بررسی چهار اقدام ممکن ترامپ پس از خروج از برجام / دوام وضع موجود، بازگشت تحریمها، مذاکرات مجدد یا جنگ، کدام یک اتفاق خواهد افتاد؟

دونالد ترامپ، ریاست جمهوری ایالت متحده آمریکا گفته است که در ساعت 14 به وقت محلی (ساعت 22.30 به وقت تهران ) نظر نهایی خود را در مورد برجام بیان کرده و اعلام خواهد کرد که آیا ایالات متحده از توافق هسته ای بیرون می‌آید یا نه.

بسیاری از کارشناسان در مورد عواقب خروج احتمالی آمریکا از برجام و واکنشهای منطقی و قانونی ایران به این پدیده نظر داده اند. در همین رابطه ما با پروفسور وینسنت فرارو، استاد دانشگاه و کارشناس آمریکایی مسائل بین الملل گفتگویی داشتیم.

پروفسور وینسنت فرارو استاد علوم سیاسی در کالج مونت هولیوک ماساچوست آمریکا است. تخصص او تغییرات روابط بین المللی پس از جنگ سرد است. پروفسور فرارو قبلا به عنوان مشاور علمی انجمن ملل متحد مشغول به کار بوده است.

از پروفسور فرارو در همین رابطه پرسیدیم که واکنش و اقدامات آمریکا پس از خروج از برجام چیست و ایران چه واکنشی به آن نشان خواهد داد؟

پروفسور فرارو در مصاحبه خود تأکید کرد که مطمئن نیست دونالد ترامپ تهدیدات خود را اجرایی خواهد کرد یا خیر. پروفسور فرارو گفت که ترامپ تا کنون بارها تهدیدات مشابهی را در رابطه با برجام داشته است اما هرگز آنها را اجرایی نکرده است. با این حال، اگر امشب ترامپ به وعده اش عمل کند و از برجام بیرون بیاید، واکنشها و عواقب زیر می‌تواند رخ بدهد:

الف. انجام تقریبا هیچ کاری: بقای وضع موجود

اگر ترامپ هیچ کاری پس از خروج از برجام نکند، پرسش این است که پس ایران چه خواهد کرد؟ کشورها و گروههای دیگر احتمالا موضع فعلی را حفظ خواهند کرد و به طور آشکار از ادامه توافق نامه حمایت می‌کنند. در این صورت، ایران همچنان در برجام خواهد بود و به وعده هایش عمل خواهد کرد.

ب. بازنگری در برجام

ایران بارها بیان کرده است که مجددا پای میزمذاکره نخواهد نشست. رئیس جمهور روحانی در سخنرانی خود بر این امر تاکید کرده و گفت:" اگر آمریکا از توافق هسته ای خارج شود، این امر قطعا باعث پشیمانی تاریخی آنها خواهد شد. " وی در این سخنرانی همچنین هشدار داد که ایران هرگز مجددا پای میز مذاکره نخواهد نشست و دست به اصلاح برجام نخواهد زد. بنابراین، بعید است بازنگری در برجام در صورت خروج آمریکا از آن صورت بگیرد.

این اتفاقات قطعا به نفع اروپایی‌ها است. این اجازه می‌دهد تا آنها بدون عواقب جدی با ایالات متحده موافقت کنند. بازنگری در برجام، سالها طول خواهد کشید. حتی اگر ایران از مذاکره خودداری کند، تا زمانی که تحریم های جدیدی تحمیل شود، وضع موجود به حالت خود باقی خواهد بود.

ج. تحریم های جدید

اگر مقامات ایالات متحده بتوانند شورای امنیت را قانع کنند که ایران برجام را نقض می‌کند، آنگاه تحریم ها به طور خودکار مجددا اعمال خواهند شد. اگر اعضای شورای امنیت - روسیه، چین یا دیگران - به دفاع از ایران بپردازند، می‌توانند تنها از طریق قطعنامه های جدید مانع تصویب قطعنامه جدید شوند که البته آمریکا می‌تواند این قطعنامه ها را وتو کند.

اما ایالات متحده چه خواهد کرد؟ این احتمالا بستگی به بریتانیا، فرانسه و آلمان دارد که مخالف نقض توافق هسته ای هستند. روسیه و چین اصلا تمایلی به بازگشت تحریم ها ندارند و احتمالا هر گونه درخواست برای بازگشت آن را وتو خواهند کرد. اروپایی ها هم مایل به این کار نیستند، اما آمریکا به شدت بر بازگشت تحریمها تاکید دارد.

ترامپ در مقابل، با حفظ و توسعه معاملات و همکاری‌های تجاری خود با اروپایی ها، می‌تواند آلمانی ها و بریتانیایی ها را بسیار وسوسه کند. اما نباید فراموش کرد که سوئیس و ایتالیا ارتباطات قوی اقتصادی با ایران را دوباره برقرار کرده اند، بنابراین این مسئله به شدت بین اروپایی‌ها مورد بحث واقع خواهد شد و احتمالا نتوانند تصمیم مشخصی دررابطه با آن بگیرند.

به غیر از این مطلب، نباید فراموش کرد که بازگشت تحریم‌های ایران به دلیل این که مذاکرات کره شمالی را تحت تاثیر قرار خواهد داد، آسیب هایی را به گفتگوهای محتمل زده و اعتبار ایالات متحده را زیر سوال خواهد برد.

د. تحریک برای ورود به جنگ

این یکی از عجیبترین گزینه های روی میز طرفین است. این اقدام پیش از این، به علت اقدامات اسرائیل در سوریه و درگیری های محتمل با واحدهای ایرانی به شدت افزایش یافته است. علاوه بر این، سخنرانی نتانیاهو در مورد دروغهای ایران در مورد سلاح های هسته ای ( هرچند این منابع کاملا قدیمی و مربوط به دوره قبل از برجام بوده است) نشان می‌دهد که سیاست جدی اسرائیل این است که نقض برجام منجر به جنگ شود. علاوه بر این، اکثر مشاوران ترامپ از جمله بولتون، پومپئو و گوئیلینی به شدت مخالف این توافق هستند وسعی می‌کنند تا این توافق را نابود کرده و ایران را تحریک کنند تا وارد فاز نظامی شود.

ترامپ و مشاورانش همچنین از سازمان مجاهدین خلق حمایت بسیاری می‌کند. سازمانی که به شدت در ایران مورد نفرت است و همین امر می‌تواند منجر به تحریک ایران شود.

از طرف دیگر، اقداماتی جهت برانگیزی احساسات ناسیونالیستی در ایالات متحده برای حمایت از اقدام نظامی اسرائیل یا آمریکا به ایران صورت گرفته است.

مشخص نیست که چقدر عموم مردم آمریکا از حمله نظامی به ایران حمایت کنند اما هنوز در آمریکا و پس از اشغال سفارت در سال 1358احساسات ضدایرانی باقی مانده است.

البته از طرف دیگر، مردم آمریکا هنوز جنگهای عراق و افغانستان و اتفاقات بد آن را فراموش نکرده اند. به همین دلیل، ممکن است اکنون مردم آمریکا به استقبال جنگ دیگری نروند.

با این حال، نباید فراموش کرد که برجام مانع بزرگی برای شروع یک جنگ است. من شخصا اعتقاد ندارم که برجام توافق بدی است. این توافق نامه توانسته است ظرف مدت کوتاهی، اهداف بسیار خوبی را تحقق داده و به زمان بیشتری نیاز دارد تا روابط بهتر با ایران را توسعه دهد. حالا اگر جهان نتوانسته است از این فرصت استفاده کند این به معنی شکست برجام نیست.

منبع: خبر فوری

38