علائم دو گونه جدید ویروس کرونا

این نامگذاری «گونه زیر نظارت» به این معنی است که گونه‌های جدیدتر کروناویروس (coronavirus variants) به دلیل افزایش شیوع و پیامدهای بالقوه برای سلامت عمومی، نیاز به توجه و پیگیری اولویت‌دار توسط مقامات بهداشتی دارند.

یکی از این گونه‌های زیر نظارت کروناویروس گونه NB.1.8.1 است که به طور غیررسمی توسط گروهی از پژوهشگران و دانشمندان «نیمبوس» (Nimbus) نامیده شده است.

گونه دیگری که نگرانی‌هایی را در بین دانشمندان ایجاد کرده است – اگرچه هنوز بوسیله سازمان جهانی بهداشت در دسته زیر نظارت قرار نگرفته است – گونه XFG است که به طور غیررسمی «استراتوس» (Stratus) نامیده می‌شود.

این دو نام از نام‌های دو نوع ابر نیمبوس (ابر خاکستری تیره باران‌زا) و استراتوس (ابرهای کم‌ارتفاع با لایه‌بندی افقی) گرفته شده‌اند.

این دو گونه به سرعت در حال گسترش هستند و اخیرا باعث موجی از موارد بیماری شده‌اند – اما لزوماً خطرناک‌تر از گونه‌های دیگر نیستند. با وجود گسترش سریع این دو گونه کروناویروس تا به حال گزارشی مبنی بر ارتباط آنها با بیماری شدیدتر در مقایسه با سایر گونه‌های درگردش وجود ندارد.

تفاوت‌های این دو گونه ویروس با گونه‌های دیگر

گونه NB.1.8.1 یا نیمبوس دارای یک شجره‌نامه درهم‌تنیده است. این یک ویروس هیبریدی یا دورگه است که در فرآیندی به نام نوترکیبی ژنتیکی ساخته شده است. در این نوترکیبی ژنتیکی چند ویروس کرونا – همگی از سویه اومیکرون – یک سلول را آلوده کرده و مواد ژنتیکی را مبادله می‌کنند.

این رویدادها گونه نیمبوس را با هفت جهش جدید در پروتئین اسپایک یا شاخکی، بخشی از ویروس است که به سلول‌های انسانی متصل می‌شود، به علاوه ۲۰ تغییر دیگر در جاهای دیگر، مجهز کرده است.

گونه XFG یا استراتوس ترکیبی از دو گونه پیشین LF.7 و LP.8.1.2 است و چهار جهش کلیدی در پروتئین اسپایک یا شاخکی خود دارد.

گونه نیمبوس یا NB.1.8.1 توانایی بیشتری برای چسبیدن به سلول‌های ما و آلوده کردن آنها نسبت به سایر گونه‌های کروناویروس دارد.مطالعات ویروس‌شناسی نشان می‌دهد که نیمبوس به شدت به گیرنده ACE2 که کروناویروس برای ورود به سلول‌های انسانی از آن استفاده می‌کند، متصل می‌شود – قوی‌تر از XFG و اکثر گونه‌های دیگر.

همچنین عفونت‌زایی قوی گونه نیمبوس در سلول‌های کشت‌شده در آزمایشگاه نشان می‌دهد که این گونه برای شیوع به خوبی مجهز شده است و احتمالا به همین دلیل که این گونه افراد را به طور موثرتری آلوده می‌کند، توانسته است جای سایر گونه‌های کروناویروس را بگیرد.

در مقابل، گونه استراتوس یا XFG دارای دو جهش در پروتئین اسپایک یا شاخکی است که به آن کمک می‌کند تا از آنتی‌بادی‌های یا پادتن‌های دستگاه ایمنی که نقاط مشترک این پروتئین را هدف قرار می‌دهند، بگریزد. یکی از این جهش‌ها همچنین ممکن است به آن کمک کند تا از دسته وسیع‌تری از آنتی‌بادی‌ها فرار کند و در نتیجه خنثی‌سازی آن برای سیستم ایمنی دشوارتر و شیوع آن آسان‌تر می‌شود.

با این حال گونه استراتوس به خوبی گونه نیمبوس به گیرنده ACE2 سلول انسانی متصل نمی‌شود، بنابراین به خودی خود ممکن است توانایی بالای آلوده کردن سلول‌ها یا انتشار را نداشته باشد – مگر اینکه جهش‌های اضافی در آن شناسایی شود.

آیا علائم بیماری با این دو گونه متفاوت است؟

علائم عفونت با این دو گونه جدید کروناویروس اساس مشابه گونه اومیکرون کروناویروس است که شامل پنج علامت اصلی آبریزش بینی، سردرد، خستگی، عطسه و گلودرد است.

به طور خاص برای گونه نیمبوس علائم گرفتگی صدا، احساس سوزش شدید در گلو و علائم گوارشی (تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، نفخ، درد معده) نیز ذکر شده‌اند.

سایر علائم عفونت با کروناویروس‌ها سرفه، تنگی نفس، از دست دادن حس چشایی یا بویایی و درد عضلات و بدن و خستگی هستند.

آیا این دو گونه خطرناک هستند؟

سازمان جهانی بهداشت گونه نیمبوس یا NB.1.8.1 را به عنوان یک «گونه زیر نظارت» (VUM) تعیین کرده است، نه یک گونه مورد توجه یا VOI یا یک گونه مورد نگرانی یا VOC.

«گونه زیر نظارت» کروناویروس به معنای این است که این که گونه قابل توجه است، اما حداقل فعلا نگران کننده نیست و خطر کلی آن برای سلامت عمومی در حال حاضر «کم» ارزیابی می‌شود.

گونه XFG یا استراتوس در حال حاضر آنقدر تهدیدکننده نیست که در رده زیر نظارت قرار گیرد. با این حال، مانند همه گونه‌های نوظهور، تحت نظارت معمول ژنومی باقی می‌ماند و تمام توالی‌های ویروسی ثبت‌شده آن نظر تغییرات در شیوع، جهش‌ها یا تأثیر بالقوه بر سلامت عمومی به دقت ردیابی می‌شوند.

گرچه بررسی‌های آزمایشگاهی با استفاده از نمونه‌های خون افراد واکسینه شده و قبلاً آلوده نشان‌دهنده کاهش اثربخشی آنتی‌بادی‌ها نسبت به این دو گونه است.

با این وجود، افرادی که به طور کامل واکسینه شده‌اند – به ویژه افرادی که واکسن‌های یادآور به‌روزرسانی‌شده را زده‌اند – هنوز هم احتمالاً به ویژه در برابر بیماری شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ محافظت می‌شوند.

تقسیم‌بندی گونه‌های ویروس کرونا از لحاظ تهدید برای سلامت عمومی

سازمان جهانی بهداشت گونه‌های جدید یافت‌شده کروناویروس را ارزیابی و آنها را به ترتیب شدت خطر با یکی از عناوین زیر طبقه‌بندی می‌کند:

– گونه زیر نظارت یا VUM به گونه‌هایی اشاره دارد که ممکن است نیاز به توجه و نظارت بیشتر داشته باشند تا معلوم شود آیا در مقایسه با سایر گونه‌ها، تهدید بیشتری برای سلامت عمومی جهانی ایجاد می‌کنند یا خیر.

-گونه مورد توجه یا VOI به گونه‌هایی از کروناویروس اشاره دارد که دارای تغییراتی هستند که می‌توانند بر نحوه رفتار ویروس و تأثیر بالقوه آن بر سلامت فرد تأثیر بگذارند. این تغییرات می‌توانند شامل توانایی بیشتر این گونه‌ها در شیوع و ایجاد بیماری جدی و نحوه تشخیص و درمان آن باشد.

– گونه مورد نگرانی یا VOC به گونه‌های از کروناویروس اشاره دارد که معیارهای «گونه مورد توجه» را به همراه یک یا چند مورد از معیارهای زیر دارند:

به سرعت گسترش می‌یابد
باعث بیماری شدیدتری می‌شود
تغییراتی در تظاهرات بالینی دارند
از پاسخ ایمنی بدن می‌گریزند
اثربخشی اقدامات بهداشت عمومی، تشخیص‌ها، واکسن‌ها یا درمان‌ها بر روی آنها کاهش یافته است.