میانجیگری پوتین میان تهران و ترامپ؟/ راه جدیدی برای هسته ای باز می شود؟

سفر لاریجانی به مسکو و دیدار با پوتین و بعد از آن مکالمه پوتین با ترامپ می تواند نشانه ای از میانجیگیری پوتین میان تهران - ترامپ باشد. پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت بازگشته اما مذاکرات ایران با غرب بن بست روبه رو شده است. در نتیجه زمینه برای میانجیگری پوتین میان ترامپ و تهران برای ایجاد پنجره جدیدی برای توافق و حل مسئله، فراهم است.

علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و مشاور آیت الله خامنه ای، رهبری در سفر یک روزه (پنجشنبه) به مسکو با پوتین دیدار کرد.

متن منتشر شده در کانال تلگرامی لاریجانی اینگونه است: "علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در ملاقات با آقای پوتین، رئیس جمهور روسیه پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی را به وی تقدیم، و درباره موضوعات دوجانبه و همکاری‌های اقتصادی، منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرد".

دیدار لاریجانی با پوتین

اندکی بعد و همان روز خبر رسید به درخواست پوتین، وی تماس تلفنی طولانی مدتی با همتای امریکایی دونالد ترامپ داشته است. موضوع مکالمه تلفنی فاش نشده اما کاخ سفید گفته آنها از جمله درباره اوکراین و اعطای موشک های تام هوک امریکا به اوکراین گفتگو کرده اند‌. همچنین درباره دیدار جدید دو رئیس در مجارستان (اروپای شرقی) هم توافق کرده اند.‌

می توان حدس زد در این مکالمه سران روسیه و آمریکا قطعا درباره ایران هم گفتگو کرده اند چرا که اولا پرونده هسته ای ایران همچنان به عنوان به یک پرونده جهانی و مورد توجه و بازیگری دو قدرت، باز است. آخرین اختلاف مسکو و واشنگتن هم درباره  قانونی بودن یا نبودن اجرای اسنپ بک در شورای امنیت است. امریکا و اروپا آن را قانونی و روسیه و چین غیرقانونی می دانند. اسنپ بک به معنی بازگشت تحریم های سازمان ملل علیه ایران و فعال سازی دوباره قطعنامه های تعلیق شده و پرونده اتمی ایران در این نهاد است‌.

علاوه بر این روسیه و آمریکا به عنوان ۲ عضو دائم و دارای حق وتو در شورای امنیت به زودی با بررسی دوباره پرونده هسته ای ایران روبه رو خواهند شد. در نتیجه طبیعی است که درباره یک موضوع جهانی به رایزنی بپردازند.

همزمان به گفته مقامات ارشد ایرانی مذاکرات با امریکا و اروپا به بن بست خورده است و فعلا برای مذاکرات آینده نه برنامه ریزی شده و نه چشم اندازی در این زمینه وجود دارد.

از سوی دیگر، چه موافق باشیم و چه نباشیم پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل بازگشته، دوباره فعال شده و پیگیری می شود.

این یعنی مذاکره و رایزنی ایران با اعضای شورای امنیت به ویژه دائم ها و خاصه امریکا یک الزام منطقی و عقلانی است. 

پیش از این هم پوتین برای میانجیگری میان ایران و ترامپ اعلام آمادگی کرده بود. با اینکه روسیه تحت تحریم امریکاست اما کانال مستقیم ارتباطی سران دو کشور باز است. همچنین ترامپ رئیس ایالات متحده امریکا علاقمند است مسائل را از طریق کانال های ارتباطی مستقیم خود حل و فصل کند.

در فروردین گذشته نیز کاخ سفید از گفتگو درباره ایران در مکالمه تلفنی سران امریکا و روسیه خبر داده بود. کاخ سفید درباره جزئیات تماس گفته بود سران دو کشور درباره ایران هم گفتگو داشته اند و "بر این نظر اشتراک دارند که ایران هرگز نباید در موقعیتی قرار گیرد که بتواند اسرائیل را نابود کند."

در نتیجه می تواند حدس زد سفر لاریجانی به مسکو و انتقال پیام ایران به پوتین و بلافاصله بعد از آن مکالمه طولانی پوتین - ترامپ در چارچوب میانجیگری مسکو میان تهران و ترامپ باشد. البته اگر این میانجیگری موفقیت آمیز باشد و بتواند زمینه توافق میان دو طرف را ایجاد کند اتفاق خوبی است که باید از آن استقبال کرد.

می توان امید داشت پوتین و ترامپ در تماس های مستقیم تلفنی و دیدارها، بتوانند بر سر راه حلی برای خروج مسئله هسته ای ایران از بن بست فعلی و جلوگیری از افزایش تنش بر سر آن به توافق برسند. چرا که در صورت طرح پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت، دست بالاتر با امریکای ترامپ خواهد بود و کسب توافق با ترامپ در شرایط جدید نیز سخت تر از اکنون خواهد بود.

به نوشته بی بی سی، پوتین در 17 مهر گذشته از تماس های مسکو با ایران و اسرائیل خبر داده و گفته بود تهران و تل آویو خواهان رسیدن به راه حلی درباره برنامه هسته ای ایران هستند که برای دو طرف قابل قبول باشد.

به نظر می رسد روسیه همزمان یکی از کانال های میانجیگری و انتقال پیام میان ایران - اسرائیل و ایران - امریکاست.

البته به جز روسیه، می توان برآورد کرد کشورهای امریکا، مصر، قطر، ترکیه و امارات نیز در رد و بدل کردن پیام ها میان ایران و اسرائیل نقش بازی می کنند.