بررسی اظهارات مبهم مقامات پکن/ جنگنده‏‌های چینی در راه ایران؟

این نهاد دولتی پکن مشخص نکرد که منظور از کشورهای دوست کدام کشورهاست و از ایران هم نامی نبرد. اما با توجه به اخبار پیشین، توجه‌ها به سمت تهران جلب شد. چراکه گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که ایران به دنبال نوسازی بخشی از ناوگان رزمی هوایی خود با خرید جت‌های چندمنظوره از چین است. 

بر اساس گزارش نیوزویک، جیانگ بین، سخنگوی وزارت دفاع چین اعلام کرد که این کشور تمایل دارد «دستاوردهای توسعه تجهیزات خود را با کشورهای دوست به اشتراک بگذارد». اینکه ایران تمایلی به خرید جنگنده‌ جی – ۱۰ از چین دارد یا نه، یک موضوع و اینکه آیا سیاست‌های پکن در قبال خاورمیانه چنین اجازه‌ای به آن‌ها می‌دهد، موضوعی دیگر است. با توجه به اینکه جنگنده‌های عملیاتی ایران با اورهال یا بازآماد کردن همچنان فعال هستند، روزآمد کردن ناوگان نیروی هوایی کمک زیادی به ارتقاء توانمندی نظامی کشور در این حوزه می‌کند. ایران همچنان در پی خرید جنگنده‌های برتری هوایی سوخو – ۳۵ از روسیه نیز هست اما این پرونده هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است. 

 واکنش سفارت چین در اسرائیل

اخیراً سایت میدل‌ایست‌آی مدعی شده بود که چین تحویل سامانه پدافندی HQ-9 و همچنین تجهیزات ساخت موشک به ایران را آغاز کرده است. HQ-9 سامانه‌ای بر پایه سیستم اس – ۳۰۰ روسی است که آن‌ها ادعا کردند ایران می‌خواهد پول آن را با نفت تهاتر کند. سفارت چین در اسرائیل، روز سه‌شنبه به این خبر واکنش نشان داد و آن را تکذیب کرد. اما تکذیب نمایندگی دیپلماتیک چین، محدود به این موضوع نبود. آن‌ها به نحوی واکنش نشان دادند که موضوع خرید جنگنده را هم تحت تاثیر قرار می‌داد. 

روزنامه اسرائیل‌هیوم در این باره نوشت: «سفارت چین در اسرائیل تاکید کرد که قویاً مخالف اشاعه تسلیحات کشتار جمعی است و هرگز به کشورهای درگیر جنگ سلاح صادر نمی‌کند. سفارت محتوای این گزارش [میدل‌ایست‌آی] را نادرست می‌داند. چین اساساً با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی و تحویل سامانه‌های پرتاب آن‌ها مخالف بوده و مدام در حال تقویت توانمندی‌های اجرایی خود در زمینه منع اشاعه است. چین هرگز به کشورهای درگیر جنگ سلاح صادر نمی‌کند و کنترل سختگیرانه‌ای بر صادرات کالاهای دومنظوره خود اعمال می‌کند. چین به عنوان یک عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل رویکرد محتاطانه و مسئولانه‌ای نسبت به صادرات کالاهای نظامی دارد.»

با توجه به این اظهارات، اگرچه در حال حاضر آتش‌بس میان ایران، اسرائیل و آمریکا جریان دارد اما جنگ به صورت رسمی و مشخص پایان نیافته. این اظهارنظر دیپلماتیک نیز یک روز پیش از اظهارات سخنگوی وزارت دفاع چین مطرح شده. بنابراین مشخص نیست که اگر موضوع جنگنده‌های جی – ۱۰ صحت داشته باشد، ذیل کدام نظر قرار می‌گیرد. 

با توجه به اینکه در حال حاضر درگیری میان ایران، آمریکا و اسرائیل است، به‌طور طبیعی می‌توان از چینی‌ها انتظار احتیاط در فروش سلاح به ایران را داشت. چراکه آن‌ها با انجام این معامله، در عمل خود را به این درگیری وارد می‌کنند و نمی‌توانند انتظار داشته باشند که آمریکایی‌ها اقدام متقابل نکنند و جنگ‌افزارهای جدید در اختیار تایوان نگذارند. تایوان در حال حاضر از جنگنده‌های اف – ۱۶ برخوردار است که آمریکا قابلیت ارتقاء آن را دارد. بنابراین، با توجه به طرف‌های مقابل این درگیری، چینی‌ها با احتیاط حرکت می‌کنند. با توجه به اینکه نفروختن اسلحه به طرف‌های درگیر جنگ، معمولاً یک سیاست اعلامی است و کشورها در چنین شرایطی منافع خود را در نظر می‌گیرند، اگر منافع‌شان اقتضاء کند، از فروش سلاح نیز دریغ نخواهند کرد. 

موضوع اسرائیل را نیز باید در نظر گرفت. المانیتور به نقل از منابع دیپلماتیک اسرائیلی مدعی شد که نتانیاهو قرار بود در دیدار با ترامپ، نگرانی خود را نسبت به تلاش‌های چین برای بازسازی پدافند هوایی و ظرفیت‌های موشکی ایران ابراز کند. هفته گذشته، وب‌سایت Defense Security Asia گزارش داد که اسرائیل از چین خواسته تا جنگنده پیشرفته J-10  را به ایران نفروشد.

جنگنده نسل 4/5

چنگدو جی – ۱۰ جنگنده نسل 4/5 ساخت چین است که از سال ۲۰۰۷ خدمت خود در ارتش این کشور را آغاز کرد. به غیر از چین، پاکستان هم از این جنگنده در نیروی هوایی خود استفاده می‌کند. گفته می‌شود که اندونزی نیز خواهان به خدمت گرفتن این هواپیمای جنگنده است. جی – ۱۰ در دسته جت‌های جنگنده چندمنظوره قرار می‌گیرد که برای درگیری هوایی و همچنین حمله به اهداف زمینی ساخته شده‌اند. این جنگنده قابلیت عملیات در شرایط آب و هوایی مختلف را دارد. می‌تواند ۵۶۰۰ کیلوگرم مهمات از موشک‌های هدایت‌شونده تا بمب را حمل کند.

از دیگر جنگنده‌های شاخص نسل 4/5، می‌توان به یوروفایتر تایفون، داسو رافال، سوخو ۳۰، ۳۴، ۳۵، میگ ۳۵، اف/ای-۱۸ سوپر هورنت، اف-۱۵ئی استرایک ایگل، اف-۱۶ فایتینگ فالکن اشاره کرد. این جنگنده به نسبت سوخو – ۳۵ روسی که ایران به دنبال خرید آن نیز هست، قیمت کمتری دارد. گزارش‌ها حاکی از آن است که هر فروند جنگنده جی – ۱۰  بین 40 تا ۵۰ میلیون دلار قیمت دارد. درحالی‌که قیمت سوخو – ۳۵ بین ۸۰ تا ۱۰۴ میلیون دلار گزارش شده است. البته سوخو – ۳۵ در میان جنگنده‌های برتری هوایی دسته‌بندی می‌شود که جی – ۱۰ فاقد این طراحی و امتیاز است.