یک بازار داغ در تعطیلات نوروز: پشت پرده سیاسی برخورد تند با کم حجابی و بی حجابی/ تندروها جلوتر از رهبری حرکت می کنند!

 مدافعان و حامیان برخورد تند و گشت ارشادی با کم حجابی و بی حجابی سکوت نصفه و نیمه خود طی چند ماه اخیر را شکسته و به ادبیات تند و تیز گذشته بازگشته اند؛ آن هم درست در روزهایی که جامعه هنوز از جوّ اعتراضات بعد از فوت مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد خارج نشده و بنا به تحلیل کارشناسان و جامعه شناسان آبستن اعتراضاتی دیگر است.

تکرار استراتژی دوقطبی سازی

استراتژی اما بازهم همان استراتژی تکراری «دوقطبی سازی» است؛ باحجاب ها در مقابل بی حجاب ها، یک استراتژی برای رویارویی مردم با یکدیگر.

دست فرمانی که شاید همانگونه که برخی اصولگرایان معتدل هشدار می دهند از بستر آن اعتراضی دیگر برخیزد.

در میان اسامی ناراضیان وضعیت حجاب فعلی هم نام حسین شریعتمداری، کاظم صدیقی و علم الهدی را می توان دید و هم چهره هایی چون حسین جلالی، بیژن نوباوه،خضریان، زهره الهیان، چند امام جمعه و... .

فارغ از نگاه این طیف از سیاسیون و حامیان آنها به مساله حجاب، آنچه نگرانی دلسوزان و معتدلین را سبب شده است، نوع ادبیات تند و تیز و بعضا رفتارهای همراه با خشونت این طیف از حامیان حجاب با زنان بدون حجاب یا با حجاب کمتر است. چنانچه برخی ائمه جمعه طی چند هفته اخیر بارها برای نهادهای مسئول خط و نشان کشیده اند و از سوی دیگر برخی حامیان این جریان فکری هم رفتارهای گاها همراه با خشونت داشته اند.

پایداری ها مجلس پیشقدم شدند

موضع گیری ها درباره حجاب پیش از سال جدید آغاز شده بود. پارلمان نشینان نزدیک به جبهه پایداری از یک سو، ستاد امر به معروف که نزدیک به طیف فکری این جبهه سیاسی است از سوی دیگر در کنار برخی تریبون های نماز جمعه از اسفند ماه و بعد از آرام گرفتن فضای اعتراضی کشور، فعالیت شان برای برخورد سلبی با بی حجابی را کلید زدند.

این اقدامات در ایام نوروز اوج گرفت و کار به جایی رسید که برخی چهره های وابسته به این جریان فکری از تهیه طرحی روایت کردند که به موجب آن هم پاسپورت و کارت ملی افراد بدون حجاب توقیف می شود هم جریمه میلیاردی در انتظار آنهاست.

پلمپ مراکز تفریحی و گردشگری شدت گرفت

در کنار این موضوع پلمپ برخی اماکن و مراکز تفریحی و گردشگری و رستوران ها در ایام عید نیز شدت گرفت.

آنچنان که یک مجموعه تفریحی توریستی معروف در شهرستان آمل به دلیل رقص بانوان بدون حجاب پلمب شد، سه کافه رستوران بزرگ شهرستان نوشهر به علت کشف حجاب و اجرای موسیقی زنده پلمب شد، دادستان عمومی و انقلاب دزفول هم گفت: یکی از اماکن تاریخی گردشگری دزفول به دلیل رعایت نشدن شئونات اخلاقی پلمب شد.

همچنین بنابر اعلام روابط عمومی ستاد امر به معروف و نهی از منکر آبادان سه کافه به دلیل رعایت نکردن شئونات اسلامی در این شهرستان پلمب شدند.

 خبرگزاری اصولگرا فارس هم خبر داد یکی از فروشگاه‌های البسه شهرستان پردیس به دلیل عدم رعایت شئونات اسلامی پلمب شد.

خبرگزاری مهر هم روایت کرد که با اقدام پلیس اماکن شهرستان کاشان یکی از مجموعه‌های گردشگری کاشان به دلیل عدم رعایت شئونات اسلامی (کشف حجاب) از سوی مراجعان و بعضاً کارکنان این مجموعه با دستور مقام قضائی پلمب شد. 

همچنین با گزارش امر به معروف و نهی از منکر کاشان و با دستور دادستان کاشان، هتل سرای عامری‌ها بدلیل عدم رعایت حجاب توسط گردشگران پلمب شد.

پلمب ۵ واحد صنفی به دلیل عدم رعایت عفاف و حجاب در استان گیلان هم از جمله خبرهای دیگری بود که در ایام نوروز منتشر شد.

دادستان همدان نیز از برخورد با متولیان بی حجابی و بد حجابی در شهر همدان خبر داد و گفت: کافه متولی رقص و آواز در گنجنامه همدان پلمب شد.

روابط عمومی ستاد امر به معروف و نهی از منکر بابلسر هم خبر داد؛ ۶ واحد صنفی در این شهرستان به علت رعایت نکردن شئونات اسلامی در روزهای گذشته پلمب شدند.‌‌

پلمب مراکز گردشگری و تفریحی و برخی رستوران ها درحالی صورت می گیرد که پیشتر ضرغامی وزیر گردشگری نسبت به این رویه انتقاد کرده و گفته بود، «ما موافق پلمب کردن نیستیم؛ چراکه در مورد مراکز اقامتی که عده زیادی رزرو و برنامه‌ریزی کردند وقتی به خاطر یک تخلف خاص آنجا پلمب می‌شود در واقع تضعیف حقوق عمومی است. ما نباید کشور را برای گردشگر خارجی ناامن نشان دهیم. اگر با آثار مختلف ایران‌هراسی یعنی با بهانه‌های ایران‌هراسی مقابله می‌کنیم، یکی از آن‌ها هم می‌تواند گردشگر خارجی باشد، تصور کنید جایی را رزرو کرده و وارد شده و به هر دلیل آنجا پلمب شده است و رزرو‌اش از بین رفته است».

روزنامه «هم میهن» نیز با نقد این رفتار در مطلبی نوشت، «در شرایطی که مردم خسته از شرایط نامطلوب زندگی، بخشی از مطالبات خود در حوزه‌های ‌اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را با صدای بلند در خیابان‌ها فریاد زده‌اند،‌ پلمب‌ کسب و کارها به دلیل مسئله پوشش که اتفاقا یکی از چالش‌های جدی میان بخشی از جامعه و برخی گروه‌های تندرو در بدنه ساختار سیاسی محسوب می‌شود، محل تأمل و نیازمند نگاهی دوباره است. گویی موضوع لباس زنان مهم‌تر از معاش و وضعیت اقتصادی مردم است. شاید هم شیوه‌ای باشد برای روبه‌روی هم قرار دادن مردم در راستای اجبار به حفظ پوشش در میان زنان. رفتاری که می‌تواند از هر دو بُعد عواقب نامطلوب و ترسناکی برجای گذاشته و اتفاقا به‌دلیل تنفر ذاتی انسان از اجبار و زورگویی در خصوص آنچه مورد وفاق وجدان جمعی نیست واکنش‌های منفی‌تری نسبت به مسائل فرهنگی حوزه لباس و پوشش مورد نظر گروه‌های تندرو برانگیخته شود».

خشونت اوج می گیرد/ دلسوزان هشدار می دهند!

خبرها از گوشه و کنار حتی حکایت از آن دارد که برخی حامیان این طیف فراتر از تذکر شخصی اقدام به برخی رفتارهای تند و خشونت آمیز با افراد کم حجاب و بی حجاب کرده اند. آنچنان که در یک مورد فقط فیلم فردی منتشر شد که بر سر مادر و دختر بدون حجاب ماست خالی می کند.

مواضع و رفتار این طیف سیاسی و تلاش شان برای برخورد تند و سلبی با کم حجابی و بی حجابی آنقدر نگران کننده شد که حتی برخی رسانه ها و چهره های اصولگرا را هم به واکنش واداشت و نسبت به در پیش گرفتن رفتارهای تند هشدار دادند.

آنچنان که رسانه اصولگرای فرهیختگان در مطلبی نوشت: «خطاب به نمایندگان ظاهرا دغدغه‌مند و دلسوز باید گفت اگر واقعا نگران سرمایه اجتماعی نظام و آرامش افکار عمومی هستند به چالش‌های روزمره عصبانی‌کننده دیگری که شاید بعضا اولویت بالاتری هم نسبت به برخورد تند با بی‌حجابی پیدا کرده باشد هم بپردازند».

محمد مهاجری چهره سیاسی اصولگرا نیز در مطلبی که مخاطب آن وزیر کشور بود نسبت به تندروی ها انتقاد کرد و نوشت، « آقای وزیر! اولین گام در موضوع بی حجابی، پذیرش آن به عنوان یک  "واقعیت" است.بخشی از جامعه(صرفنظر از تعدادشان) سبکی برای پوشش و زیست خود برگزیده اند که مطلوب ما متدینان و نیز منطبق بر موازین رسمی کشور نیست. این واقعیت را باید خوب شناخت و عمق آن را کاوید».

او ضمن هشدار نسبت به وجود زمینه های اعتراض در کشور نوشته است، «آقای وزیر! هیچ بعید ندانید که یک مهسا امینی دیگر قربانی شود و مدتها آرامش جامعه برهم بخورد. بعید می‌دانم شما خوش‌خیال باشید و فکر کنید زمینه های ماجرای پاییز پارسال محو شده و شهر در امن و امان است. درستش آن است که شما به عنوان مسئول امنیت کشور، حتی از روی احتیاط، چنین تصور کنید که آتش زیر خاکستر باقی است و یک نسیم می تواند خاکسترها را کنار بزند و خدای ناکرده آن بشود که در پاییز ۱۴۰۱ شد. با این موضوع،علمی برخورد کنید. حرفهایی از جنس تطمیع یا تهدید و یا طرحهای خنده دار یک نماینده مجلس برای جریمه میلیاردی، در شأن جمهوری اسلامی نیست».

غلامرضا مصباحی مقدم، عضو جامعه روحانیت هم معتقد است، « کسانی که مبلغ رعایت حجاب هستند باید خودشان شخصیت‌های جا افتاده ای باشند تا مخاطبان این امر بدانند که مبلغان حجاب از روی خیرخواهی است که ترویج امر حجاب می کند. وضعیت پوشش زنان یک چالش نیست بلکه یک عارضه است. این عارضه با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی وسیاسی پدید آمده است. باید زنان هنجارشکن و بدحجاب را دعوت به خیر کرد. دعوت به خیر اقتضا می کند برخوردها برخوردهای ایجابی و اثباتی باشد نه برخوردهای سلبی. توده زنانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند قصد و غرضی ندارند و به تصور خودشان دوست دارند آزاد باشند و کسی هم مخالف آزادی آنان نیست اما محیط های عمومی و محیط اجتماعی محیط هنجارهاست نه ناهنجاری».

سایت عصرایران هم در پاسخ به آیت‌الله اراکی که گفته بود «زن بی حجاب در بند شهوت دیگران و ارضای آنان است»، نوشت: «در دنیا زنان پرشماری اعم از مسلمان و مسیحی و یهودی و ... وجود دارند که حجاب بر سر نمی‌گذارند ولی عفاف دارند، پاکدامن هستند و هرگز در بند شهوت دیگران و ارضای آنان نیستند»

محمدعلی ابطحی هم در پاسخ به امام جمعه لاهیجان که مدعی شده بود شهر درحال سقوط است، نوشت:«بی حجاب‌ها دشمن خارجی نیستند که شهر سقوط کند. فرزندان این آب و خاک هستند. بی‌سیم نزنید. ادبیات شما فقط به گسترش بی‌حجابی می‌انجامد.»

آذر منصوری، دبیرکل حزب اتحاد ملت نیز در توئیتی نوشت: «این اصرار بر دوپاره کردن جامعه و دامن زدن به دوقطبی بی حجاب و باحجاب و  مردم را مقابل هم قرار دادن، چه نسبتی با همبستگی ملی دارد؟ چند مهسای دیگر باید قربانی اصرار بر این رویه باشند؟ »

عباس عبدی، دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم هشداری جدی به مسئولان داد و تاکید کرد، « نیروهایی هستند که می‌خواهند آتش تنور جامعه را روشن و نان خود را در آن بپزند و تحت عنوان جعلی مبارزه با هنجارشکنی و دفاع از ارزشها، حکومت را دوباره وارد چالش خطرناکی علیه مردم و زنان کنند. از ما گفتن بود. خود دانید».

محمدرضا جوادی یگانه جامعه شناس هم در توئیتی یادآور شد، «دولت در حال تکرار اشتباهات سال گذشته در موضوع حجاب است، با این تفاوت که مردم بخاطر تورم شدید ناراضی‌تر شده‌اند، معترضین تجربه یک جنبش گسترده را دارند و ده‌ها هزار جوان تجربه زندان دارند. باید مدیریت دوقطبی ایجاد شده در باره حجاب را به جامعه سپرد؛ نظام سیاسی توان حل آن را ندارد».

حجت الاسلام علما امام جمعه کرمانشاه هم از معدود ائمه جمعه ای است که مواضعی متفاوت نسبت به مساله حجاب دارد و معتقد است، «کسانی که نسبت به رعایت حجاب موضع‌گیری می‌کنند باید بدانند، در زمین دشمنان بازی می کنند و در مسیر خدا و قرآن نیستند. باید نسبت به رعایت حجاب قانون فصل‌الخطاب باشد، ضمن اینکه با فرهنگ‌سازی بهتر می‌توان این ارزش اسلامی را گسترش داد. باید ببینیم مقام معظم رهبری چه فرمایشی دارند دقیقا فرمایشات معظم له، فصل‌الخطاب همه مسؤولان و مردم باشد». 

حجاب در بیانات رهبر انقلاب/ تندروها جلوتر از رهبری حرکت می کنند!

در بحبوحه بالا گرفتن این نقدها به وضعیت حجاب در کشور و مهمتر از آن نوع رفتار این طیف از سیاسیون و این طیف فکری مروری بر برخی از مواضع رهبر معظم انقلاب در مورد حجاب که طی چندماه اخیر فرموده اند پربیراه نباشد.

ایشان در دی ماه سال گذشته به صراحت برخوردهای تند را رد کرده و گفتند، « حجاب یک ضرورت شریعتی است؛ شریعت است؛ ضرورت شرعی است؛ یعنی هیچ تردیدی در وجوب حجاب وجود ندارد؛ این را ‌همه باید بدانند. این که حالا خدشه کنند، شبهه کنند که آیا حجاب هست، لازم است، ضروری است، نه، جای خدشه و شبهه ‌ندارد؛ یک واجب شرعی است که باید رعایت بشود، منتها آن کسانی که حجاب را به طور کامل رعایت نمیکنند، اینها را نباید ‌متّهم کرد به بی‌دینی و ضدّانقلابی؛ نه. من قبلاً هم گفته‌ام؛ یک وقتی در سفری از سفرهای استانی که میرفتم، در جمع علما گفتم ‌این را؛ علمای آنجا جمع بودند؛ گفتم چرا گاهی بعضی از شما این خانمی را که حالا فرض کنید یک مقداری موهایش بیرون است ‌یا به تعبیر رایج بدحجاب است ــ که حالا باید گفت ضعیف‌الحجاب؛ حجابش ضعیف است ــ متّهم میکنید؟ بنده وارد این شهر ‌شدم، جمعیّت آمدند استقبال؛ شاید اقلّاً یک‌سوّم جمعیّت این جور خانمها هستند، دارند اشک میریزند؛ این را نمیشود گفت ‌ضدّانقلاب است؛ این چطور ضدّانقلابی است که این جور با شوق و با حرارت و با انگیزه می‌آید و مثلاً فرض کنید در فلان مراسم ‌دینی یا فلان مراسم انقلابی شرکت میکند؟ اینها بچّه‌های خودمانند، دخترهای خودمانند. من چند بار تا حالا در خطبه‌ی نماز ‌عید فطر این را تکرار کرده‌ام که در مراسم ماه رمضان، در شبهای اَحیاء ــ عکس‌هایش را برای من می‌آورند، حالا من که آنجاها را ‌نمیتوانم [بروم] امّا تصویرش را برای من می‌آورند ــ زنها با ریختهای مختلف، قواره‌های مختلف اشک میریزند؛ من حسرت میخورم ‌به آن جور اشک ریختن! میگویم ای کاش من هم میتوانستم این جور مثل این دختر، مثل این زن جوان اشک بریزم؛ این را چطور ‌میشود متّهم کرد؟ بله، کار درستی نیست، بدحجابی یا ضعف حجاب درست نیست امّا این موجب نمیشود که ما این [افراد] را از ‌حوزه‌ دین و انقلاب و مانند اینها خارج بکنیم و خارج بدانیم؛ چرا؟»

پیشتر نیز در سال 1391 رهبری انقلاب در جریان سفری به خراسان شمالی تاکید کرده بودند، «بعضی از همین‌هایی که استقبال امروز آمده بودند خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آن‌ها می‌گویند خانم بدحجاب حالا چکار کنیم ردش کنیم؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه دل متعلق به این جبهه است. او یک نقصی دارد. مگر من نقص ندارم و نقص او ظاهر است و نقص های حقیر باطن است و نمی‌بینند. ما هم یک نقص داریم و او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید البته انسان نهی از منکر هم می‌کند اما نهی از منکر با زبان خوش نه با ایجاد نفرت».

در جدول زیر برخی اظهارات نسبت به مساله حجاب آمده است؛

حجاب؛ مسئله فرهنگی نه امنیتی!

نکته نگران کننده در مواضع این طیف افراد فارغ از نگاه تند و سلبی نسبت به مساله حجاب، تبدیل کردن این موضوع به یک مساله امنیتی و اصرار بر استفاده از قدرت پلیس و زور برای حل مساله حجاب است. حال آنکه حجاب بیشتر در حیطه مسائل فرهنگی تعریف می شود و نتیجه برخوردهای همراه با زور و تند با مساله حجاب طی همین چندماه اخیر در کشور مشهود و ملموس بود.

برخی نیز معتقدند که امنیتی کردن مساله حجاب و موضع گیری های تند علیه این موضوع با اهداف و اغراض انتخاباتی و سیاسی صورت می گیرد. بنا بر این تحلیل ها، جریاناتی که نفوذی گسترده در دولت سیزدهم دارند و از سوی دیگر در مجلس هم با یکه تازی و تندروی پیش می روند تلاش دارند تا با بحران سازی جدید در مسأله حجاب، فضا را به سمت نارضایتی و قهر مردم با صندوق رأی ببرند. نارضایتی ای که می تواند در انتخابات به کمک آنها بیاید و عدم حضور پرشور مردم در انتخابات در نهایت آنها را به مثابه انتخابات 1398 بی دردسر راهی مجلس کند؛ حتی با رأی های چند ده هزاری و پایین.