روسیه در جنگ ایران و اسرائیل کمکی به کشورمان کرد؟

روزنامه اعتماد با با امیرعلی ابوالفتح گفت‌وگو کرده است.

بخش‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

در نسخه‌ای که من مشاهده کردم، پیش‌بینی شده که ۳۰ میلیارد دلار از منابع مالی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس تامین و در ایران سرمایه‌گذاری شود. هر چند که دونالد ترامپ منکر چنین ادعایی شد. با این حال، همه‌ چیز بستگی دارد به اینکه ایران همچنان بر ادامه روند غنی‌سازی در داخل خاک کشور اصرار داشته باشد یا نه. اگر ایران بر فرآیند غنی‌سازی تاکید داشته باشد، این پیشنهاد به نتیجه نخواهد رسید و راه به جایی نخواهد برد. اما اگر ایران در موضع خود تغییری ایجاد کند، اجرای این طرح امکان‌پذیر خواهد بود.

 کنگره امریکا اصلا در این ماجرا نقش مستقیمی ندارد و نمی‌تواند مانع اقدام مشترک کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای سرمایه‌گذاری در صنعت هسته‌ای ایران شود. این موضوع هیچ ارتباطی هم به تحریم‌های کنگره ندارد. در مورد آزادسازی اموال بلوکه‌شده ایران نیز، که در طرح ادعایی شبکه سی‌ان‌ان گنجانده شده، باز هم مشکلی ازسوی کنگره وجود نخواهد داشت؛ چراکه کنگره نمی‌تواند مانع این اقدام شود. بنابراین، ارکان این پیشنهاد دست‌کم در چارچوب داخلی امریکا فعلا با مانع خاصی مواجه نیست. 

واقعیت این است که در مورد میزان خسارت وارد شده، طبیعتا در این زمینه اطلاعات دقیقی در دست نیست. اصل ماجرا این است که خسارتی وارد شده، اما این میزان می‌تواند فرضا از ۵۰درصد باشد تا ۹۰ یا حتی صددرصد. دولت امریکا و اسراییل مدعی‌اند که تخریب بسیار گسترده و با سرعت بالا صورت گرفته، به‌گونه‌ای که برخی از چهره‌های سیاسی این دو بازیگر حتی ادعا کرده‌اند که برنامه غنی‌سازی ایران عملا از بین رفته است. 

 اگر گزارش‌های ارایه‌شده از سوی امریکا و اسراییل دقیق و صحیح باشد، پس این اورانیومی که رافائل گروسی (مدیرکل آژانس) می‌گوید ایران هنوز ۴۰۰ کیلوگرم از آن را در اختیار دارد، کجاست؟ اگر همه این مواد در فردو بوده و با بمباران‌های سنگرشکن از بین رفته و در اعماق زمین مدفون شده، آژانس قرار است چه چیزی را راستی‌آزمایی کند؟

 اینکه او مدعی است اکنون مجوز خرید نفت را صادر کرده، بیشتر یک ژست سیاسی و تبلیغاتی است. البته نمی‌توان تاثیر عملیاتی محدود آن را کاملا نادیده گرفت، اما بدون تردید، این اقدام آن‌گونه که در رسانه‌های نزدیک به دولت امریکا تبلیغ می‌شود، چشمگیر نیست.

حقیقتا من نقش قابل‌توجهی برای روسیه در توقف درگیری‌ها قائل نیستم. البته نمی‌توان گفت این نقش به‌ طور کامل صفر بوده، اما عدد بالایی هم نیست. آنچه امریکا را به سمت پیشنهاد آتش‌بس سوق داد، بیشتر ناشی از عوامل دیگر بود تا اراده یا کنشگری خاصی از‌سوی روسیه. حداقل در سطح علنی، شاهد هیچ اقدام برجسته یا تهدیدآمیزی از جانب روسیه نبودیم؛ نه اعلامی درباره اعزام نیرو، نه وعده‌ای برای ارسال جنگنده یا تجهیزات نظامی به ایران و نه هیچ نشانه‌ای از اقدامی که بتواند موازنه قدرت را به‌گونه‌ای جدی به ضرر غرب بر هم بزند.

اگر روسیه اقدامی جدی انجام داده بود که نگرانی واشنگتن را برانگیزد، شاید می‌شد گفت در تصمیم برای آتش‌بس موثر بوده، اما آن‌طور که از شواهد پیداست، چنین کنشگری قابل‌توجهی ازسوی مسکو صورت نگرفته است.