آغاز بررسی قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام/ رأی گیری به تعویق افتاد

هم‌زمان با آغاز نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی ارائه‌شده از سوی انگلیس، فرانسه و آلمان با حمایت ایالات متحده، کشورهای عضو گروه موسوم به «همفکر» در بیانیه‌ای مشترک هشدار دادند که ادعاهای مطرح‌شده در این سند فاقد مبنای واقعی و حقوقی است و خطر آن وجود دارد که روند حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران از چارچوب آژانس خارج شود.

در این بیانیه آمده است: ما بر تعهد دیرینه ایران به عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به‌عنوان یکی از کشورهای عضو معاهده عدم اشاعه (ان‌پی‌تی) تأکید می‌کنیم و هم‌زمان بر این اصل پای می‌فشاریم که دیگر طرف‌ها باید به‌طور کامل به حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به‌عنوان یک کشور عضو ان‌پی‌تی احترام بگذارند. در همین راستا، از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران در تاریخ ۱۶ آوریل ۲۰۲۵ (۲۷ فروردین ۱۴۰۴) قدردانی کرده و تداوم همکاری و تعامل میان ایران و دبیرخانه آژانس را به رسمیت می‌شناسیم.

در ادامه تأکید شده است: ما از بیانیه مشترک نشست پکن در ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (۲۴ اسفند ۱۴۰۴) میان چین، روسیه و ایران استقبال می‌کنیم؛ بیانیه‌ای که در آن سه کشور بار دیگر تصریح کردند که تعامل و گفت‌وگوی سیاسی و دیپلماتیک بر پایه اصل احترام متقابل، تنها گزینه عملی و واقع‌بینانه است و همه کشورها باید از اقداماتی که کار فنی، عینی و بی‌طرفانه آژانس را تضعیف می‌کند، خودداری کنند.

در خصوص گزارش مدیرکل تحت عنوان «موافقت‌نامه پادمان NPT با جمهوری اسلامی ایران» (GOV/2025/25)، بیانیه گروه همفکر تصریح می‌کند که آنچه به‌عنوان «ارزیابی جامع و به‌روزشده» در این گزارش آمده، به ابتکار مدیرکل تهیه نشده بلکه در نتیجه قطعنامه‌ای غیرتوافقی و با انگیزه سیاسی در نشست نوامبر شورای حکام به وی تحمیل شده است.

کشورهای امضاکننده بیانیه خاطرنشان کردند: گزارش مدیرکل تصریح می‌کند که آژانس نظارت گسترده‌ای متناسب با چرخه سوخت هسته‌ای و فعالیت‌های ایران انجام می‌دهد و ایران همچنان با آژانس همکاری می‌کند. همچنین از مفاد گزارش پیداست که تمام مسائل باقی‌مانده پادمانی مربوط به گذشته، پیش از سال ۲۰۰۳ هستند. در این زمینه، یادآوری می‌شود که شورای حکام در قطعنامه دسامبر ۲۰۱۵ (GOV/2015/72) تصمیم به بستن همه پرونده‌های باقی‌مانده گذشته و حال گرفته بود.

امضاکنندگان بیانیه با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته از سوی ایران و آژانس برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده پادمانی، ابراز امیدواری کردند که این تعامل و مشارکت بر پایه حرفه‌ای‌گری، عینیت و بی‌طرفی و بدون فشار یا دخالت سیاسی طرف‌های ثالث ادامه یابد.

در ادامه، هشت کشور صادرکننده بیانیه درباره تبعات منفی صدور قطعنامه علیه ایران هشدار دادند. در این بیانیه آمده است: در مورد پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلیس، باید تأکید کنیم که گزارش مدیرکل نگفته است ایران ممکن است به تعهدات خود تحت موافقت‌نامه جامع پادمان پایبند نباشد. همچنین، گزارش ادعا نکرده که آژانس قادر به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای نیست. شایان ذکر است که مدیرکل هیچ اقدامی را نیز از شورای حکام درخواست نکرده است. بنابراین، ادعاهای قطعنامه مبنی بر نقض تعهدات از سوی ایران و ناتوانی آژانس در راستی‌آزمایی، فاقد مبنای واقعی و حقوقی هستند.

این بیانیه هشدار می‌دهد که در صورت پذیرش این ادعاهای نادرست از سوی شورا، خطر آن وجود دارد که روند حل‌وفصل موضوع از چارچوب آژانس خارج شود. از همین رو، تأکید شده است که در شرایط کنونی، هرگونه مداخله شتاب‌زده شورای امنیت نه‌تنها به اعتمادسازی کمک نمی‌کند، بلکه موجب افزایش شکاف‌ها میان طرف‌های ذی‌ربط خواهد شد.

در ادامه، این کشورها از همه اعضای آژانس خواستند که «نقش سازنده‌ای ایفا کرده و در برابر هرگونه تلاش برای سیاسی‌سازی موضوعات پادمانی مقاومت کنند. در این راستا، از همه کشورهای مسئول عضو درخواست می‌شود از پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی حمایت نکنند.»

در بخش دیگری از بیانیه یادآوری شده است: برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در سال ۲۰۱۵ مورد توافق قرار گرفت و با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تأیید شد، نتیجه بیش از یک دهه تلاش دیپلماتیک میان طرف‌های ذی‌ربط است. خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، ریشه بحران کنونی محسوب می‌شود.

کشورهای عضو گروه همفکر تصریح کردند: ما قویاً معتقدیم که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت همچنان معتبر است و باید از سوی همه کشورها اجرا شود. با نزدیک شدن به «روز پایان» در برجام، تمام تلاش‌ها باید در راستای اجرای کامل این قطعنامه باشد تا آنچه جامعه جهانی طی سال‌ها بر آن سرمایه‌گذاری کرده، نادیده گرفته نشود. ما از سه کشور اروپایی، اتحادیه اروپا و ایالات متحده می‌خواهیم همه مفاد قطعنامه ۲۲۳۱، از جمله جدول‌های زمانی آن را، به‌طور کامل اجرا کنند.

در پایان بیانیه آمده است: تحولات اخیر نشان داده است که فشار و تقابل نمی‌تواند به حل‌وفصل اختلافات کمک کند. تنها گفت‌وگو، تعامل دیپلماتیک سازنده و اراده سیاسی می‌تواند به نتایج سودمند برای همه طرف‌ها منجر شود. بر همین اساس، ما از تصمیم ایالات متحده برای بازگشت به گفت‌وگو با ایران یاد می‌کنیم و امیدواریم واشنگتن در نیت خود برای دستیابی به راه‌حل سیاسی پایدار صادق باشد.

بیانیه مشترک تأکید دارد که برنامه هسته‌ای ایران پس از پایان دوره‌های زمانی پیش‌بینی‌شده در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، باید همانند دیگر کشورهای غیرهسته‌ای عضو معاهده عدم اشاعه تلقی شود.

این بیانیه از سوی کشورهای بلاروس، چین، کوبا، نیکاراگوئه، روسیه، ونزوئلا و جمهوری اسلامی ایران در شرایطی صادر شده که فضای نشست شورای حکام تحت تأثیر تلاش برخی کشورهای غربی برای اعمال فشار سیاسی علیه ایران قرار دارد.

بر اساس گزارش‌ها، جلسه بررسی پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی انگلیس، فرانسه و آلمان با حمایت آمریکا از بعد از ظهر امروز (به وقت اروپای مرکزی) آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود رأی‌گیری درباره این قطعنامه امشب یا در نشست فردا برگزار شود. در این پیش‌نویس، ایران به‌رغم همکاری‌های همیشگی و گسترده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی متهم شده است.

جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر نسبت به اقدامات مخرب کشورهای غربی در شورای حکام هشدار داده و تصریح کرده است که هرگونه اقدام نسنجیده با پاسخ قاطع و سریع مواجه خواهد شد.