من ذاتا شورشیام | میلیاردر رسانهای مغضوب چین | جیمی لای کیست؟
جیمی لای، میلیاردر و فعال رسانهای طرفدار دموکراسی در هنگکنگ، به اتهام همکاری با نیروهای خارجی تحت قانون امنیت ملی جنجالی این شهر، محکوم شد. وی ممکن است هنگام صدور حکم، با حبس ابد روبهرو شود.
این مرد ۷۸ ساله، که بعضی او را یک قهرمان میدانند و برخی دیگر به عنوان خائن تحقیر میکنند، مشهورترین فردی است که تحت این قانون متهم شده است؛ قانونی که چین در سال ۲۰۲۰ تصویب کرد، در پاسخ به اعتراضات گستردهای که سال قبل در هنگکنگ رخ داد.
این قانون هر عملی را که پکن آن را توطئهآمیز یا جداییطلبانه بداند، جرم اعلام میکند؛ از سر دادن شعار تا شرکت در اعتراضات طرفدار دموکراسی. پکن میگوید این قانون برای حفظ ثبات در هنگکنگ ضروری است، اما منتقدان میگویند عملاً هرگونه مخالفت را غیرقانونی کرده است. صدور حکم لای در آینده انجام خواهد شد. او از دسامبر ۲۰۲۰ در بازداشت است.
هنگکنگ میگوید لای دادگاهی عادلانه تحت حاکمیت قانون داشته است، اما منتقدان معتقدند پروندهٔ او نشان میدهد که نظام قضایی شهر برای خاموش کردن مخالفان سیاسی استفاده شده است.
خانوادهٔ او نسبت به وخامت حالش در بازداشت ابراز نگرانی کردهاند. در آگوست سال جاری، پسرش سباستین به بیبیسی گفت که حتی اگر پدرش – که شهروند بریتانیا است – فقط پنج سال زندان بگیرد، «عملاً معادل حکم اعدام است.»
جیمی لای یکی از سختترین منتقدان دولت چین و چهرهٔ پیشرو در حمایت از دموکراسی در قلمروی سابق بریتانیا بود. او در مصاحبهای با بیبیسی در سال ۲۰۲۰، چند ساعت قبل از اتهامزنی خود گفت: «من یک شورشی ذاتی هستم. شخصیت بسیار سرکشی دارم.»
از فقر تا ثروت
لای در گوانگژو، شهری در جنوب چین به دنیا آمد، در خانوادهای متمول که پس از روی کار آمدن کمونیستها در ۱۹۴۹، همهٔ دارایی خود را از دست دادند. او ۱۲ ساله بود که روستایش را ترک کرد و به صورت قاچاقی با یک قایق ماهیگیری به هنگکنگ آمد.
در حالی که در مشاغل کوچک کار میکرد و در یک فروشگاه خیاطی مشغول به کار بود، انگلیسی را خودآموز یاد گرفت. او از یک شغل جزئی به تأسیس امپراتوری چند میلیون دلاری از جمله برند بینالمللی پوشاک «جوردانو» رسید.
این فروشگاه موفقیت عظیمی داشت، اما وقتی چین در سال ۱۹۸۹ برای سرکوب اعتراضات دموکراسی در میدان تیانآنمن پکن تانک فرستاد، لای مسیر جدیدی را به عنوان فعال دموکراسی و کارآفرین آغاز کرد. او نوشتن ستونهایی علیه قتلعام پس از اعتراضات پکن را آغاز کرد و یک انتشارات تأسیس کرد که به یکی از مؤثرترین رسانههای هنگکنگ تبدیل شد.
مخالفت علنی با چین
وقتی چین تهدید کرد فروشگاههایش در خاک اصلی کشور را تعطیل کند، لای شرکت خود را فروخت و به راهاندازی رسانههای طرفدار دموکراسی پرداخت، از جمله مجلهٔ دیجیتال Next و روزنامهٔ پرخوانندهٔ اپل دیلی.
در میان رسانههای محلی که از پکن میترسیدند، لای بهطور مداوم انتقاد خود از دولت چین را ادامه داد. این باعث شد او برای بسیاری در هنگکنگ قهرمانی شجاع باشد که با ریسک بالا برای آزادیهای شهر مبارزه کرده است، اما در خاک اصلی چین به عنوان خائن شناخته شود.
در سالهای اخیر، افرادی با ماسک به خانه و دفتر کار او حمله کردند و حتی برنامهریزی برای ترورش وجود داشت. با این حال، او همچنان دیدگاههای خود را منتشر میکرد و یکی از چهرههای اصلی اعتراضات دموکراسی بود و دو بار در سال ۲۰۲۱ به جرم گردهمایی غیرقانونی بازداشت شد.
قانون امنیت ملی و پیامدها
لای دربارهٔ تصویب قانون جدید امنیت ملی در ژوئن ۲۰۲۰ گفت که این قانون زنگ مرگ هنگکنگ است. او همچنین در سال ۲۰۲۱ از دونالد ترامپ خواست به هنگکنگ کمک کند و روزنامهاش نامهای به رئیسجمهور منتشر کرد با این عنوان: «آقای رئیسجمهور، لطفاً به ما کمک کنید!»
لای میگوید چنین اقداماتی برای دفاع از شهری که به او فرصت داد و موفقیتش را ساخت، ضروری بود. او گفته بود: «من با هیچ چیز آمدم، آزادی این مکان همه چیز را به من داد… شاید وقتش باشد که برای این آزادی مبارزه کنم.»
اتهامات و واکنشها
از سال ۲۰۲۰، لای با اتهامات مختلفی از جمله تجمع غیرمجاز و کلاهبرداری مواجه شده است. پروندهٔ او توجه بینالمللی را به خود جلب کرده و گروههای حقوقی و دولتهای خارجی خواستار آزادی او شدهاند.
سباستین لای، پسر او، در طول سالها در سراسر جهان سفر کرده تا بازداشت پدرش را محکوم کرده و هنگکنگ را به دلیل مجازات «ویژگیهایی که باید تحسین شوند» سرزنش کند.
او گفته بود: «پدرم در زندان است به خاطر حقیقتی که بر لب دارد، شجاعتی که در قلب دارد و آزادی که در روحش است.»
