تحلیل فارین پالیسی از نابلدی ویتکاف در روابط خارجی آمریکا
تاجری که روی روان اروپایی‌هاست | فاجعه ویتکاف!
پیش از اجلاس آلاسکا، دونالد ترامپ با لحنی تند اعلام کرده بود که اگر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با آتش‌بس در اوکراین موافقت نکند، روسیه با «عواقب شدیدی» مواجه خواهد شد. اما پس از اجلاس آلاسکا، این تهدیدات به سرعت رنگ باختند و جای خود را به تمجید و ستایش از پوتین دادند!
به گزارش خبر فوری، به نقل از فارین پالیسی، در جریان اجلاس آلاسکا، ترامپ نه‌تنها از تهدیدهای خود علیه پوتین عقب‌نشینی کرد، بلکه با استقبالی گرم و تشریفاتی، پوتین را در خودروی تشریفاتی خود (معروف به بیست) پذیرفت و او را با تمجیدهای علنی مورد ستایش قرار داد. ترامپ حتی از آینده درخشان روابط آمریکا و روسیه سخن گفت و روسیه را به‌عنوان «دومین قدرت بزرگ جهان» توصیف کرد.
این در حالی بود که پوتین از این دیدار بهره تبلیغاتی برد و پس از سال‌ها انزوای دیپلماتیک از سال ۲۰۲۲، این اجلاس را به‌عنوان پیروزی بزرگ دیپلماتیک برای خود جشن گرفت. رسانه‌های دولتی روسیه با افتخار از فرش قرمز پهن‌شده برای پوتین و سوار شدن او در خودروی رئیس‌جمهور آمریکا گزارش دادند. اما نتیجه ملموس این دیدار چه بود؟ هیچ توافقی برای آتش‌بس یا صلح حاصل نشد و پوتین بدون دادن هیچ امتیازی، به حملات خود به اوکراین ادامه داد.
از تهدید به پوتین تا دستور به زلنسکی
پس از اجلاس، ترامپ در گفت‌وگو با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، لحن خود را تغییر داد و به‌جای فشار بر پوتین، زلنسکی را مسئول پایان دادن به جنگ دانست. او به زلنسکی گفت که «این به او بستگی دارد» که جنگ را پایان دهد. این در حالی است که ترامپ پیش‌تر با رهبران اروپایی و زلنسکی توافق کرده بود که آتش‌بس فوری پیش‌نیاز هرگونه مذاکره صلح است. با این حال، پس از دیدار با پوتین، او این استراتژی را کنار گذاشت و به‌جای آن از ایده توافق صلح جامع حمایت کرد که شامل واگذاری سرزمین‌های تحت کنترل اوکراین به روسیه می‌شود، امری که به نفع روسیه و به ضرر اوکراین است.
در دیدار بعدی در کاخ سفید ترامپ با زلنسکی و رهبران اروپایی ملاقات کرد و لحن مثبت‌تری به خود گرفت. او حتی از احتمال ارائه تضمین‌های امنیتی آمریکا به اوکراین در صورت دستیابی به توافق صلح سخن گفت. اما این وعده‌ها نتوانست نگرانی‌های عمیق اوکراین و متحدان اروپایی‌اش را برطرف کند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، با ابراز تردید درباره نیت پوتین برای صلح، هشدار داد که پوتین معتقد است در جنگ پیروز است و ممکن است مذاکرات را تنها برای خرید زمان طولانی‌تر کند.
استیو ویتکاف: یک آماتور در خدمت پوتین
یکی از عوامل کلیدی در این روند، استیو ویتکاف ، فرستاده ویژه ترامپ است که نقش مهمی در مذاکرات با روسیه ایفا کرده است. ویتکاف ، که به‌عنوان «وزیر خارجه سایه» توصیف می‌شود، با سفرهای مکرر به مسکو، از جمله دیدار در ۶ اوت، زمینه‌ساز اجلاس آلاسکا شد. اما عملکرد او انتقادات شدیدی را برانگیخته است. او بدون بهره‌گیری از کارشناسان وزارت خارجه یا شورای امنیت ملی آمریکا، در مذاکرات شرکت کرده و حتی گاهی به مترجمان ارائه‌شده توسط کرملین وابسته بوده است، که نقض آشکار اصول دیپلماتیک است.
ویتکاف همچنین اظهارات بحث‌برانگیزی داشته و ادعاهای نادرست کرملین درباره تبعیض علیه روس‌زبانان در اوکراین را تکرار کرده است. او در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون ادعا کرد که «اکثریت قاطع» مردم در مناطق اشغالی اوکراین در رفراندوم‌ها خواستار الحاق به روسیه بوده‌اند. او حتی پوتین را «مهربان» و «بزرگ» توصیف کرده و گفته است که او را «فرد بدی» نمی‌داند. این اظهارات نشان‌دهنده نگرش مثبت غیرمعمول ویتکاف به پوتین و بی‌توجهی او به واقعیت‌های جنگ در اوکراین است.
چشم‌انداز نگران‌کننده برای اوکراین
پیامدهای اجلاس آلاسکا برای اوکراین نگران‌کننده است. فشار آمریکا بر کی‌یف برای واگذاری سرزمین‌های تحت کنترل خود به روسیه، از جمله بخش‌هایی از منطقه دونباس که هنوز در اشغال روسیه نیست، نشان‌دهنده چرخشی در سیاست خارجی آمریکا به نفع مسکو است. این در حالی است که اوکراین و متحدان اروپایی‌اش تأکید دارند که هیچ توافقی بدون مشارکت اوکراین و بدون آتش‌بس فوری قابل‌قبول نیست. زلنسکی به صراحت واگذاری سرزمین به روسیه را رد کرده و هشدار داده که چنین اقدامی می‌تواند به «جنگ سوم» منجر شود.
اروپایی‌ها، اگرچه از تلاش‌های ترامپ برای پایان جنگ استقبال کرده‌اند، اما نگرانند که او تحت تأثیر پوتین قرار گرفته و از مسیر حمایت از اوکراین منحرف شده است. بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، این اجلاس را «تکان‌دهنده» توصیف کرد و آن را یکی از «ننگین‌ترین» لحظات دیپلماسی بین‌المللی نامید.
دیپلماسی خوش‌بینی ساده‌لوحانه
اجلاس آلاسکا بار دیگر نشان داد که رویکرد ترامپ و ویتکاف در دیپلماسی بین‌المللی، مبتنی بر خوش‌بینی ساده‌لوحانه و بی‌توجهی به پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی است. این رویکرد، که ریشه در بی‌اعتمادی به تخصص دیپلماتیک و ترجیح روابط شخصی با رهبران اقتدارگرا دارد، نه‌تنها به نتیجه ملموسی برای پایان جنگ اوکراین منجر نشد، بلکه موقعیت پوتین را در صحنه جهانی تقویت کرد. اوکراینی‌ها، که برای حفظ استقلال، دموکراسی و تمامیت ارضی خود می‌جنگند، بعید است به آسانی تسلیم فشارهای واشنگتن و مسکو شوند.
