سال‌مرگ رضا شاه پهلوی و کابوس‌های جزیره ای که تبعید شد

در قضاوت درباره رضا شاه تنها نمی‌توان به آجرهایی که روی هم گذاشت پرداخت. جان‌های ستانده شده آن هم از رجال استخوان خرد کرده نیز در داوری اثر دارد.

سال‌مرگ رضا شاه پهلوی و کابوس‌های جزیره ای که تبعید شد

با این که رضاشاه پهلوی ( رضاخان میر‌پنج/ سردار سپه) به تاریخ پیوسته و سلسله‌ای که بنیاد گذاشت با انقلاب ۱۳۵۷ برافتاد اما نوشتن درباره او به بهانه سالگرد درگذشت در ۴ مرداد ۱۳۲۳ خورشیدی آسان نیست.

   چون در سال‌های اخیر سلطنت‌طلبان و شبکه تلویزیونی «من‌و‌تو» برای ارایه تصویری متفاوت با آنچه واقعیت تاریخ است یا در جمهوری اسلامی انعکاس یافته سنگ تمام گذاشته‌اند و از آن طرف در داخل اگر به خدمات عمرانی در دوره ۱۶ ساله اشاره شود هم‌آوایی با آنها تلقی خواهد شد.

 حال‌ آن‌که قضاوت چندان هم دشوارنباید باشد زیرا هم کارنامه او در خدمات عمرانی و تغییر چهره ایران پیش روی ماست و هم وفادار نماندن به اصول دموکراتیک قانون اساسی مشروطه و نهاد‌ستیزی اعم از پارلمان و حزب و روحانیت و نه فقط این آخری. به سلطنت طلبان فعلی نگاه نکنید. خود شاه هم تا قبل از دهه ۵۰ چندان مایل به ذکر نام پدرش نبود چون خاطرات بد را در ذهن او تداعی می‌کرد.

  چندان که قبل‌تر هم نوشته‌ام اگر پدر و و پسر قدر نصیحت دکتر مصدق را می‌دانستند و به سلطنت بسنده می‌کردند و به دنبال تمرکز قدرت در دست خود و تبدیل نخست‌وزیر به مجری مطیع اوامر و بله‌قربان‌گو نبودند شاید هیچ یک پایان پادشاهی خود را در حیات‌شان و همراه با خفت و آوارگی نمی‌دیدند و در کاخ خود می‌مردند نه در غربت. شگفتی بیشتر از پسر است که سرنوشت پدر را دیده بود و باز با مصدق همان کرد که پدر کرده بود. 

  مخالفت مصدق با پادشاهی رضاخان به خاطر آن نبود که خود ریشه قجر داشت و مرد قزاق را در هیات پادشاهان کلاسیک نمی‌دید. بلکه از این رو بود که احمد شاه بیرون از ایران و در حال گشت‌و‌گذار بود و دخالتی در امور نداشت و استمرار کارهای عمرانی و نوسازی ایران منوط به آن نبود که سردار سپه تاج شاهی بر سر بگذارد.  مصدق در واقع با سردار سپه رییس الوزرا مخالف نبود. با سردار سپهی که می‌خواست پادشاه شود مخالفت کرد.

  هر چند رضاخان گفته بود: «من تاج احمد شاه را بر سرم نگذاشتم. تاج شاهی بر زمین افتاده بود. می‌خواستم جمهوری بنا کنم و نگذاشتند. پس تاج را برداشتم و بر سرم گذاشتم.»

  او پادشاه شد و طی ۱۶ سال  تغییر چهره ایران را به کلی تغییر داد. مهم تر از راه و سازه ها این است که مردم ایران شناسنامه دار شدند. نام خانوادگی پیدا کردیم. این سخن اما به این معنی نیست که او مدرنیسم و مدرنیته را به ایران‌ آورد. همین که خود او افسر قزاق بوده و در دوران یک \ادشاه قاجار وزیر جنگ و رییس الوزرا و نظامی یعنی قبل از او هم اینها بوده است.

  مدرنیسم را ناصرالدین شاه و چه بسا عباس میرزا به ایران آوردند و مدرنیته را هم مشروطه. در آن ۱۶ سال اما تغییرات بسیار گسترده‌تر بود و سیمای ایران در ۱۳۲۰ با ایران ۱۳۰۰ قابل قیاس نیست. در پی اشغال ایران اما از سلطنت خلع و تبعید شد و سه سال پس از آن هم درگذشت: در ۴ مرداد ۱۳۲۳در ٰژوهانسبورگ. هر چند که آن دوران بیشتر با نام جزیره موریس پیوند خورده تا زوهانسبورگ آفریقای جنوبی.

     اقامت‌گاه رضا‌شاه در جزیره موریس که همچنان بعد از ۸۰ سال حفظ شده است

1608209_234

 این که فرزندت پادشاه ایران شده باشد و خود در تبعید از دنیا بروی و جنازه را هم چند سال بعد به کشور برگردانند تراژیک‌ترین سرنوشت ممکن است که برای رضاشاه پهلوی رقم خورد. شاید حتی بدتر از پایان رومانوف ها در روسیه چون این یکی با تحقیر همراه بود.

 دردآورترین روزها برای رضاشاه البته هفته آخر شهریور و هفته اول مهر ۱۳۲۰ بود که در شهرهای مختلف ایران بود در حالی که دیگر شاه نبود و در واقع از دست روس‌ها گریزان بود و انگلیسی‌ها هشدار می‌دادند زودتر ایران را ترک کند و منتظر بود کشتی آنها برسد تا او را حسب وعده به هند ببرند.

  کشتی‌یی که آمد اما یک کشتی تجاری بود که از بصره آمد و او را برد منتها نه به بمبئی چنان که قول داده بودند بلکه مسیر جزیره موریس در جنوب آفریقا را در پیش گرفت و بعد از آن به ژوهانسبورگ در‌آفریقای جنوبی رفت و همان جا بود که ۷۹ سال پیش در ۴ مرداد ۱۳۲۳ درگذشت.

  موافقان و مخالفان رضا شاه بر این موضوع اتفاق نظر دارند که او مشاوران و کارگزاران بسیار شاخصی داشت و اگر آنها را حذف نکرده بود سرنوشت دیگری می‌یافت. نام‌هایی چون عبدالحسین تیمورتاش که در روسیه تحصیل کرده بود. حاج مخبرالسطنه هدایت که مدت‌ها نخست‌وزیر او بود و در آلمان درس خوانده بود یا علی‌اکبر داور که ۱۱ سال در سوییس تحصیل کرده بود و دادگستری ایران را تغییر داد. به گونه‌ای که حتی بعد از انقلاب که روحانیون دادگستری را در اختیار گرفتند نیز همچنان شالوده آن نظام قضایی برقرار است یا نتوانستند به قبل داور بازگردانند.

  در میان‌ آثار مختلف درباره رضا شاه سه فصل آخر کتاب دکتر محمد علی (همایون) کاتوزیان را حاوی بهترین و منصفانه‌ترین قضاوت درباره او می‌دانم. ( دولت و جامعه در ایران/ انقراض قاجار و استقرار پهلوی). چرا که در آن نشان می‌دهد اگرچه سید ضیا از قبل هماهنگی‌هایی با سفارت بریتانیا در تهران انجام داده بود اما آنچه در کتاب‌های درسی به خورد بچه‌های ما می‌دهند که انگار دولت انگلستان و وزارت خارجه به صورت مستقیم او را برکشید و به قدرت رساند درست نیست که اگر چنین بود همواره باید در خدمت آنان می‌ماند نه آن که قرارداد نفت را در شومینه بیندازد و بعد از بی‌توجهی به اخطار احراج کارشناسان آلمانی دُم او را بگیرند و از کشور بیرون اندازند. (تعبیر مرحوم طالقانی).

میل شدید به تملک اراضی در سال‌های آخر البته او را از چشم مردم داخل انداخته بود. چندان که کسی در رفتن او اندوه گین نشد و همه نفسی کشیدند

 میل شدید به تملک اراضی در سال‌های آخر البته او را از چشم مردم داخل انداخته بود. چندان که کسی در رفتن او اندوه گین نشد و همه نفسی کشیدند. دیکتاتورها به تعبیر شاعر اکسیژن هوا را می‌مکند. رفتار با رجالی چون مصدق و مدرس، تیمور تاش و فروغی و داور هم از چشم نخبگان وانداخته بود و بی‌توجهی به اخطار اخراج کارشناسان آلمانی نیز از چشم انگلستان و روسیه و آمریکا چندان که دست به دامن روزولت شد ولی افاقه نکرد و با تاخیر به او پاسخ داد.

  بی‌هوده نبود که در جزیره موریس بی‌لباس نظامی و شنلی که بر دوش می انداخت و با کت و شلواری که چون عادت به پوشیدن آن نداشت بر تن او زار می‌زد راه می‌رفت و می‌گفت: اعلی‌حضرت! رضا شاه قدر‌قدرت، ولی‌نعمت، آی زکی که گویا در خاطرات یکی از دختران او - احتمالا شمس پهلوی - در یکی از گزارش‌های ساواک آمده است.

  رضا شاه در ژوهانسبورگ درگذشت. جنازه را به مصر منتقل کردند و سفیر ایران در قاهره در همان سال ۱۳۲۳ در نامه‌ای برای نخست‌وزیر (علا) از مومیایی جسد خبر داد و نوشت: «در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۲۳ با حضور والاحضرت، شاهپورها، نماینده دربار و اینجانب با احترامات لازمه در سرداب مقبره خاندان سلطنتی در مسجد رفاعی به امانت گذاشته شد» و ‌۶ سال بعد و در سال ۱۳۲۹ در دوران نخست‌وزیری رزم‌آرا جسد مومیایی شده را با هواپیما به اهواز و از آنجا با قطار به شهرری آوردند و به خاک سپردند.

   گویا قرار بوده در راه و در قم توقف کند تا در حرم حضرت معصومه طواف دهند اما چون پای اشرف هم در میان بوده آیت‌الله بروجردی مخالفت می‌کند و بی‌توقف به حرم حضرت عبدالعظیم می‌رسد و بر خلاف اسلاف خود نه در حرم که در بیرون دفن می‌شود و بنای یادبودی هم برای آن می‌سازند.

  بعد از انقلاب شیخ صادق خلخالی با کلنگ به جان آن بنای افتاد ولی چون سازه بتونی بود وسایل مجهزتر آوردند و هر چه بنی‌صدر رییس جمهوری پیغام داد دست بردارند اعتنا نکردند. مقبره را تخریب کردند و خلخالی گفت جنازه نبود اما در سال ۱۳۹۷ جسد مومیایی شده‌ای پیدا شد که به احتمال زیاد متعلق به رضاشاه بوده اما معلوم نشد سرنوشت آن چه شد.

  به این بهانه این اشاره هم جا دارد که چند سال قبل فرهاد کشوری رمانی نوشت با عنوان «مردگان جزیره موریس» که داستان آن از این قرار است که رضاشاه در دوران تبعید در راه جزیره موریس و در کشتی و در خود جزیره مدام کابوس می‌بیند. رجالی را که از میان برداشته بود هر شب به خواب او می‌آمدند:سال‌مرگ رضا شاه و کابوس‌های جزیره موریس

«شاه انگار دندان زهر‌ماری در انتظارش باشد. با هراس دست پیش برد و پاکت را گرفت. سردار اسعد رفت. شاه پاکت را گشود و کاغذ نامه را برابر چشمانش گرفت. می‌دانست خون سردار اسعد در این حروف خشکیده است. با اکراه خواند:

امروز شنبه چهارم است. اولا نمی‌دانم نوشته مرا کسی پیدا خواهد کرد یا نه. ثانیا حال من خیلی بد است. هر ساعت حاضر به مرگ هستم. پس از این که چند نفر غذای مرا خوردند به حال مرگ رفتند. دستور دادند غذای مرا که از اتاقم برمی‌گردد دست نزده بیرون ببرند. دقت کن حال مرا ای خدای نادیده. به فریاد من بی‌کس ناتوان برس. کاغذهایم تمام شد. دیگر نمی توانم بنویسم. اسعد بختیار

  کاغذ را توی پاکت گذاشت. پاکت را انداخت روی میز. به جلو خم شد و دست ها را ستون کرد. گونه‌ها را بر پنجه‌ها گذاشت و چشمانش را بست. با صدای دستگیره در سر بلند کرد و هراسان به در نگریست. در باز شد و تیمور‌تاش آمد توی کابین. در را پشت سر بست و بالش توی دستش را انداخت روی میز. شاه به بالش نگاه کرد. سر بلند کرد و با تغیر گفت: چرا این را همراه خود همه جا می بری.

  تیمورتاش گفت: وقتی آمپول سمی پزشک‌احمدی اثر نکرد با کمک ماموران این بالش را گذاشتند روی صورتم تا زودتر تمام کنم و زودتر خبر مرگم را به اعلی‌حضرت قدر‌قدرت برسانند.

شاه گفت: من مسوول خطای ماموران زندان نیستم. وانگهی تو با کمک بلشویک ها قصد توطئه داشتی....»

  این دیالوگ ها البته خیالی است و زاده ذهن نویسنده روی کشتی به مقصد جزیره موریس یا در خود جزیره اما اصل فرجام تلخ آن راست است.

  واقعیت این است که در قضاوت درباره رضا شاه تنها نمی توان به آجرهایی که روی هم گذاشت پرداخت. جان‌های ستانده شده آن هم از رجال استخوان خرد‌کرده هم در داوری نقش دارد.

  به مصدق برگردم. او خیر پدر و پسر را می خواست و هیچ یک درنیافتند و هر دو سلطنت را به خاطر بی توجهی به توصیه‌های او از دست دادند.

منبع: عصر ایران
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 68
  • علیرضا
    10

    مادر وطن دیگه کسی مثل رضا شاه کبیر نخواهد زایید
    هرکی هرچی میخواد بگه
    فقط به این فکر کنید که اگه رضا شاه نبود الان این ادمایی که از همون موقع داستانهای تخیلی و مذهبی درست میکردن نمیذاشتن شناسنامه داشته باشید و نام خانوادگی تون مشخص نبود
    هنوز با قاطر اینو ر و اونور میرفتید
    احتمالا اسم پول وطن عفیر بود و اسم ایران رو هم به اصغر یا اکبر تغییر میدادن
    میشدیم یکی مثل طالبانی که الان تو افعانستان هست
    البته خیلیاتون بدتون نمیاد چون منافعتون تامین میشه

    نظرات شما -
    • ناشناس
      37

      سوادت را بیشتر کن تا اسیر تبلیغات خاص که برای شما نمایش می دهند نشوی

    • ناشناس
      17

      الان هم به یه رضا قلدر نیاز داریم تا ایرانو از این اجنبیهای عرب نجات بده

    • ناشناس
      12

      مردم ایران کند ذهنن و دائما در گذشته سیر میکنن و تصویری رویایی از گذشته تو ذهنشون ساختن در حالی که در گذشته هم مردم عادی تحت ظلم و ستم بودن و بدبختی می کشیدن. الان هم به جای تمرکز بر آینده میان تو این پست و بر روح و روان رضا شاه درود میفرستن در حالی که واقعا احمقن

    • ناشناس
      0

      اگه کندذهن نبودند اوضاع کشورشون این میشد؟

  • ناشناس
    13

    رضاشاه روحت شاد.

    نظرات شما -
    • 1

      روحت شاه رضا شاه

    • ناشناس
      1

      هر کسی برای خودش معیاری داره و نظرات متفاوت هستند
      آنچه برای من در وهله نخست اهمیت قرار داره محبت به امام حسین ع است
      شاهان پهلوی هرچقدر هم به ایران خدمت کرده باشند، از آنجا که به اندازه کافی محب امام حسین ع نبوده‌اند از نظر من ارزشی ندارند هرچند همه مردم از آنها تمجید کنند
      شاهان قاجار را دوست دارم چون آنها دوستدار امام حسین ع بوده‌اند و بقیه مسائل برام اصلا مهم نیست حتی اگر همه مردم از آنها بدگویی و ابراز نفرت کنند
      مهم نیست که فرمانروا برای ایران چه کار کرده یا نکرده چون خاک ایران ارزش خاصی نداره بلکه مهم این هست که فرمانروا برای خدمت به کربلا کاری کرده باشه چون حتی یک غبار کربلا ارزشش از کل خاک ایران بیشتره زیرا در اینجا معیارهای مادی مطرح نیست بلکه معیارهای معنوی و ماورایی مطرح است

  • ناشناس
    61

    تنها سلسله حکومت در ایران که توسط اجنبی آمد سر کار و مزدور آنان بود نیازی ندارد که به یقبه چیزهای آن پرداخته شود چون اصل اول آن که مزدور مردود شده بود

    نظرات شما -
    • ناشناس
      9

      روحش قرین رحمت

    • ناشناس
      3

      توراست میگی توحرف نداری

    • ناشناس
      24

      کسی که مزدور بود را قرین رحمت نمی گویند

    • 2

      خخخخخخ کاسه لیس پوتین می خواد ابهت رضا شاه پهلوی رو زیر سوال ببره!
      زور نزن داداش آب دریا کثیف نمیشه

  • ناشناس
    74

    خدا عذابش زیاد کنه بی دینی رو به کشور شیعه و امام زمانی آورد

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      بروید و دینداری شاهان صفویه را بررسی کنید و سمت لعابچی در دولت شاه اسماعیل صفوی را مطالعه کنید تا بفهمید دین داری یعنی چه!!!
      مردم ایران آنروز لیاقت آن خدمات را نداشتند. خاندان پهلوی می بایست حداقل صد سال دیگر به قدرت می رسیدند ولی شاید دیگر نامی از ایران نبود، شمال را میرزا کوچک خان به روسها داده بود و جنوب را خزعل جدا کرده بود.

    • ناشناس
      43

      عزیزم صفویه قدرت ایران را چندین برابر کردن و دین را هم گسترش دادن اما این ها سرزمین را عروس می دادن

    • مندل مندل
      1

      رضاشاه جد بزرگ پدربزرگ بااصالت ایران. نوه هایت را ببخش. چون با پدر شون بد رفتار کردن. روح پدران ایران در قرین آرامش

  • ناشناس
    9

    روحت شاد رضاشاه کبیر.

    نظرات شما -
    • 4

      بی ادبا میگن سالمرگ
      شهید وطن بود مثل یه شیر برای ایران کار و مبارزه کرد

  • ناشناس
    5

    رضا شاه روحت شاد

  • ناشناس
    6

    رضا شاه روحت شاد

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      روحش شاد

  • وطن
    8

    وطن پرستی در چشمانش موج میزند. روحت شاد ای بزرگ مرد ایران

    نظرات شما -
    • ناشناس
      32

      خخخخه باعث شادمانی شدی
      یک چیزی حداقل بگو که به این بیاید

    • 5

      به کوری چشم ساندیسیها روحش شاد و یادش برای ما همیشه گرامی خواهد بود

  • مهدی
    5

    روحت شاد بزرگ مرد واقعی ایران

  • ناشناس
    4

    .. اما آنچه در کتاب‌های درسی به خورد بچه‌های ما می‌دهند که انگار دولت انگلستان و وزارت خارجه به صورت مستقیم او را برکشید و به قدرت رساند درست نیست ..

    کدام مورد از آنچه در کتاب‌های درسی به خورد بچه‌های ما می‌دهند درست است که این دومین موردش باشه؟؟

    نظرات شما -
    • ناشناس
      31

      از هر کس که تاریخ بلد باشد و دنبال عرض نباشد بپرسید همین را می گوید

  • ناشناس
    56

    خدا لعنتش کنه. ایران را نابود کرد. یک سر سپرده واقعی بود. استقلال ایران را از بین برد.
    رضا قلدر از معدود شاه های ایران بود که توسط استعمار خارجی منصوب شد. سه نفر (ژنرال آیرونساید، اردشیر جی ریپورتر و فروغی که فراماسون یهودی بود) در جلسه ای در کمپانی هند شرقی او را تعیین کردند.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      اوسکول بالفطره! کمپانی هند شرقی بعد از قیام سیپوی در اواخر دهه ۱۸۵۰ منحل شده بود! در دهه ۱۹۲۰ همزمان با قدرت‌گیری رضاخان، نزدیک ۶۰سال از انحلال کمپانی هند شرقی گذشته بود😐

    • ناشناس
      0

      حالا کیف کن که برده چین و روسیه ایی

    • ناشناس
      0

      همین که نوشتی کمپانی هند شرقی اونو تععین کرد یعنی چقدر پرتی...

  • ناشناس
    4

    مرد بود و شایسته احترام روحش شاد

  • ناشناس
    4

    نظرات مردم در مورد جنایت ارز ۴۲۰۰ دولت روحانی و بورس که مردم را به خاک سیاه کشاند و ... هم در کانالتون بگذارید

  • ناشناس
    1

    لعنت ابدی به انگلیس خبیس .... و روح بزرگ مرد وطن پرست شاد و یادش گرامی

  • بهروز
    33

    پهن روب اصطبل سفیر دانمارک در ایران شاه شد . تفو بر توبادا روزگار

    نظرات شما -
    • 0

      خخخخ شما جاسوس های پوتین و مواجب بگیرهای کرملین خیلی زور میزنید رضا شاه و بد جلوه بدید ، اما چیزی که مشخصه اینکه تو آدم بی کفایت سعی میکنیم دریا رو نجس کنی !
      زور نزن ، ساندیس بنوش

  • ناشناس
    6

    ساندیس خورهای بیشرف بشتابید اسم رضاشاه بزرگ داره میاد بشتابید شرفتونو به پول حرام بفروشید

    نظرات شما -
    • ناشناس
      21

      خخخخخه چی میزنی؟

    • 3

      دارن از حسودی جلز ولز میکنن
      پهلوی افتخار ایرانه

    • 19

      بسیجیان در قبال ایثارگری‌ها و فداکاری‌ها و خدماتشان هرگز کمترین چشمداشت و توقعی از هم‌وطنان‌شان نداشته و ندارند؛ ولی دشمن حتی تحمل این چاشت کم‌هزینه‌ (ساندیس) را هم ندارد
      فعلا هم که جناب خیابانی میفرماید بسیجی ساندیس😞

    • ناشناس
      0

      اگر توقعی ندارن چرا همه پست هایی دولتی در اختیار ساندیسی هاست.
      چرا همه اغا زاده ها ساندیس خور هستن.
      چرا به ساندیس خور ها کسری خدمت سربازی می دهند!

    • ناشناس
      8

      عزیز من. پستها و مناصب دولتی را به اجبار در اختیار بسیجیها قرار دادند. شما واقعا فکر میکنی بسیجی خودش بدنبال کسب پست و مقام دولتی است؟ والله چنین نیست. بالله چنین نیست. خدا شاهده که چنین نیست. بسیجیها فقط برای عمل به تکلیف این مناصب را پذیرفتند تا ارزشهای اسلامی حفظ شود و زمام امور بیش از این به دست نااهلان و نامحرمان و غربگداها نیفتد

    • ناشناس
      0

      مردم همه دنبال کار می گردن، ولی بسیجی ها به اجبار مناصب رو در اختیار گرفتن؟؟
      اگه انقدر مخلصن، بدون حقوق کار کنن یا به اندازه حقوق یک کارگر.

    • ناشناس
      1

      شما خبر ندارید. الان مدیرکل بسیجی داریم که به نان شب محتاجه و از کارمندهای خودش پول دستی قرض میگیره تا بلکه بتونه به آخر ماه برسونه ولی اعلام نمیکنه تا ریا نشه

  • ناشناس
    4

    روحش فراوان شاد

    نظرات شما -
    • 2

      آمین

    • ناشناس
      15

      😂😂😁

  • ناشناس
    3

    دشمنانت هم ناچار به تمجیدت هستند هرچه سعی می کنند که نجات ایران را گتمان کنند روحت شاد مرد بزرگ وطن پرست واقعی

  • محمد گندم نژاد(طوسی)
    5

    درود به روح بلند رضا شاه که از سرزمینی که بدست مزدوران انگلیس و شوروی و عثمانی ... تکه تکه شده بود، ایرانی یکپارچه ساخت.

  • 1

    روحت شاد رضا شاه

  • ناشناس
    18

    رضا شاه یک نظامی دیکتاتور بود و بس،به کمک انگلیسی ها بر سر کار امد،در نهایت همان انگلیسی ها چون دیدن دارد با آلمان‌ها لاس می زند، او را از قدرت برکنار کردند!

    نظرات شما -
    • 5

      فعلا که هرچی اونو پسرش ساختند و پایه ریزی کردن شما خوردید و ازش استفاده کردید مثل پیمان مودت که باعث شد شما بی وجدانها توی دادگاه برنده بشید
      بی چشم و رو تر از ساندیسیهای بی شرف توی دنیا نیست

    • 1

      به شماها اگر بود هنوز باید با خر می‌رفتیم این ور و اونور !
      گدا صفت ها می خوان دریای معرفت رو لکه دار کنم!
      رضا شاه روحت شاد

  • ناشناس
    2

    اوراگذشته ای است شایسته تقدیر

    نظرات شما -
    • 16

      مادر جاااان😂😂😎

  • موبایل برتر
    1

    رضا شاه روحت شاد

  • ناشناس
    1

    رضا شاه خوب بود یا بد تو خود باش والسلام

  • ناشناس
    1

    روحت شاد و راهت پر رهرو باد کاش همه ما وطن پرستی را از رضا شاه پهلوی یاد بگیریم روحت شاد ابر مرد

  • ناشناس
    1

    شرایط امروز کشور یه رضا شاه می خواد.
    خطاب به دوست ناشناس ۱۹:۴۳
    رضا شاه دریایی است که با آب دهان سگ نجس نمیشه.

  • صمد
    4

    نوکری م دوری غرب آخر عاقبت ندارد رضاشاه قدرتمند را یک اجودان انگلیسی و دوتا سرباز هندی دستگیر کردتد و تبعید و محمد رضا را بعد فرار به امریکا را ندادند و سر نوشت مبارک و قزافی و صدام چی شد

  • عادل
    10

    این خائن با یه نامه از انگلیس اومد و با یه نامه دیگه فرار کرد. حداقل ۱ روز جلوی متفقین مقاومت می کردی😄

  • ناشناس
    0

    بیشرفها تاکی میخواهید تاریخ را تحریف کنید

    نظرات شما -
    • 👫👪👊✌✊
      10

      ماها که متولدین 1345 ب اینور هستیم همه رقمه آسیب دیدیم اقتصادی/امنیتی/سیاسی/حوادثی بخصوص اجتماعی ضربه وآسیب دیدیم خدا ازشون نگذره/روحت شاد/ تغذیه ای که در مدارس میدادی را از یاد نخواهیم برد.........روحت شاد

  • ایرانی آباد و آزاد
    0

    خدائش و با انصاف و بدون تعصب و دشمنی می خواهیم قضاوت کنیم رضا شاه و پسرش خیلی بیشتر از این نظام و دولت هایش به کشور و مردم خدمت کردند و اعتبار به ایران و ایرانی دادند ..

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      هر کسی برای خودش معیاری داره و نظرات متفاوت هستند
      آنچه برای من در وهله نخست اهمیت قرار داره محبت به امام حسین ع است
      شاهان پهلوی هرچقدر هم به ایران خدمت کرده باشند، از آنجا که به اندازه کافی محب امام حسین ع نبوده‌اند از نظر من ارزشی ندارند هرچند همه مردم از آنها تمجید کنند
      شاهان قاجار را دوست دارم چون آنها دوستدار امام حسین ع بوده‌اند و بقیه مسائل برام اصلا مهم نیست حتی اگر همه مردم از آنها بدگویی و ابراز نفرت کنند
      مهم نیست که فرمانروا برای ایران چه کار کرده یا نکرده چون خاک ایران ارزش خاصی نداره بلکه مهم این هست که فرمانروا برای خدمت به کربلا کاری کرده باشه چون حتی یک غبار کربلا ارزشش از کل خاک ایران بیشتره زیرا در اینجا معیارهای مادی مطرح نیست بلکه معیارهای معنوی و ماورایی مطرح است

  • ناشناس
    0

    بنابراین رضاشاه برای تبعید به بهشت موریس رفت که دنج ترین و زیباترین و امن ترین جزیره لاکچری دنیاست.غمش از این بود که آبادانی ایران نیمه کاره مانده بود.

  • هاتف
    0

    ازنوشتن ساده ترین کلمات بدون غلط املایی عاجزند میان انواع تفسیرهای سیاسی رابیان میکنندخدایابه ملت ایران سوادسیاسی عطافرما فارغ ازجهت گیریهای یکسویه

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها