گزارش جهانی: حضور ۳.۴ میلیون افغانستانی در ایران بعد از قدرت گرفتن طالبان/ مهاجران غیرقانونی رد مرز می‌شوند؟

منطقه خاورمیانه از آن‌جایی‌که پیوند ناگسستنی با جنگ دارد مبدا بخش زیادی از پناه‌جویان است، افغانستان، عراق، سوریه جزو کشورهایی هستند که سهم زیادی از پناه‌جو فرستی دارند، آن‌طورکه در گزارش رصدخانه مهاجرت ایران آمده: «در سـال ۲۰۲۱ درخواسـت‌های جدیـد پناهندگـی بیشـتر توسـط اتبـاع افغانسـتان (افزایـش ۶۵ درصدی)، نیکاراگوئـه، و سـوریه‌ای ثبـت شـده اسـت(نمودار اول). در آخرین گزارش رصدخانه هاجرت، درخواست‌های پناهدگی در سال ۲۰۲۲ باز هم نشان از ردپای پررنگ مهاجران افغانستانی دارد، اگرچه پناهجویان ونزوئلایی در سال ۲۰۲۲ در جایگاه اول هستند اما درخواست پناهندگی میان مردم افغانستان رشد چشم‌گیری داشته است.

منبع: رصدخانه مهاجرت ایران (نموار اول) منبع: رصدخانه مهاجرت ایران (جدول اول)

افزایش پناهجویان افغانستانی در ایران بعد از قدرت گرفتن طالبان

در این میان ایران به‌عنوان کشور مقصد همیشه سهم زیادی از مهاجران افغانستانی را دارد، این‌که چه تعداد از این مهاجران در ایران زندگی می‌کنند به‌طور دقیق معلوم نیست، چراکه بخش زیادی از آن‌ها بدون اظهارنامه در ایران هستند، اما در آخرین سرشماری رسمی انجام شده در سال ۱۳۹۵ حضور بیش از ۱.۵ میلیون افغانستانی در ایران ثبت شده است. قطعاً با گذشت ۷ سال از آخرین سرشماری بعید است جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران همان ۱.۵ میلیون نفر باقی مانده باشد، قبل‌تر نماینده یونیسف در ایران به خبرآنلاین گفته بود: «قبل از مرداد ۱۴۰۰ دو الی سه میلیون نفر پناهنده افغانستانی در ایران وجود داشت، اما بعد از بحران در افغانستان (قدرت گرفتن طالبان) بین ۵۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون نفر پناهنده جدید وارد ایران شد.»

طبق گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد، تعداد پناهندگان افغانستانی در ایران پس از به قدرت رسیدن طالبان به ۳.۴۱ میلیون نفر رسیده است. (نمودار دوم)

شاید به همن دلیل باشد که روزنامه شرق در گزارشی نوشت: احتمال صدور دستور از قوه قضائیه برای اخراج مهاجران افغانستانی غیرقانونی وجود دارد. روزانه تعداد بی‌شماری از مهاجران در شهرهای مرزی ایران به اردوگاه‌ها فرستاده می‌شوند تا رد مرز شوند. حتی طبق برخی منابع، گویا قوه قضائیه قرار است دستور اخراج افغانستانی‌های غیرقانونی داخل ایران را صادر کند که این مسئله احتمالا ازدحام جمعیت در اردوگاه‌ها را بیشتر خواهد کرد.

نمودار دوم

سیر صعودی مهاجرت به ایران بعد از قدرت گرفتن طالبان

روند مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران بعد از قدرت گرفتن طالبان سرعت بشتری گرفت، قبل‌تر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی (مجلس دهم) به خبرآنلاین گفته بود: «ما وقتی جمعیت کشور را ثبت می‌کنیم با همان کیفیت هم باید تعداد مهاجرین را ثبت کنیم، وزارت کشور درخواست کرد که مهاجرین حضور خودشان را اظهار کنند اما کمتر از ۱.۵ میلیون نفر حضور خودشان را اظهار کردند، آن هم عمدتاً کسانی هستند که قدیمی‌اند، فقط در زمان طالبان چیزی حدود ۲ میلیون نفر به ایران آمدند و الان طبق آخرین خبری که من از یکی از کارشناسان گرفتم روزی ۱۰ هزار نفر از افغانستان وارد ایران می‌شوند. اگر این آمارها درست باشد یک پنجم جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند.»