پشت پرده افزایش قیمت چای چیست؟ / از کاهش تولید تا انحصار در تخصیص ارز واردات

قیمت چای در بازار روند صعودی به خود گرفته و طبق اعلام فعالان بازار کالای اساسی در مدت کوتاهی تا ۲ برابر افزایش داشته است. کارشناسان افزایش قیمت چای را از ماه‌ها قبل پیش‌بینی کرده و نسبت به آن بار‌ها به مسئولین هشدار داده بودند.

زمینه گرانی از پاییز سال گذشته فراهم شد

اولین هشدار‌ها مربوط به فصل برداشت چای در سال گذشته می‌شود. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که، با توجه به شرایط آب و هوایی و تشدید گرما و خشکسالی، کاهش تولید برگ سبز چای محتمل است.

صادرات از تولید پیشی گرفت!

هشدار دیگر مربوط به اتفاقی بود که در تجارت چای رخ داد. اتفاقی که محمد صادق حسنی، مدیر اجرایی سندیکای کارخانه‌های چای شمال کشور در گفتگو با اقتصادآنلاین از آن با عنوان اتفاق شوم یاد کرد. طبق گفته وی؛ از بررسی درصد صادرات از میزان تولید نتایج نگران‌کننده‌ای به دست می‌آید، روند صادرات به شکلی بود که پیش‌بینی می‌شد، عدد صادرات از میزان تولید عبور کند و حجم اندکی برای عرضه در بازار داخلی بماند.

عدم تمدید ثبت سفارش‌های قبلی و ثبت سفارش جدید

اتفاق دیگر در تجارت چای عدم تمدید ثبت سفارش‌های قبلی و ثبت سفارش جدیدی برای واردات چای بود. دهم بهمن ماه، سندی به دست اقتصادآنلاین رسید که در آن انجمن چای و دمنوش ایران خبر داده بود؛ از یک ماه گذشته تمدید ثبت سفارش و ثبت سفارش جدیدی برای واردات چای انجام نمی‌شود تا وضعیت اختصاص ارز نیمایی به آن مشخص شود. طبق اعلام این انجمن، از حدود یک ماه قبل وزارت جهاد کشاورزی تمدید و ثبت سفارش جدید برای واردات چای انجام نمی‌دهد. در آن زمان انجمن چای و دمنوش ایران هشدار داد: این امر می‌تواند تعادل بازار چای در کشور را بر هم بزند.

بیشتر بخوانید: قیمت چای ۲ برابر شد/ هشدار نسبت به کمبود چای با ادامه انحصار

تمامی ارز واردات چای به یک مجموعه خاص تخصیص داده شد

در پایان همان ماه، واردکنندگان چای مدعی شدند؛ وزارت جهاد کشاورزی تمامی ارز واردات چای را به یک مجموعه خاص تخصیص داده است. آن‌ها این مبلغ را هنگفت و غیرقابل باور دانسته و عنوان کردند، اعداد و مبالغ اعلامی و آمار منتشره حتی از ظرفیت فکری ما خارج است چه برسد به ظرفیت چای بازار کشور!

واردکنندگان در همین ارتباط نامه‌ای خطاب به محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور، ارسال کردند و خواستار روشن شدن ماجرا شدند.

رسانه‌های خارجی؛ ایران خرید چای از سریلانکا را متوقف کرده است

همزمان با طرح این ادعا از سوی واردکنندگان چای، رسانه بیزینس تایمز گزارشی منتشر کرده که بر اساس آن رئیس انجمن تاجران چای کلمبو عنوان کرده بود: " ایران خرید چای از سریلانکا را متوقف کرده است. مقامات ایران اعطای مجوز برای واردات کالا‌های مختلف از جمله چای را متوقف کرده‌اند. طبق گفته برخی منابع، به‌خاطر تحقیقات تخصیص ارز برای واردات فعلا متوقف شده و احتمالاً توقف واردات چای از سریلانکا تا اواسط ‌آوریل طول می‌کشد".

واکنش مسئولان چه بود؟

حبیب جهانساز، رئیس سازمان چای کشور، در واکنش به این اتفاق در گفت و گو با اقتصاد آنلاین ضمن اظهار بی خبری از اتفاقات در تجارت چای، تخصیص تمامی ارز واردات چای را به یک مجموعه خاص را رد کرد و گفت: تا جایی که من مطلع هستم، ممنوعیتی برای واردات اعمال نشده است. به گفته وی؛ واردات چای انجام می‌شود و ممنوعیت و محدودیت وجود نداشت.

از ابتدای سال جاری تا کنون هیچ محصولی وارد کشور نشده است

در نهم اردیبهشت ماه سال جاری فرهاد آگاهی، رئیس هیأت مدیره فدراسیون واردات ایران در نامه‌ای به علیرضا پیمان پاک قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی نوشت: "به دنبال اقدام سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی در تخصیص ارز به یک مجموعه خاص برای واردات چای، طی شش ماهه اخیر ثبت سفارش چای برای واردکنندگان دیگر به طور کامل متوقف شده است و از ابتدای سال جاری تا کنون هیچ محصولی وارد کشور نشده است".

بر اساس این گزارش؛ زمینه افزایش چند برابری قیمت چای از ماه‌ها پیش فراهم شده است. با رشته اتفاقاتی که از سال گذشته در تجارت و تولید چای رخ داد، پیش‌بینی این روز‌ها برای مسئولان نباید چندان سخت می‌بود. حال سوال این است، چرا به رغم اطلاع از اتفاقات در تولید و تجارت چای برای جلوگیری از افزایش قیمت این کالا تدبیری نکرده‌اند؟