سفر کوشنر و سایه سنگین بن‌بست غزه بر سیاست آمریکا

در این دیدار، «ران دمر» وزیر امور راهبردی اسرائیل و همچنین «آرایه لایتستون» مشاور ارشد «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه، حضور داشتند. با توجه به شرایط پیچیده کنونی منطقه و اختلاف‌نظرها درباره اجرای توافق آتش‌بس غزه، این سفر آمریکا با چالش‌های گوناگونی روبرو است.

سفر کوشنر و هیئت همراه او به اسرائیل زمینه‌های گوناگونی دارد. نخست، در نشست اخیر ایالات متحده و آسیای مرکزی، قزاقستان اعلام کرد به «توافق‌نامه ابراهیم» به رهبری واشنگتن خواهد پیوست و روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل برقرار می‌کند. این اقدام در واقع گسترش جغرافیایی توافق‌نامه ابراهیم از خاورمیانه به آسیای مرکزی را نشان می‌دهد و حاکی از آن است که سیاست خاورمیانه‌ای واشنگتن به نتایجی مشخص دست یافته است. در این چارچوب، سفر کوشنر و همراهانش به اسرائیل، افزون بر هماهنگی درباره آتش‌بس غزه، احتمالاً با هدف تقویت همکاری‌های آمریکا و اسرائیل در آسیای مرکزی و نیز تعمیق روابط اسرائیل با کشورهای آن منطقه صورت گرفته است.

دوم، مهار خطرات ناشی از درگیری در نوار غزه یکی از اهداف اصلی این سفر است. در هفته‌های اخیر، اختلافات جدی میان اسرائیل و حماس بر سر مسائلی چون بازگرداندن بقایای بازداشت‌شدگان، روند دستیابی به توافق را دشوار و اجرای آتش‌بس را با مانع مواجه ساخته است. واشنگتن همواره بر اهمیت حصول و اجرای آتش‌بس تأکید کرده و سفر کوشنر می‌تواند تلاشی برای ترغیب رهبران اسرائیل به خویشتن‌داری در این مقطع حساس باشد تا از تشدید اوضاع و تأثیر منفی سیاست‌های تل‌آویو بر راهبرد کلی آمریکا در خاورمیانه جلوگیری شود.

در کنار این اهداف، ایالات متحده همچنین در پی جلب حمایت اسرائیل در خصوص سازوکار اداره آینده غزه است.

به‌ طور کلی، تعدیلات اخیر در سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا هرچند به برخی دستاوردها منجر شده، اما این سیاست همچنان از مشکلات ساختاری رنج می‌برد و آسیب‌پذیری‌های آن همچنان پابرجاست.

از یک سو، واشنگتن نمی‌تواند از نفوذ سیاسی و نظامی حماس در نوار غزه چشم‌پوشی کند. با توجه به کنترل واقعی این گروه بر منطقه، هر طرح آتش‌بس یا بازسازی که حذف کامل حماس را دنبال کند، عملاً فاقد امکان اجراست.

از سوی دیگر، ایالات متحده نیز تغییر موضع تندروانه اسرائیل را دشوار می‌داند. شکاف میان خواسته‌های تل‌آویو و واقعیت‌های سیاسی را نمی‌توان صرفاً با میانجیگری دیپلماتیک واشنگتن پر کرد. از همین رو، تلاش‌های کوشنر و هم‌فکرانش در اسرائیل هرچند ممکن است از نظر سیاسی قابل اتکا به نظر برسند، اما در عمل، احتمالاً نتایجی «غیرقابل اجرا» به همراه خواهند داشت.