کشف «خنجر ۳۵۰۰ ساله» در یک پیادهروی خانوادگی
یک پیادهروی خانوادگی ساده نزدیک روستایی در مرکز آلمان به لحظهای شگفتانگیز در باستانشناسی بدل شد

خنجری از عصر برنز با قدمت نزدیک به ۳۵۰۰ سال که یک «خنجر دستهپهن» شناسایی شده، احتمالاً درپی بارانهای شدیدی که خاک را شسته نمایان شده است.
کارشناسان میگویند این یافته نهتنها بسیار نادر است، بلکه پیوند مستقیمی با فنون ساخت، آیینها و زندگی روزمرۀ جوامع عصر برنز اروپا دارد.
به گفتۀ دَنییِل شرِف، باستانشناس منطقهای، کشف چنین چیزی در با این سطح از سالمماندن بسیار کمیاب است. او توضیح میدهد: «اشیایی مانند این، کشفیات روزمره نیستند. دیدن خنجری از عصر برنز که تا این اندازه سالم باقی مانده، بهراستی ویژه است.»
این خنجر اکنون به کارگاههای مرمت منتقل شده، جایی که با دقت پاکسازی، حفاظت و با روشهای علمی و باستانشناختی بررسی میشود. پس از پایان تحلیلها، این شیء در موزه تاریخ محلی به نمایش درخواهد آمد و مردم فرصت خواهند داشت شیئی را ببینند که آخرین بار بیش از سه هزار سال پیش در دستان انسان بوده است.
نگاهی به عصر برنز
خنجرهای دستهپهن مانند این، گونهی متمایزی از سلاحهای عصر برنز اروپا (حدود ۲۲۰۰ تا ۸۰۰ پیش از میلاد) هستند. بر خلاف چاقوهای امروزی، این سلاحها دستهی پهن و تختی داشتند که بهوسیله پرچ به دستگیرهای از جنس چوب، استخوان یا شاخ متصل میشد. ساخت چنین سلاحی نهتنها به ریختهگری ماهرانه در برنز نیاز داشت، بلکه مونتاژ دقیق هم برای تضمین دوام آن در جنگ یا مراسم اهمیت داشت.
باستانشناسان باور دارند چنین خنجرهایی بیش از آنکه ابزار جنگی باشند، نماد جایگاه اجتماعی، قدرت یا اهمیت آیینی بودند. برنز مادۀ ارزشمندی بود که از ذوب مس و قلع به دست میآمد و سلاحهای ساختهشده از آن داراییهای باارزشی به شمار میرفتند. احتمال دارد این یافته روزگاری متعلق به جنگجو یا رهبری بوده یا شاید آگاهانه بهعنوان بخشی از آیین تدفین یا نذر آیینی در خاک نهاده شده باشد.
چشمانداز نوردهاوزن و گودِرسلِبِن
محل کشف در ناحیۀ کارستیِِ شمال تورینگن، منطقهای با حرکتهای پویا در خاک، فروچالهها و جریانهای زیرزمینی است. چنین شرایط زمینشناسی موجب نمایانشدن ناگهانی آثار مدفون میشود، بهویژه پس از بارانهای شدید. باستانشناسان محلی باور دارند همین روند طبیعی چهبسا خنجر را پس از هزاران سال دوباره به سطح آورده باشد.
تاریخ سکونت در خودِ گودرسلبن طولانی است و نشانههای باستانشناختی، فعالیتهای ماقبلتاریخی را در مزارع و تپههای پیرامون نشان میدهد. یافتههایی همچون این خنجر برنزی تأیید میکند که منطقه بخشی از چشمانداز فرهنگی پررونق عصر برنز بوده با شبکههایی از تجارت، جنگ و آیین که زندگی روزمره را شکل میدادند.
کشف مسئولانه
این خنجر را «مایک بونر» یکی از ساکنان محلی در حال پیادهروی با فرزندش کشف کرده و فوری این خبر را به مقامات گزارش داده است و خودش برای برداشتن آن اقدام نکرده است. باستانشناسان از رفتار مسئولانۀ او تمجید کردند و تأکید کردند چنین همکاریهایی برای حفاظت از میراث فرهنگی ضروری است.
استفادۀ غیرمجاز از دستگاههای فلزیاب طبق قوانین آلمان ممنوع است و گزارشدهی مسئولانه تضمین میکند آثاری مانند این در بستر درست خود مطالعه شوند.
شرِف تأکید کرد: «خوشحالم همه چیز به درستی گزارش شد.» او افزود چنین همکاریهایی میان شهروندان و نهادهای میراثی برای حفظ تاریخ فرهنگی منطقه حیاتی است.
پاسداری از میراث برای آینده
پس از پایان کار حفاظت در وایمار، خنجر در موزه تاریخ محلی اِلریش به نمایش گذاشته خواهد شد. این شیء، هم برای باستانشناسان و هم برای بازدیدکنندگان، پیوندی ملموس با گذشته دور تورینگن خواهد بود و مهارت، نمادگرایی و داستانهای مردمانی را یادآور خواهد شد که ۳۵۰۰ سال پیش در آنجا زیستهاند.
این کشف خارقالعاده نهتنها به غنای دادههای باستانشناسی شمال تورینگن میافزاید، بلکه نشان میدهد چگونه برخوردهای اتفاقی میتوانند پرتویی تازه بر تمدنهای باستانی بیفکنند. یک پیادهروی خانوادگی منجر به کشف سلاحی از عصر برنز شده است، یادگاری از قدرت، مهارت و میراث فرهنگی که اکنون برای نسلهای آینده حفظ خواهد شد.