استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران:

روسیه با برخورد سردش با رئیسی اعلام کرد که یا با ما باشید یا با برجام/ تصور نکنید با روس ها پسرخاله شده ایم

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نوشت: برخورد سرد روسیه با رئیس‌جمهور ایران به‌دلیل آن است که چشم‌انداز «حل برجام بدون روسیه» را می‌بیند. روسیه بر این باور است که اگر ایران خود مستقیم به سازوکاری برای حل بحران با غرب برسد، در ادامه راه تنها خواهد بود و هزینه آن را نیز باید بپردازد.

روسیه با برخورد سردش با رئیسی اعلام کرد که یا با ما باشید یا با برجام/ تصور نکنید با روس ها پسرخاله شده ایم

کیومرث اشتریان  نوشت:«هرچه به غرب نزدیک شوید از ما دور می‌شوید.»، این منطق روسیه است که به‌ نظر می‌آید در فاصله معنادار «میز روسی»، در ملاقات اخیر «سران» دو کشور، هویدا شده است؛ یعنی چهره‌ای دیگر از سیاست خارجی روسیه و تحکیم پیوند روسی-اسرائیلی در مواجهه با ایران.

آنها احتمالا به‌دلیل اطلاعاتی که از «وین» دارند و پیش از اظهارات رسمی وزیر خارجه ایران، تغییر رویکرد ما را دریافته بودند. خودتان را جای روسیه بگذارید تا «منطق» رفتار آنان را دریابید.

برخورد سرد روسیه با رئیس‌جمهور ایران به‌دلیل آن است که چشم‌انداز «حل برجام بدون روسیه» را می‌بیند. روسیه بر این باور است که اگر ایران خود مستقیم به سازوکاریً برای حل بحران با غرب برسد، در ادامه راه تنها خواهد بود و هزینه آن را نیز باید بپردازد. در این بحبوحه، موشک‌پرانی به امارات نیز به تحریک هرکس بوده باشد، در همین چارچوب قابل فهم است؛ فعلا بیش از این نمی‌توان گفت... .

روسیه مایل است که به‌عنوان «واسطه استراتژیک» برای مهار و بهره‌برداری از ایران مطرح باشد. آنگاه که ایران به‌ سوی دیگری بغلتد، روسیه فاصله معناداری با ایران خواهد گرفت. ازاین‌رو باید منتظر بود تا به موازات حل بحران هسته‌ای ایران و آمریکا پیوند روسی-اسرائیلی تحکیم بیشتری بیابد.

روسیه می‌داند که «سفر کاری» رئیس‌جمهوری ایران به مسکو دامنه‌ای از معانی و دستاوردها را برای ایران می‌توانست داشته باشد: از اطمینان‌بخشی به روس‌ها و حفظ رابطه با آنها تا بهره‌برداری تبلیغاتی از سفر به روسیه. ازاین‌روست که برای بازی‌نخوردن از ایرانیانِ «سیاس» این «رودستِ دیپلماتیک» را اجرا کرد و میز بزرگی را از آستین درآورد تا دستاوردهای رسانه‌ای این سفر را تخریب کند.

شاید روسیه بر این باور بود که ایرانیان با این سفر به‌صورتی «فریب‌کارانه» در پی بازی‌دادن آنان هستند، ازاین‌رو با «چیدمان دیپلماتیکِ میز» همان حرف جورج بوش را زدند: «یا با ما یا بر ما».

اگر موضوع را در این چارچوب ببینیم، «سفر کاری» رئیس‌جمهور ایران (و نه سفر رسمی) توجیه دیگری می‌یابد. این سفر انگیزه مهمی در پیش داشت و البته با توجه به پیشینه رفتارهای سرد دیپلماتیک پوتین با مقامات ایرانی به «ریسک» آن می‌ارزید.

هرچند من بر این باور نیستم که تیم اجرائی دیپلماتیک ایران از خودآگاهی لازم برای این سفر خود برخوردار بودند؛ که اگر بودند باید ملاحظات بسیاری را در نظر می‌داشتند و پیش‌دستی‌ها و پس‌دستی‌های لازم را آینده‌نگری می‌کردند؛ درست مثل یک بازی شطرنج که حرکات گوناگون و گزینه‌های آتی حریف را باید پیش‌بینی کنید و برای آن راهکاری در آستین داشته باشید. مثلا مذاکره مستقیم را پیش از سفر رئیس‌جمهور مطرح می‌کردند. البته برای این هم هیچ تضمینی نبود که با بازی دیگری از سوی روسیه مواجه نمی‌شدیم.

5591026

صحنه دیپلماسی همچون یک شطرنجِ باز است و برای هر کنشی باید منتظر واکنش‌های گوناگون بود. شما نیز باید راهکارها و برخوردهای لازم را در آستین داشته باشید. این سفر یک «روتین تاریخی موازنه مثبت» برای ایرانیان بود و کارگزاران جدید دستگاه دیپلماسی ایران به‌صورتی ناخودآگاه همان «روتین» تاریخی را دنبال می‌کردند. در دیوان‌سالاری‌ها «روتین»‌های تاریخی پدید می‌آید که مجریان جدید ناخودآگاه آن را دنبال می‌کنند. «روتین موازنه» به تاریخ معاصر ایران بازمی‌گردد و از قاجار تا قوام‌السلطنه و از محمد مصدق تا علی‌اکبر ولایتی را در بر می‌گیرد؛ ازاین‌رو بر این باورم که برادران نورسیده ما ابعاد تاریخی و استراتژیک سفر خود را درک نکرده بودند.

وقتی سفر شما «کاری» است یعنی شما در پی کسب امتیازی کم‌وبیش یک‌جانبه هستید و طرف مقابل هم خوب این را می‌فهمد؛ بنابراین نباید تصور کنید که با طرف مقابل «پسرخاله»‌اید و دودستی آنچه را که بخواهید به شما می‌دهد. در «سفر کاری» او دیگر میزبان نیست، یک غریبه است که دست بر کلاه خود گذاشته که شما آن را نربایید.

به هر حال از این پس و به موازات حل برجام باید منتظر برافتادن پرده‌های حجب و حیا بین ایران و روسیه باشید. رقابت‌ها آشکارتر می‌شود که باکی نیست، چون دوستی و «نادوستی» روسیه به همان سرمای سیبری است، خیلی تفاوتی ندارد. فقط نباید نادوستی را به دشمنی تبدیل کرد. باید منافع استراتژیک را با روسیه تحکیم بخشید و زمین بازی مشترک‌المنافع را گسترش داد. زمین بازی یک‌جانبه پایدار نیست و برای ما سودی ندارد. در نگاهی درازمدت برای روسیه هم سودی ندارد؛ اما یک‌جانبه‌گرایی تاریخی روسی در سیاست خارجی با منطقه اوراسیا درک این معنا را برای «رفقای امنیتی روس» سخت می‌کند.

آنها در «روتین» تاریخی خویش درگیر یک‌جانبه‌گرایی با ایران هستند و زمین‌گیر همین پیشینه‌اند. حل مشکل برجام به آن معنا نیست که حالا دیگر جای پسرخاله‌ها عوض می‌شود و با اروپا و آمریکا رفیق گرمابه و گلستان می‌شویم. اساسا چنین ظرفیتی، در آن سو و این سو، وجود ندارد. زندگی بین‌المللی سخت است. غرب هم روی خوشی به ما نشان نخواهد داد. چرا نشان بدهد؟ قصه همان زمین بازی مشترک‌المنافع و اتکا به ابتکارات دیپلماتیک خودی بر بستری از اقتصاد بین‌الملل است.

در پایان به دو نکته حاشیه‌ای اشاره می‌کنم؛ اول، سیاست خارجی پستی و بلندی زیادی دارد و مدیران دیپلماسی باید بتوانند مواضع متفاوت و گاه متناقض و شگفت‌آوری بگیرند. سیاست خارجی را به دلخوشی‌های عوام و سخنرانان بی‌مسئولیت آنان نسپارید؛ آنان موج ناآگاهی و خشونت می‌آفرینند و سرنوشت کشور را قربه الی الله به سوی تباهی به پیش می‌برند. دوم، وظیفه کنشگران سیاسی و رسانه‌ای در چنین شرایطی این است که بگذاریم دولت جدید به‌طور طبیعی راه خود را بیابد. اگر قرار است مستقیم مذاکره کنند، از زخم زبان و فضاسازی رسانه‌ای منفی حذر کنیم و «شوخ مرد به بازویش نیاوریم». رویکرد جدید را که در راستای منافع ملی است تقویت کنیم.

منبع: روزنامه شرق
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 26
  • کوروش
    1

    روسیه کیه که بای 85 میلیون نفر تصمیم بگیره . ما نیازی به این آت و آشغالا نداریم فقط و فقط به مردم خودمون اتکا کنیم

  • علی
    1

    روسها با توجه به قدرت اول منطقه بودن هیچوقت زیر بار روابط مستقیم و توافق ایران با غرب نمیروند مخصوصا حالا که داشتیم نقش سرباز روسها را بازی میکردیم و حتی تقسیمات جدید دریای خزر را هم با دستور روسیه پذیرفتیم با وجود اینکه به ضرر ما بود بخاطر همراهی نصف و نیمه روسها مواجهه با غرب هر چه روسها گفتند کردیم سالها میلیاردها پول برای راه اندازی نیروگاه اتمی با تکنولوژی چرنوبیل به پوتین دادیم هر وقت گفتند وارد سوریه و دخالت نظامی و هزینه کردن شدیم و وقت بازسازی و سود هم به فرمان پوتین از سوریه خارج شدیم ولی در عوض چیزی عایدمان نشد روسیه طبق نگاه به گذشته مشخصا میخواهد ما را در زمانی که تمام و کمال مالی و نظامی و در خدمتشان هستیم در حد یک نوچه منطقه ای نگه دارد و بهای بیشتری به ما نداده و نمیدهد از فروش تجهیزات پیشرفته به ترکیه مثل اس 500 و فروش ای 300 به ایران متوجه خواهیم شد که اجازه بزرگی را روسبه هیچوقت به ما نداده و نمیدهد اصلا به نفعش نیست قدرتی منطقه ای برایش قد علم کند این مشکل بی مغزی ماست که از ترس شغال به گرگ پناه بردیم و مسئولین نظام متوجه نیستیم چه میکنند

    نظرات شما -
    • ناشناس
      6

      بر عکس فکر کردی روسیه برای این که بتواند در منطقه غرب آسیا عرض اندام کند باید با قدرت اول آن که ایران هست راه بیاید و همکاری کند وگرنه راه به جایی نمی برد

  • معلم
    3

    روسیه همیشه و در طول تاریخ دشمن ایران بوده. بفهمید.

  • عبدالله
    9

    خبر فوري اين به اصطلاح اساتيد دست چندم را از كجا پيدا ميكند ازشون نظر ميخواهد ؟ تحليلش بدرد خودش ميخوره واقعيت نداره

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      می رود کسانی پیدا می کند که از روسیه بد یگویند

    • زرگانی ریغو
      0

      اونوقت تو که زیر میکروسکوپ هم پیدا نیستی عددی نیستن برو نبینم تو رو زیپو ریغو

  • اکبر
    3

    لعنت به سران روسیه.

  • حسین
    1

    تحلیلها منفی وخود زنی است اتفاقا مقایسه کنید استقبال از رییسی روبا اردوغان و رییس جمهور ژاپن ایران دوستانی مثل شما داشته باشه دیگه دشمن نمیخواد

  • اصغر
    12

    چرا اصرار داريد روابط ايران و روسيه را سرد نشان دهيد ؟!!!!!!!

    نظرات شما -
    • ناشناس
      8

      چون نانشان در غرب پرستی هست

  • smr
    2

    تحلیل بسیار جذابی بود.

  • عبداللهي
    3

    دلواپسان روابط ايران و روسيه نگران نباشند . خودشو ناراحت نكن

  • ناشناس
    6

    خوب افسانه بافی کردی

  • ناشناس
    1

    لطفا با ذکر یک مثال از کشوری که با روسیه بوده و عاقبت به خیر شده ، علت رفتن به اردوی شرق را توضیح دهید.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      7

      خخخخه بالای 200 کشور با روسیه رابطه دارند عزیزم
      این حرف ها هم بگذار برای خودتان

    • ناشناس
      2

      روسیه در جنگ سوریه ورق را به نفع ایران برگرداند.

  • اعظم علما
    4

    اگر دوربینی در کار نبود پوتین رییسی را میبوسید ولی در ملاعام برای حفظ شخصییت خود از ایشان دوری میکند چون میداند جمهوری هم خود دلیل آنرا بخوبی میداند.هر کس متوجه نشد از قالیباف بپرسد.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      قربون آدم چیز فهم پس جلو دوربین این کار رو کرد که همه دنیا ببینه نیت اصلی پوتین از نمایشی که راه انداخت مشخص میشه نه اینکه درگوشی بگه من شما رو خیلی دوست دارم.

  • ناشناس
    6

    تحلیل جالبی نبود . مشخص است افرادی در ایران از نزدیکی ایران به چین و روسیه به شدت ناراحت هستند.

  • ايران
    1

    چقدر خوار ذليل وبى مايه شده ايم،در طول تاريخ اينهمه جنايت روسها در حق مردم ايران كرده اند بازهم مسؤلين ما بجاى پشتوانه مردمى نگاه به بيگانه دوخته اند

  • ناشناس
    0

    آن کلیپ 3 دقیقه ای روال سفر مقامات کشورها به روسیه را نشان این بده البته اگر غرض داشته باشد که خود به خود همه چیز عیان هست که دنبال چی هست

  • k.karimi
    4

    غربگراها هر جوری شده میخان این سفر راتخریب کنند تا خودشون وکه هشت سال به غربیها چسبیدند وهیچی عاید ملت نشد توجیه کنند .

  • حميد عزيزي
    3

    مثل اينكه غربگداها بد جوري نگران رابطه منطقي ما با روسيه شده اند .

  • ناشناس
    2

    براتون جناب استاد متاسفم.البته بیشتر برای خودم که فرزندانمان باید زیر دست اساتیدی درس بخوانند که اطلاعات اصلی دیپلمات رو ندارند.اقای استاد علوم سیاسی اگر کمی دستورات ملاقات با مقامات کشور روسیه رو مطالعه میکردند دیگه این مطالب غیر علمی رو مطرح نمیفرمودین.
    بنده هم تا اینگونه حواشی رو شنیدم ناراحت شدم اما به محض جستجو و مطالعه قوانین و دستورالعملهای کشور روسیه،متوجه شدم که این دیدار یک دیدار کاری خوب و با احترام بوده است.این که بعضیا با همه‌چیز مشکل دارند و از این حاشیه ها درست کنند برام عجیب نبود این یک استاد دانشگاه همچین تحلیل غیر حرفه ای داشته باشه برام عجیبه.حتی قبول ندارم بخاطر تحلیل سیاسیشون اینطور بگویند ‌‌و باورم بر این است که سواد علمی ایشان در مورد رابطه ها ی کشورها کمی لنگ میزند!

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      البته جناب آقای اشتریان بنده یک عذرخواهی بابت عدم شفاف سازی کلامم به شما بدهکارم چرا که منظور بنده از تحلیل غیر حرفه ایتان به آن قسمتی بود که نوشته بودین روابط و برخورد سرد!که از نظر بنده با تحقیقاتم چنین نبود و پوتین اگر میخواست برخورد سردی نشان بدهد می‌توانست ایشان را معطل کند و یا حتما تست کرونا می‌گرفت و یا اجازه خروج از جلسه برای چند دقیقه را نمی‌دادند و یا به ایشان نمی‌گفتند سلام و آرزوی سلامتی مرا به رهبر جمهوری اسلامی ایران برسانید.
      اما برخی توصیه ها و تحلیلتان درست بود.
      _این که نه روسیه و نه آمریکا حتی با وجود حسن
      به شدن روابط با ما پسرخاله نمی‌شوند.
      _این که در دیدار کاری هرکسی مراقب کلاه خودش هست.
      _این که اگر دولت در حال تلاش است در زمینه برجام زخم زبان نزنیم(البته من مخالف کسانی هستم که میگویند همان کار ممنوعه مباح شده..چرا که فاصله ماه من تا ماه گردون از زمین است تا آسمان)
      در پایان باز هم بابت عدم شفاف سازی حلالیت میطلبم

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها