ماجرای ورزشکار ناکام که بزرگترین دلال اسلحه شد
کارخانه اسلحهسازی پرتیس در درهای باریک در شمال سارایوو واقع شده است، جایی که ماشینآلات دوران جنگ سرد، فولاد داغ شده تا بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد را میکوبند.
به گزارش فایننشیال تایمز، کارخانههایی مانند پرتیس زمانی صدها هزار گلوله توپخانهای سالانه تولید میکردند؛ تولیداتی برای جنگی اروپایی که هیچگاه اتفاق نیفتاد. پس از دهه ۱۹۹۰، خطوط تولید بوسنیایی بهتدریج خاموش شد و کارگران ماهر بازنشسته شدند. کارخانههای دولتی تنها با صادرات اندک مهمات به درگیریهای دوردست، سرپا ماندند.
بهار ۲۰۲۴، شرکت آمریکایی تازهتأسیسی «سیتکو» شروع به خرید سهام پرتیس و کارخانه دیگری به نام بایناس کرد. این شرکت هیچ وبسایت، کارمند عمومی یا حضور قابل لمسی نداشت و تنها یک صندوق پستی در آمریکا داشت. با چند معامله محرمانه در بورس سارایوو، «سیتکو» بزرگترین سهامدار خصوصی این دو کارخانه شد و پس از دولت بوسنی، دومین مالک بزرگ به شمار میرفت.
ظهور یک کارآفرین سلاحهای مخفی
رد پای «سیتکو» به ویرجینیا بیچ رسید و به ویل سومریندایک، کارگزار سابق مریل لینچ و پیمانکار پنتاگون، ۴۷ ساله، رسید. او دهه گذشته را صرف ساخت یک شبکه تأمین جهانی اسلحه کرده بود، با هدف تجهیز نیروهای نیابتی آمریکا و شرکای آن در سوریه، یمن و اوکراین. سومریندایک از طریق روابط و تجربه در عملیات مخفی پنتاگون، از یک شرکت کوچک خانوادگی به محوری در زنجیرههای تأمین جنگهای مدرن تبدیل شده بود.
با شروع جنگ اوکراین، گلولههای ۱۵۵ میلیمتری به گفته سومریندایک، «گرمترین کالای جهان» شدند. سومریندایک که پیشتر در ویرجینیا رویای بیسبال حرفهای داشت و بعد از شکست در والاستریت، سراغ تجارت تجهیزات نظامی رفته بود، اکنون فرصتی برای یک سرمایهگذاری تمامعیار در صنعت جنگ مدرن یافته بود.
از بیسبال تا والاستریت و ماجراجویی مالی
سومریندایک در دوران جوانی بهعنوان بازیکن بیسبال نیمهحرفهای در ویرجینیا بیچ تلاش کرد تا وارد لیگ حرفهای شود، اما ناکام ماند. او پس از کالج در مریل لینچ استخدام شد و مهارتهای فروش و برقراری ارتباط با افراد ناآشنا را آموخت. بعد از شکستهای متعدد در کسب و کارهای کوچک، و تجربه تعلیق و جریمه از سوی نهادهای نظارتی، سومریندایک به دنبال رویای تازهای بود: ورود به تجارت اسلحه و ایجاد یک شرکت با خانواده خود به نام «رگولوس گلوبال»
او با اجاره انبار ۲۰ هزار فوت مربعی و تماس با تأمینکنندگان کوچک دفاعی، تجارت خود را آغاز کرد و به تدریج از فروش لوازم ساده مانند کیف اسلحه و عینکهای ضدگلوله به تامین تجهیزات پیچیدهتر مانند توپخانه و لباسهای تاکتیکی رسید.
پیمایش زنجیرههای مخفی جهانی
سومریندایک برای ورود به هسته بازار، به نمایشگاههای بینالمللی اسلحه در لندن، پاریس و خلیج فارس رفت و ارتباط با تولیدکنندگان، واسطهها و مقامات دفاعی برقرار کرد. او بهطور دقیق قوانین صادرات و واردات اسلحه آمریکا را مطالعه کرد و یاد گرفت که چگونه ذخایر دوران جنگ سرد در شرق اروپا را پیدا و منتقل کند.
در سال ۲۰۱۴، ستاد عملیات ویژه آمریکا به او نیاز داشت تا سلاحهای شوروی را برای شورشیان سوری فراهم کند. سومریندایک وعده داد که میتواند در کمتر از ۵۰ روز تحویل دهد، در حالی که شرکتهای بزرگتر شش ماه زمان نیاز داشتند. او شخصاً با هواپیماهای روسی، بارگیری و تحویل سلاحها را مدیریت میکرد تا اطمینان حاصل شود همه چیز درست پیش میرود.
مواجهه با خطرات و حوادث
یکی از حوادث تلخ در این مسیر، مرگ یک پیمانکار آمریکایی در بلغارستان هنگام تمرین با یک پرتابگر بود. مهمات استفادهشده قدیمی و معیوب بود و همسر وی بعداً علیه سومریندایک و شرکتهای زیرمجموعه او شکایت کرد. سومریندایک تأکید میکند که مسئولیت او تنها تامین تجهیزات بوده است، نه آموزش یا ایمنی در میدان تیر.
اوکراین و مقیاس عظیم عملیات
با آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، ارتش اوکراین به سرعت نیازمند سلاحها و مهمات دوران شوروی شد که سومریندایک سالها تجربه تامین آن را داشت. او شخصاً به اوکراین رفت و نظارت بر تحویل BM-21 و هاویتزرهای ۱۵۲ میلیمتری انجام داد. قرارداد با اوکراین، به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار، یکی از بزرگترین قراردادهای مهمات در جنگ بود و موجب شد «رگولوس» وارد سطحی جدید از تولید و تامین شود.
برای پاسخگویی به تقاضا، سومریندایک سهام کارخانههای پرتیس و بایناس در بوسنی را خرید و کشتیهایی برای حمل هزاران گلوله به لهستان تهیه کرد. اما اختلافات با دولت اوکراین و محدودیتهای دسترسی به گزارشهای مالی کارخانهها، موجب کشمکش و توقف بخشی از تحویلها شد.
مواجهه با تغییرات سیاسی و آینده تولید
با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری و وعده کاهش حمایت آمریکا از اوکراین، ریسک سومریندایک افزایش یافت. او تاکید کرد: «امیدوارم جنگ فردا تمام شود، اما حتی در آن صورت، سالها طول میکشد تا موجودی مصرفشده جایگزین شود.»
او همچنین شرکت «یونیون» در تگزاس را تأسیس کرد تا تولید گلولههای ۱۵۵ میلیمتری را با تکنیکهای مدرن خودکار انجام دهد، تلاش برای تعریف آینده تولید جنگ و کاهش وابستگی به ماشینآلات قدیمی بوسنی.
جنگ، اقتصاد و انگیزه انسانی
سومریندایک هنوز با شور و علاقهای که در بیسبال داشت، تجارت اسلحه را پیش میبرد. او تاکید میکند که برای او، جنگ و سلاحها تنها یک خط آیتم در فهرست موجودی هستند. با رشد رگولوس و توسعه یونیون، او در حال شکل دادن به یک بخش حیاتی و مدرن از زنجیره تامین جنگ جهانی است، جایی که اقتصاد و منطق بازار، اغلب مرزهای اخلاقی و انسانی را تعیین میکند.
