آیا درگذشت رئیسی بر روابط چین-ایران تأثیر منفی خواهد گذاشت؟

برخی از نیروهای آمریکایی هیچ فرصتی را برای ایجاد اختلاف بین چین و شرکای از دست نمی‌دهند. این بار هدف آنها روابط چین و ایران است.

شبکه صدای آمریکا روز سه‌شنبه با انتشار مقاله‌ای به تحلیل تاثیر درگذشت «ابراهیم رئیسی» رئیس‌ جمهور ایران بر روابط چین و ایران پرداخت و مدعی شد که چین در خصوص جهت‌گیری آتی مناسبات پکن-تهران مردد است.

رسانه‌های آمریکایی مانند صدای آمریکا نه تنها نسبت به در گذشت رئیس جمهور ایران توجهی نشان نداده بلکه به جای آن، چین را کانون گزارش خود قرار دادند. «لی وی جیان» معاون «انجمن مطالعات خاورمیانه چین» در این باره گفت: «در واقع این طور نیست که ایران با چین مشکل داشته باشد یا چین با ایران. رسانه‌های غربی همیشه تمام تلاش خود را می‌کنند تا انگشت اتهام را به سوی چین نشانه روند. برخی از اتهامات آنها اساسا بی‌پایه است و صرفاً ناشی از تمایل آنها به مهار چین است.»

در چنین برهه حساسی در خاورمیانه، روابط مستحکم بین چین و ایران و تمایل مشترک آنها برای ادامه تقویت روابط دوجانبه بسیار ارزشمند است. «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین روز دوشنبه با ابراز تسلیت عمیق و همدردی صمیمانه خود به خانواده رئیس جمهور رئیسی و همچنین دولت و ملت ایران، تأکید کرد که دولت و ملت چین دوستی سنتی با ایران را گرامی می‌دارند و مشارکت راهبردی جامع بین دو کشور همچنان تحکیم و توسعه خواهد یافت. «وانگ یی»، وزیر امور خارجه چین نیز گفت که کشورش آماده است تا به هر گونه حمایت لازم از ایران ادامه دهد. سفارت ایران در چین نیز در همان روز با انتشار پستی در یکی از شبکه‌های اجتماعی چین از حمایت دولت و مردم چین از ایران در این دوران سخت قدردانی کرد.

لی افزود: روابط چین و ایران تحت تأثیر درگذشت رئیس جمهور رئیسی قرار نخواهد گرفت بلکه با توجه به آنکه روابط دوجانبه بر اساس منافع مشترک و تمایل مشترک آنها به همکاری است، چین هیچ دلیلی برای تردید در خصوص جهت‌گیری آتی این مناسبات وجود ندارد.

دلیل هدف قرار گرفتن روابط چین و ایران از سوی رسانه‌های آمریکایی این است که تهران یکی از رقبای اصلی واشنگتن و چین نیز هدف سرکوب راهبردی آمریکاست. برخی از رسانه‌های آمریکایی از روی ذهنیت کوته‌بینانه، دیدگاه‌های منفی در قبال روابط چین و ایران دارند و امیدوارند پکن و تهران، این دو «دشمن آمریکا»، به دوستی و همکاری خود پایان دهند تا ایالات متحده به سود خود دست یابد. باید خاطرنشان کرد که این یک نمونه دیگر از ذهنیت «مجموع صفر» آمریکاست.

اقدامات تحریک آمیز آمریکا برای ایجاد رویارویی اردوگاهی خیلی بیشتر از شناخت منطقی آن از تحولات بین‌المللی است. هنگامی که رئیس جمهور رئیسی در فوریه سال گذشته برای تقویت همکاری‌ها با چین به پکن سفر کرد، رسانه‌های آمریکایی نیز به سیاه‌نمایی روابط چین و ایران مشغول و مدعی شدند که ایران از تردید چین در قبال تعمیق روابط اقتصادی خود با ایران ناامید است. در ماه ژانویه هنگامی که چین و ایران مذاکرات درباره بحران دریای سرخ را در پیش گرفتند برخی رسانه‌های غربی با سوء‌نیت، «تلاش‌ چین برای صلح» را به عنوان «اعمال فشار بر ایران» تعبیر کردند.

این نشان می‌دهد که ایالات متحده تلاش می‌کند همکاری عادی بین چین و ایران را بی اعتبار جلوه دهد و تمام تلاش خود را برای خنثی کردن «نفوذ» چین در خاورمیانه به دلیل کاهش نفوذ آمریکا در منطقه، به کار می‌بندد.

هرچه شرایط خاورمیانه حساس‌تر باشد، تلاش‌های مشترک روزافزون جامعه بین‌المللی برای حفظ ثبات منطقه مورد نیاز است. با این حال، آنچه برخی از نیروها در آمریکا انجام می‌دهند دقیقاً برعکس است: آنها همزمان با انتشار طنزها و هشدارها در خصوص درگذشت رئیس جمهوری رئیسی، از هیچ فرصتی برای ایجاد اختلاف بین سایر کشورها و ایران نمی‌گذرند.

«لو شیانگ»، استاد مطالعات آمریکای «آکادمی علوم اجتماعی چین» گفت که روابط با ایران جایگاه مهمی در روابط خارجی چین دارد. چین امیدوار است که ایران علی‌رغم محیط خارجی بسیار پیچیده، توسعه بیشتری پیدا کند و این نیز موضع تزلزل‌ناپذیر چین است.

علاوه بر این، همکاری‌های عمیق چین و ایران از نوعی ویژگی ضد هژمونیک برخوردار است. ثبات روابط چین و ایران برای ارتقای توسعه چندقطبی در جهان و حفظ امنیت و صلح در خاورمیانه مفید است. ایران ممکن است در آینده نزدیک همچنان با محیط خارجی سختی روبرو باشد، اما هنوز فضا و پتانسیلی عظیم برای همکاری‌های دوجانبه بین چین و ایران وجود دارد. تخریب توسعه آتی روابط چین و ایران توسط نیروهای سیاسی آمریکا و غرب در آینده قطعا کاری سختی خواهد بود.