چرا جنگنده‌های پیشرفته در اوج سرعت، مجبور به حرکت مستقیم است؟
چرا جنگنده‌های فوق پیشرفته امروزی در نبردهای هوایی نمی‌توانند به سادگی در سرعت‌های بالا جهت خود را تغییر دهند؟ یک خلبان سابق F-35 از این محدودیت حیاتی می‌گوید.
چرا جنگنده‌های فوق پیشرفته امروزی در نبردهای هوایی نمی‌توانند به سادگی در سرعت‌های بالا جهت خود را تغییر دهند؟ یک خلبان سابق F-35 از این محدودیت حیاتی می‌گوید.
اغلب افراد سرعت را مهم‌ترین معیار عملکرد یک جت جنگی می‌دانند. اما شاید تعجب کنید که جنگنده F-35 به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های جهان، حتی از برخی مدل‌های قدیمی‌تر کندتر است. برای مثال، جنگنده F-16 با سرعت ۲ ماخ پرواز می‌کند در حالی که F-35 به سختی به سرعت ۱.۶ ماخ می‌رسد. اما آیا این یک نقطه ضعف بزرگ در نبردهای هوایی محسوب می‌شود؟
واقعیت این است که سرعت خام و سرسام‌آور تنها یکی از معیارهای سنجش توانایی‌های یک جنگنده است. قابلیت‌های راداری، ظرفیت حمل سلاح، قدرت مانور و پنهان‌کاری از جمله موارد بسیار مهم دیگر هستند. بنابراین حتی اگر سریع‌ترین جت جنگی دنیا را در اختیار داشته باشید، تضمینی برای پیروزی شما در آسمان وجود ندارد.
چرا سرعت بالا برای جنگنده‌های پیشرفته همیشه خوب نیست؟
هاسارد لی، خلبان سابق جنگنده F-35 و رئیس پیشین سیستم‌های آموزشی این هواپیما، این موضوع را تایید می‌کند. او می‌گوید هر هواپیمایی، حتی یک موشک، با محدودیت شتاب گرانشی یا G روبرو است. اغلب جت‌های جنگی مدرن بین ۷.۵ تا ۹ جی محدودیت دارند. این یعنی هرچه سریع‌تر حرکت کنید، دایره گردش شما بزرگ‌تر و بازتر خواهد شد.
اگر در یک نبرد نزدیک با دشمن در حال چرخش باشید، سرعت بیش از حد باعث می‌شود از هدف خود عبور کنید. با این اشتباه، خود را درست در مقابل دید او قرار می‌دهید و از یک شکارچی به شکار تبدیل می‌شوید.
سرعت همه‌چیز نیست؛ فاکتورهای کلیدی در نبردهای هوایی
سرعت برای جت‌های جنگی اهمیت دارد چون به آن‌ها اجازه می‌دهد سریع‌تر به منطقه خطر وارد یا از آن خارج شوند. با این حال، این تنها فاکتوری نیست که خلبانان در نظر می‌گیرند. ما این روند را در هواپیماهای مدرن می‌بینیم که سرعت نهایی کمتری نسبت به جنگنده‌های قدیمی‌تر دارند. برای مثال، میگ-۲۵ فاکس‌بت که در سال ۱۹۷۰ معرفی شد، به سرعت ۳.۲ ماخ می‌رسید. در طرف مقابل، سریع‌ترین جنگنده ناتو یعنی F-15EX Eagle II تنها ۲.۵ ماخ سرعت دارد.
امروزه فاکتورهای دیگری در نبردهای هوایی حرف اول و آخر را می‌زنند که مهم‌ترین آن‌ها پنهان‌کاری یا رادارگریزی است. به هر حال، اگر دشمن نتواند هواپیمای شما را با رادار ببیند، نمی‌تواند آن را ساقط کند. سنسورها نیز حیاتی هستند چون آگاهی موقعیتی فوق‌العاده‌ای به خلبان می‌دهند، به خصوص در عصر نبردهای فراتر از میدان دید (BVR).
شاید مهم‌ترین معیار امروزی، نسبت رانش به وزن باشد که قدرت موتور را در مقایسه با وزن کلی جنگنده نشان می‌دهد. هواپیماهای نسل چهار و پنج با اینکه سرعت کمتری دارند، از این نسبت بالاتری برخوردارند. این یعنی شتاب‌گیری و قدرت مانور آن‌ها بسیار بهتر است. سرعت کمتر در جنگنده‌های پیشرفته امروزی نتیجه تغییر اولویت‌ها در طراحی است و به معنای ضعیف‌تر بودن آن‌ها نیست.
