مارمولکهایی که برای زنده ماندن باید نمک عطسه کنند!
شاید کار در باغ وحش و موزههای علوم، جذاب به نظر میرسد، اما همیشه اینطور نیست، چرا که بالاخره کسی باید باشد که مثلا بینی مارمولکهای صحرایی را تمیز کند.

در ویدئویی تازه منتشر شده، یکی از کارمندان موزه علوم بوستون، با خوشحالی تجربه خود را در تمیز کردن بینی نوعی مارمولک به نام چاکوالا(chuckwalla) به اشتراک میگذارد. البته ماده سفیدی که آنها از بینی این حیوان پاک میکنند، مخاط بینی آن نیست.
این حیوان عادت به عطسه کردن دارد، اما وقتی چاکوالا عطسه میکند، مخاط بینی خود را بیرون نمیریزد، بلکه در واقع نمک عطسه میکند و این کاری است که برای ادامه حیات آن ضروری است. اگر این مارمولک بزرگ این کار را نمیکرد، احتمالاً در بیابانهای آمریکای شمالی از کمآبی تلف میشد.
این ضایعات بینی ویژه که نمکی است، گاهی اوقات «اسنالت»(snalt) نامیده میشود، زیرا حاوی نمکهای «پتاسیم» و «سدیم بیکربنات» است که به صورت کریستال خشک میشوند.
این گونه اغلب با بقایای سفید در اطراف سوراخهای بینی خود دیده میشود که بقایای عطسههای قبلی است. این مارمولک بزرگ بدون این آلودگی مخاطی ممکن است به راحتی دچار اوردوز یا مصرف بیش از حد نمک شود.
رژیم غذایی چاکوالا در بیابان عمدتاً از گیاهان شور تشکیل شده است و به ندرت آب مینوشد و بیشتر آب مورد نیاز بدنش از طریق غذا تأمین میشود. به همین دلیل این موجود، غدد خاصی را فرگشت(تکامل) داده است که نمک را از بدنش فیلتر میکنند و مازاد آن را از طریق بینی دفع میکنند تا از کمآبی بدن جلوگیری شود.
برخی دیگر از گونههای مارمولک با رژیم غذایی شور مشابه مانند ایگواناهای دریایی در گالاپاگوس که از جلبک تغذیه میکنند و بزمجههای حرا که در واقع میتوانند آب شور بنوشند نیز «اسنالت» عطسه میکنند، اما چاکوالا در نزدیکی ساحل زندگی نمیکند. این مارمولک در زیستگاههای بیابانی صخرهای مانند دره مرگ که یکی از گرمترین مکانهای روی زمین است، زندگی میکند.
با این حال، این مارمولک از گرما نمیترسد. در زمستان به خواب زمستانی میرود و در طول روز، زمانی که دمای تابستان میتواند به ۴۹ درجه سانتیگراد برسد، بیشترین فعالیت را دارد.
وقتی چاکوالا توسط شکارچیان تهدید میشود، ریههایش را خالی میکند، بدنش را صاف میکند و به درون شکافهای ریز میخزد. این مارمولک با دمیدن دوباره هوا به ریههایش، بیرون کشیدن خود را توسط شکارچیان تقریباً غیرممکن میکند.
چاکوالا ممکن است در مکانی بسیار خطرناک زندگی کند، اما بسیار آماده است. هر عطسه نمکی یک نعمت بزرگ برای آن است، اما برای کارکنان موزه اینطور نیست.