بورل: اکنون زمان نجات برجام است

جوسپ بورل در یادداشتی که روز شنبه در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر شد نوشته است: هفت سال پیش، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، آلمان، ایران و نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی، یک توافق دیپلماتیک مهم منعقد کردند. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نتیجه بیش از یک دهه دیپلماسی فشرده در مورد برنامه هسته‌ای ایران بود و مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفت. این توافق مستلزم اراده سیاسی قابل توجهی بود که در سال ۲۰۱۵ به‌ویژه در ماه‌های پایانی مذاکرات منعقد شود.

وی به نقش اتحادیه اروپا برای تحقق توافق سال ۹۴ اشاره کرد و یادآور شد:‌ تعامل دیپلماتیک اروپا به سال ۲۰۰۳ باز می گردد، زمانی که وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا برای اولین بار به تهران سفر کردند تا در مورد نگرانی های هسته ای با ایران گفتگو کنند. نماینده سابق اتحادیه اروپا در سیاست خارجی، خاویر سولانا در سال ۲۰۰۴ به آنها پیوست و در سال ۲۰۰۶، او موفق شد همه اعضای شورای امنیت را به حمایت از این تلاش وادار کند.

این مقام اتحادیه اروپا اضافه کرد: هدف ما همیشه این بوده است که توافقی را متعقد کنیم که به نفع همه باشد. یعنی به نفع اروپا، به نفع ایران و به نفع جامعه جهانی که همه ما به آن دست یافتیم. ما برجام را در جولای ۲۰۱۵ منعقد، آن را اجرا و حفظ کردیم.

وی با بیان اینکه «این توافق محدودیت‌های شدیدی را برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران و گسترده‌ترین رژیم نظارت و بازرسی که تاکنون توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اجرا شده است، تضمین کرد» افزود: اجرایی شدن برجام منجر به کاهش ۹۸ درصدی ذخایر اورانیوم غنی شده ایران و حذف هزاران سانتریفیوژ شد. علاوه بر این، اعمال موقت پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سایر مقررات شفافیت برجام به آژانس اجازه می‌دهد تا هر سایت (اتمی) را که می‌خواهد، در ایران بازرسی کند.

بورل اضافه کرد که در مقابل، برجام دورنمای مزایای اقتصادی ناشی از لغو تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل علیه ایران را فراهم کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه اذعان کرد:‌ اجرای کامل این توافق به شدت تحت تاثیر تصمیم دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ برای خروج ایالات متحده از آن و پیگیری یک کارزار یکجانبه «فشار حداکثری» قرار گرفته است. وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا و همه مشارکت کنندگان در این توافق با تصمیم ایالات متحده در این زمینه مخالفت کردند اعتراف کرد که "فشار حداکثری" دولت ترامپ شکست خورد «زیرا اتحاد جمعی مشارکت کنندگان این توافق را زنده نگه داشت و اکنون ادامه این کار (حفظ برجام) مهم‌تر از هر زمان دیگری است.»

بورل در ادامه به راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران موسوم به اینستکس اشاره اما اذعان کرد: خروج ایالات متحده به طور چشمگیری منافع اقتصادی مورد انتظار برای ایران را کاهش داد و به همین دلیل است که برجام هرگز نتوانست ظرفیت کامل خود را به منصه ظهور بگذارد. این در حالی است که مردم ایران نیز از مزایای کامل لغو تحریم ها محروم شده اند.

وی در ادامه به مذاکرات وین برای رفع تحریم‌ها و ازسرگیری اجرای توافق هسته‌ای اشاره کرد و افزود: پس از ۱۵ ماه مذاکرات سازنده و فشرده در وین و تعاملات بی‌شمار با اعضای برجام و ایالات متحده، به این نتیجه رسیده‌ام که فضا برای سازش و مصالحه‌های مهم، دیگر تمام شده است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا توضیح داد: اکنون متنی را روی میز گذاشته ام که با جزئیات دقیق به لغو تحریم ها و همچنین گام های هسته ای مورد نیاز برای بازگرداندن برجام می پردازد. این متن نشان دهنده بهترین توافق ممکن است که من به عنوان تسهیل کننده مذاکرات، آن را امکان پذیر می دانم.

وی تصریح کرد: اکنون باید تصمیماتی اتخاذ شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای موفقیت استفاده شود و ظرفیت بزرگ توافق (هسته‌ای) به منصه ظهور گذاشته شود. بورل بر همین اساس نتیجه گرفت: هیچ جایگزین جامع یا مؤثر دیگری را در دسترس نمی بینم.

بورل در ادامه نوشت، هر روزی که توافق وین به تاخیر می‌افتد، منافع اقتصادی ملموس (ناشی از برجام) برای مردم ایران از طریق لغو قابل توجه تحریم‌های آمریکا و همچنین مزایای عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای برای جهان به تعویق می‌افتد. به تعبیر وی، توافق وین سود اقتصادی و مالی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقه ای و جهانی را تقویت می کند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان تصریح کرد: اکنون زمان تصمیم گیری های سیاسی سریع، برای پایان دادن به مذاکرات وین بر اساس متن پیشنهادی من و بازگشت فوری به یک برجام کاملاً اجرا شده فرا رسیده است.