواهد بود که دارای قدرت اجرایی است.

کلمبیایی‌های آفریقایی‌تبار، دومین جامعه بزرگ در نوع خود در آمریکای جنوبی، مدت‌هاست که در عرصه سیاست و جامعه به حاشیه رانده شده‌اند. نامزدی مارکز به میلیون ها آفریقایی-کلمبیایی این فرصت را داده است تا خود را با یک سیاستمدار ملی معرفی کنند - و به تغییر اجتماعی در کشورشان امیدوار باشند.

 طی یک سخنرانی اخیر در بوگوتا، او به نقل از مارتین لوتر کینگ گفت که او همچنین "رویای دیدن کشورم را در آرامش دارد."

در مقایسه با پترو، که 20 سال در سیاست بوده است، مارکز بخشی از موج جدیدی از چپ‌های مترقی در آمریکای لاتین است که موضوعاتی مانند محیط زیست را در اولویت قرار می‌دهند. در سال 2018، او جایزه محیط زیست گلدمن را برای سازماندهی موفق یک گروه زنان برای جلوگیری از استخراج غیرقانونی طلا در زمین اجدادی خود برد. او همچنین مدافع حقوق LGBTQ، مسائل جنسیتی و برابری اقتصادی است.

اقتصاد، امنیت و مواد مخدر

کلمبیا در سال‌های اخیر یکی از سریع‌ترین کشورهای در حال رشد در آمریکای لاتین بوده است، اما این رشد به خانواده‌های کارگر و جمعیت فقیرتر نمی‌رسد.

پترو به رأی دهندگانی متکی است که از چشم انداز اقتصادی کشور سرخورده شده اند و بیشترین آسیب را در چهار سال گذشته متحمل شده اند، زیرا دستمزدها تحت نظارت دوک رکود داشته است.

به طور کلی، این کشور از زمانی که دوک در سال 2018 به قدرت رسید، ثروتمندتر است، با این حال، ارزش متوسط حقوق سالانه کارگران به طور قابل توجهی کاهش یافته است زیرا ارزش پزو کلمبیا در برابر دلار 40 درصد کاهش یافته است. این وضعیت تنها با افزایش تورم و جنگ در اوکراین تشدید می شود.

گوتیرز در عوض به رشد گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید که اقتصاد کلمبیا به جای اصلاحات اساسی، نیاز به اصلاحات هدفمند دارد تا در همان مسیر توسعه پیش برود. در حالی که هرناندز همچنین سعی دارد از نارضایتی برخی از رأی دهندگان از سیستم سیاسی سنتی سوء استفاده کند، رویکرد او در اقتصاد - با تمرکز بر فساد - نسبت به پترو معتدل تر است.

در مورد همسایه ونزوئلا، پترو گفته است که قصد دارد روابط دیپلماتیک خود را حتی با نیکلاس مادورو در قدرت از سر بگیرد. در همین حال، گوتیرز هفته گذشته به سی ان ان گفت که مایل به بازگشایی روابط تجاری در مرز ونزوئلا است، اما تمایلی به تشخیص آنچه که او «دیکتاتوری است که صدمات زیادی به مردم وارد کرده است» ندارد.

این انتخابات همچنین در حالی برگزار می شود که وضعیت امنیتی کشور رو به وخامت است.

اوایل این ماه، کارتل مواد مخدر بدنام «کلان دل گلفو» در انتقام استرداد دیارو اوسوگا «اتونیل» یکی از روسای آن توسط آمریکا، با شش نفر کشته و بیش از 180 وسیله نقلیه در سراسر سواحل کارائیب این کشور مورد حمله قرار گرفتند.

طبق گزارش سازمان ملل متحد، تنها در طول سه ماه اول سال جاری، نزدیک به 50000 کلمبیایی در نتیجه درگیری‌های مداوم بین گروه‌های مسلح به اجبار محبوس شدند.

این خشونت با تولید و قاچاق مواد مخدر در کشور مرتبط است و تولید کوکائین در کلمبیا در سال های اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. همه‌گیری با افزایش فعالیت‌های مجرمانه همزمان شده است، به طوری که چندین گروه کنترل عملی بر بخش‌هایی از خاک کلمبیا از جمله مناطق آراوکا، کائوکا و کاتاتومبو را اعمال می‌کنند.

چگونگی بازگرداندن کنترل دولت بر آن مناطق -- و مبارزه با کارتل ها -- گفتگوی کلیدی در این انتخابات است و چالش بزرگی برای رئیس جمهور بعدی خواهد بود.

پترو پیشنهاد کرده است با قانونی کردن حشیش و تا حدی جرم زدایی از مصرف کوکائین و سایر مواد مخدر، با این مشکل مقابله شود.

او گفته است که طرفدار تعامل با گروه‌های جنایتکار از طریق توافق‌نامه‌های صلح مشابه قرارداد صلح ۲۰۱۶ با نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا (FARC-EP) است که به بیش از نیم قرن درگیری با شورشیان کمونیست چریکی پایان داد. پترو به دلیل وعده هایش در مورد "دموکراتیزه کردن زمین" و "بخشش اجتماعی" به مجرمان محکوم، از جمله افرادی که به فساد متهم شده اند، هدف انتقاد قرار گرفته است.

در مقابل، گوتیرز از رویکرد سنتی تر در مبارزه با جرم حمایت می کند. به عنوان شهردار مدلین، او به دلیل مشارکت در حملات پلیس علیه گانگسترها به «کلانتر» ملقب شد و امروز نیز این رفتار را با خود همراه کرده است و وعده ایجاد یک واحد پلیس ویژه جدید با هدف سرقت و قتل در سطح ملی و ساخت و ساز زندان های بیشترداد.

در حالی که همه نامزدها در حال ارائه برنامه های خود برای آینده هستند، نحوه ترمیم زخم های گذشته خود توسط کلمبیا به همان اندازه در رای گیری حضور خواهد داشت.

شایان ذکراست: شش نفر نامزد انتخابات شده‌اند که در میانشان یک شورشی سابق به چشم‌ می‌خورد که وعده‌های انتخاباتی‌اش باب طبع مردم است. اگرچه همه نامزدها در جریان افزایش نابرابری اجتماعی، تورم، و مشکلات ناشی از خشونت، و نارضایتی مردم از وضعیت موجود، وعده تغییرات داده‌‌اند اما گوستاوو پترو که خود پیشتر عضو گروه شبه‌نظامی ام-۱۹ بوده با وعده یارانه، دانشگاه رایگان و مبارزه با نابرابری توجه عمومی بسیاری را به خود جلب کرده است.

گوستاوو پترو در صورتی که روز یکشنبه دور اول انتخابات ۵۰ درصد آرای مورد نیاز را کسب کند ممکن است اولین رئیس جمهوری چپگرای کلمبیا شود.

اگر نامزدی در دور اول بیش از نیمی از آرا را به دست نیاورد، دور دوم انتخابات برگزار می‌شود.

 به نوشته آسوشیتدپرس، نظرسنجی‌های پیش از رای‌گیری نشان می‌دهد که پترو پیشتاز است اما ۵۰ درصد آرا را ندارد. بعد از او یک سرمایه دار حوزه املاک و پوپولیست قرار دارد که وعده داده است در صورت معرفی کردن مقامات فاسد، به افراد پاداش نقدی می دهد.

یک نامزد راست‌گرا نیز در میان کاندیداها حضور دارد که سعی کرده است از رئیس جمهوری فعلی محافظه کار فعلی ایوان دوک، که محبوبیتش را از دست داده است، فاصله بگیرد.

این دومین انتخابات ریاست جمهوری کلمبیا از زمان امضای توافق نامه صلح دولت با نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا موسوم به فارک است.

کارزارهای تبلیغاتی انتخابات ۲۰۲۲ کلمبیا در حالی در هفته‌های اخیر با خشونت سیاسی همراه بوده است که بر اساس نظرسنجی‌های پیش از انتخابات، «گوستاوو پترو» نماینده ائتلاف چپگرای «پیمان تاریخی» و شهردار سابق بوگوتا (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵) با برخورداری از حمایت بیش از ۴۰ درصدی رای‌دهندگان پیشتاز انتخابات است.

پیروزی پترو به معنای روی کارآمدن اولین دولت مترقی در تاریخ کلمبیا خواهد بود و دوره جدیدی را در حیات سیاسی کلمبیا رقم خواهد زد. به گفته کارشناسان این امر می‌تواند تحولاتی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کند چرا که جناح راست همیشه در کلمبیا حکومت کرده است.

امکان تحصیل رایگان در دانشگاه‌های دولتی، مبارزه با نابرابری عمیق و توزیع مجدد حقوق بازنشستگی از جمله وعده‌های این کاندیدای ۶۲ ساله در رقابت‌های انتخاباتی بوده است.

پرسشی که مطرح می‌شود اینکه آیا پترو بیش از ۵۰ درصد را برای پیروزی در دور اول کسب می‌کند یا اینکه باید در ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) به دور دوم برود؟ چشم‌انداز انتخاباتی کلمبیا تا پایان آوریل نشان داد که در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم، گوستاوو پترو در برابر فدریکو فیکو گوتیرز، شهردار سابق مدلین و از نزدیکان آلوارو اوریبه، رئیس‌جمهوری سابق قرار خواهد گرفت اما داده‌های هفته‌های اخیر نشان داد که رودولفو اِرناندز، شهردار سابق بوکارامانگا با گفتمان ضد فساد که در شبکه‌های اجتماعی کلمبیا، «ترامپ کریویو» (اسپانیایی‌تبار متولد مستعمرات در آمریکای لاتین) لقب گرفته است، نامزد رقیب پترو در دور دوم خواهد بود.

کلمبیا در سال ۲۰۲۱ شاهد شدیدترین اعتراضات اجتماعی در طول ۷۰ سال گذشته بود و نارضایتی‌ها سبب شد تا ایوان دوکه رئیس جمهوری فعلی در سطح بسیار پایینی از محبوبیت قرار گیرد. اواخر سال گذشته، بیش از ۷۵ درصد کلمبیایی‌ها گفتند که رئیس‌جمهوری این کشور را تایید نمی‌کنند.

۲۸ آوریل ۲۰۲۱ (هشتم اردیبهشت) نخستین اعتراض‌های مردم کلمبیا به اصلاحات مالیاتی دولت به ریاست جمهوری ایوان دوکه کلید خورد و اعتراض‌ها با وجود سرکوب پلیس برای هفته‌ها ادامه داشت. بحران عمیق اجتماعی در حالی خواب از چشمان بیش از ۵۱ میلیون شهروند کلمبیا، چهارمین کشور بزرگ آمریکای جنوبی ربود که طبق نظرسنجی‌ها، رسیدگی به معضل فقر و خشونت و پایان دادن به وضعیت فعلی حاکم بر این کشور خواسته اصلی مردم در سایه انتخابات یکشنبه است.

این کشور با نارضایتی اجتماعی ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی و رشد سرسام‌آور تورم مواجه است. همچنین بیش از ۲۱ میلیون نفر در این کشور آمریکای لاتین در فقر زندگی می‌کنند و حدود ۱۱.۸ درصد از جمعیت فعال اقتصادی در وضعیت بیکاری قرار دارند.

روی کارآمدن یک دولت مترقی در کلمبیا به نوبه خود به معنای شرایط مساعدتری برای تقویت ابزارهای همگرایی منطقه‌ای آمریکای لاتین همچون جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (CELAC) خواهد بود.

به این ترتیب، کلمبیا با اولین رئیس‌جمهوری مترقی در تاریخ خود می‌تواند یک سیاست خارجی که منحصرا به ایالات متحده می‌نگرد را پشت سر بگذارد و بخشی فعال از یکپارچگی قاره‌ای باشد.

کلمبیا همچنین جایگاهی مرکزی برای سیاست ایالات متحده در منطقه آمریکای لاتین دارد. دفتر جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا روز دوشنبه (۲۲ مه) در بیانیه‌ای به طور رسمی کلمبیا را متحد اصلی غیر ناتو واشنگتن معرفی کرد. در نتیجه نتایج انتخابات روز یکشنبه برای واشنگتن از اهمیت بالایی برخوردار است

ناتو از طریق سه کشور کلمبیا، آرژانتین و برزیل به عنوان متحدان اصلی خارج از ناتو در منطقه آمریکای لاتین نفوذ دارد. اتحادی که همکاری‌ها و توافق‌نامه‌های میان آن‌ها، بیش از همه به سود ایالات متحده است.  کلمبیا تنها کشور آمریکای لاتین بوده که عنوان «شریک جهانی» پیمان آتلانتیک شمالی را از آن خود کرده است. آرژانتین و برزیل نیز به ترتیب از سال‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۱۹ متحدان خارج از ناتو محسوب می‌شوند.    

کلمبیا به عنوان یک شریک جهانی، امنیت سایبری، امنیت دریایی و مبارزه با تروریسم، مبارزه با جرائم سازمان‌یافته و تقویت نیروهای مسلح کلمبیا را به عنوان زمینه‌های اولویت برای همکاری با ناتو در نظر گرفته است.