دوران تندروهای همیشه معترض به پایان رسیده / باید درک کنیم که در دهه های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ نیستیم / باید رویکرد سنتی سیاست خارجی را تغییر داد/ باید درک کنیم که گروه های وابسته به ما در عراق، حزب الله و سوریه در چه شرایطی قرار دارند

مسعود پزشکیان، روز یکشنبه 19 مرداد، با انتقاد از مخالفان مذاکره گفت که «اگر حرف نزنی چه کار خواهی کرد؟ می‌خواهی بجنگی؟» وی با اشاره به حمله آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران گفت: «خب آمد و زد؛ الان برویم درست کنیم دوباره می‌آید می‌زند.»

پزشکیان، تأکید کرد که مذاکره به معنای «تسلیم» نیست و او بدون اجازه رهبر جمهوری اسلامی کاری انجام نخواهد داد، حتی اگر با نظر خودش مخالف باشد. در گفت‌و‌گو با علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل به بررسی این موضوعات پرداختیم:

علی بیگدلی گفت: «تاکید همیشگی من بر این است که هر چه اقای پزشکیان در حوزه سیاست خارجی می گوید یا هر تصمیمی می گیرد قطعا بدون موافقت و اجازه رهبری نخواهد بود. مسائل کشور اکنون بسیار حساس شده است، از مسئله غنی سازی تا مکانیسم ماشه و مذاکرات، همگی از جمله موضوعات سرنوشت سازی محسوب می شوند که بدون اذن فرمانده کل قوا، اصلا قابل پرداخت نیست. بارها و بارها، پزشکیان لا به لای اظهارنظرهای مختلف خود بر اجازه از رهبری یا اطلاع ایشان از تصمیمات وزارت خارجه تاکید کرده است. اما آن چه آقای پزشکیان درباره سیاست خارجی مطرح کرده است اصلا غیرواقعی یا غیرمنطقی نیست. ایشان دقیقا همان چیزی را گفته که رخ داده. دوراهی جنگ یا مذاکره نیز موضوع غیرقابل کتمانی نیست. من معتقدم عمر و دوران تندروهای همیشه معترض به پایان رسیده و دیگر زمانی برای انکار واقعیت های پیش رو نداریم. »

وی افزود: «هم اکنون درگیر بی عملی و بی تحرکی در حوزه سیاست خارجی هستیم.اما شرایط منطقه ما را وادار می کند که این رویکرد سنتی 47 سال گذشته را در اسرع وقت تغییر دهیم. اولین دلیل این است که باید متوجه باشیم ژئوپلیتیک منطقه تغییر کرده و دیگر به دوران گذشته برنمی گردیم. از 7 اکتبر که حمله حماس به اسرائیل انجام شد، یک نقطه عطف در سایه این حادثه رخ داد و مقدمه ای شد بر تغییرات گسترده در سطح منطقه خاورمیانه. به هر حال افزون بر حماس، حزب الله و حتی حافظ اسد نیز دستخوش تاثیر شدند. بنابراین نقطه با مبداء تغییرات را می توانیم هفتم اکتبر بدانیم. از دید من این حادثه مقدمه ای جدی بود برای تغییرات ژئوپلیتیک و ایجاد تحولاتی در خاورمیانه. نکته دیگر این است که این تحولات به شکل پنهانی مورد حمایت کشورهای عرب نیز قرار گرفت.»

این استاد دانشگاه گفت: «کشورهای عرب به شکل سنتی به دنبال ایجاد تغییراتی اقتصادی، صنعتی و حتی گردشگری در کشور خود بودند. اغلب آن ها می خواستند سنت های گذشته را کنار بگذارند و به سمت تحولات جهانی حرکت کنند. به طور مشخص، محمد بن سلمان در عربستان سعی کرد پیش قراول این تصمیم گیری باشد. مسئله دیگر این است که غربی ها نیز با بحران های اقتصادی شدیدی رو به رو شده اند و اتحادیه اروپا، سخت درگیر ناتوانی اقتصادی است. به عنوان نمونه، فرانسه، رقمی حدود 2.3 درصد کسری موازنه اقتصادی داخلی و کاهش سرمایه گذاری دارد و دچار تورم کالا و سرمایه است. بنابراین بهترین جا برای آن ها حرکت به سمت خاورمیانه است و بر همین اساس نیز ترجیح می دهند خاورمیانه به سمت آرامش حرکت کند. تا زمانی که خاورمیانه در آرامش نباشد، نمی تواند تراکم کالاها و سرمایه را درک کند.»

وی افزود: «آن چه ترامپ در قفقاز جنوبی پیاده می کند، در واقع، تلاش برای دستیابی به منافع اقتصادی است. ما باید این را درک کنیم که در دهه های 1990 و 2000 نیستیم و شرایط ما در قبال جهان و جهان در قبال ما تغییر کرده است. جنگ اخیر نشان داد که باید روی حوزه های متعددی از جمله مسئله نفوذ بازنگری انجام دهیم. از دست رفتن و شهادت مسئولان نظامی و دانشمندان هسته ای موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد. بنابراین راهی به جز این وجود ندارد که باید به سمت سیاست های هوشمندانه و انعطاف پذیر حرکت کنیم.»

وی در خصوص تغییرات شکل گرفته در شورای عالی امنیت ملی و شورای دفاع گفت: «با آمدن آقای لاریجانی، فضا تغییر کرده است و باید درک کنیم که گروه های وابسته به ما در عراق، حزب الله و سوریه در چه شرایطی قرار دارند. به اعتقاد من بخشی از علت سفر آقای لاریجانی به عراق به همین موضوع مرتبط است. بخشی از علمای شیعه و برجسته عراق هم، معتقدند که این نیروها باید در ارتش ملی عراق ترکیب شوند. بنابراین باید همه این ها را درک کنیم.»