در صورت بازگشت اسنپ‌بک، کشتی‌های نفتی ایران توسط تمامی کشورها بازرسی خواهند شد

مرتضی افقه،  درباره تبعات بازگشت مکانیزم ماشه برای اقتصاد کشور گفت: مکانیزم ماشه هم جنبه‌های اقتصادی دارد و هم جنبه‌های سیاسی. در این گفت‌وگو، فعلاً به جنبه‌های اقتصادی آن می‌پردازم.

به طور عمده، شدت تحریم‌ها در سال 97 افزایش یافت و با تشدید تحریم‌ها، هرچند بسیاری از کشورها از نظر حقوقی و قانونی ملزم به مشارکت در تحریم‌ها علیه ایران نبودند، اما به دلیل قدرت اقتصادی آمریکا و نفوذی که در اغلب کشورهای جهان داشت، فشارهای زیادی به کشورهای هم‌پیمان ایران، مانند چین و کشورهای همسایه، وارد شد. 

افقه افزود: این فشارها موجب شد که آن کشورها به ناچار با تحریم‌ها همراهی کنند و در عمل، تحریم‌ها علیه ایران شدت پیدا کرد. به نظر می‌رسد که اکنون با بازگشت تحریم‌ها، به ویژه تحریم‌های نفتی، شرایط مشابهی در حال شکل‌گیری است، اما این بار کشورها از نظر قانونی موظف به پیروی از این تحریم‌ها هستند.

وی ادامه داد: طبق قطعنامه‌های موجود، ظاهراً کشتی‌های نفتی ایران باید توسط تمامی کشورها مورد بازرسی قرار بگیرند. بنابراین، فکر می‌کنم که حداقل 30 تا 40 درصد از تحریم‌های اقتصادی که قرار است فعال شوند، تأثیرات عملی خود را خواهند گذاشت. علاوه بر این، اثر روانی فعال شدن مکانیزم ماشه نیز تأثیرات خود را در بازار ارز نشان داده است.

در پاسخ به سوالی درباره تأثیر بازگشت تحریم‌ها بر صادرات نفت ایران، افقه گفت: از زمانی که دولت ترامپ بر سر کار آمد، پیش‌بینی کرده بودم که روند دور زدن تحریم‌ها ادامه خواهد داشت. ایران در این مدت با استفاده از روش‌هایی توانست فروش نفت خود را حفظ کند، اما تعداد تحریم‌ها روز به روز افزایش یافته است. به نظر می‌رسد که حتی اگر مکانیزم ماشه فعال نشود، ترامپ به فشارها بر چین و دیگر خریداران نفت ایران ادامه خواهد داد تا صادرات نفت کشور به صفر برسد.

وی افزود: بله، طبیعتاً این فشارها بر فروش نفت ایران تأثیرگذار خواهند بود، زیرا علاوه بر نظارت آمریکا، سایر کشورها نیز موظف به بررسی و نظارت بر کشتی‌های نفتی ایران خواهند بود. بنابراین، با فعال شدن مکانیزم ماشه، روند دور زدن تحریم‌ها برای ایران دشوارتر خواهد شد.

قبل از سال 2015، ایران با مشکلاتی در زمینه تحریم‌ها مواجه بود، اما شرایط اکنون متفاوت است. در آستانه تحریم‌های دوران احمدی‌نژاد، هفت قطعنامه صادر شدند که نهایتاً با روی کار آمدن آقای روحانی و با موافقت مقام معظم رهبری، منجر به توافق برجام شد. عملا آن قطعنامه‌ها عملیاتی نشدند اما تحریم‌های کنونی بسیار شدیدتر از گذشته خواهند بود و ایران تاکنون با چنین مجازات‌هایی مواجه نشده است.