به مناسبت سالروز قطع رابطه ایران و آمریکا در سال 59

داستان رابطه تهران و واشنگتن؛ از نگاه نو امیرکبیر به آمریکا تا رابطه عاشقانه شاه و کارتر و اشغال سفارت در سال 58/ چگونه کار ایران و آمریکا به اینجا کشید؟

خاطره تلخ ایرانی ها از کودتای 28 مرداد، باعث ایجاد نوعی نفرت اجتماعی از آمریکا شد. این نفرت خود را در فلسفه فردید، ادبیات چپ شاملو، ساعدی، آل احمد، سیاست ورزی جبهه ملی، فعالیت مذهبی روحانیون و حتی برخی ترانه های پاپ نشان می دهد.

داستان رابطه تهران و واشنگتن؛ از نگاه نو امیرکبیر به آمریکا تا رابطه عاشقانه شاه و کارتر و اشغال سفارت در سال 58/ چگونه کار ایران و آمریکا به اینجا کشید؟

به گزارش خبر فوری، امروز سالروز قطع کامل روابط ایران و ایالات متحده آمریکا است.

در روز 20 فروردین سال 1359 و بعد از پیش آمدن ماجرای لانه جاسوسی و اختلافات شدید ایران و آمریکا، جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت ایالات متحده دستور قطع هر گونه روابط تجاری و سیاسی بین ایران و آمریکا را صادر کرد. از آن روز تا کنون، ایران و آمریکا هیچ رابطه سیاسی و اقتصادی نداشته اند، دشمنی دو طرف هر روز بیشتر و بیشتر می شود، طرفین تا آستانه جنگ و درگیری نظامی پیش رفته اند و چالش های نظامی و اقتصادی فراوانی در این میان، رخ داده است.

اما رابطه ایران و آمریکا چه فراز و فرودی داشته و چگونه به نقطه کنونی رسیده است؟ در این گزارش قصد داریم مروری اجمالی بر تاریخ روابط ایران و آمریکا تا زمان انقلاب اسلامی و تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 داشته باشیم.

آمریکا به مثابه جبهه سوم/ روابط ایران و آمریکا در عصر قاجار و پهلوی اول

آمریکا 1

روابط رسمی ایران و آمریکا در زمان سلطنت قاجار آغاز شد. مشهور است که نخستین سیاستمداری که روی خوش به آمریکایی ها نشان داد، امیرکبیر بود.

امیر که در عرصه دیپلماسی سیاست «موازنه منفی» را پیش گرفته و سعی داشت جلوی پیش روی روس و انگلیس را بگیرد، سخت به دنبال جبهه سومی بود که بتواند زیاده خواهی دو طرف دیگر (روس و انگلیس) را کنترل کند و آمریکا یکی از این گزینه ها بود.

در طول سلطنت قاجار، سیاست امیرکبیر همواره سرلوحه سیاستمداران بود. برای قاجاریه، آمریکا دولتی منصف، کارآمد و ثروتمند بود که مستقل از روسیه و انگلیس عمل کرده و می توانست همکاری های مثبتی با ایران داشته باشد. دولت قاجار در دوره های مختلف، سعی کرد با ایالات متحده رابطه تجاری  و سیاسی داشته باشد. اوج این روابط به زمانی باز می گردد که دولت ایران در سال 1290 از مورگان شوستر آمریکایی خواست که به عنوان مستشار مالی و رئیس کل خزانه داری ایران در ایران فعالیت کند. شوستر تجربه خوبی در ایران داشت اما با فشار روسیه مجبور شد از ایران برود (اینجا بخوانید).

تلقی سیاستمداران ایران در دوره پهلوی اول، از آمریکا و نقش سیاسی – اقتصادی اش همانند دوران قاجار بود. رضا شاه گمان داشت از طریق نزدیک شدن به آمریکا می تواند از خطر نفوذ و فشار انگلیس و شوروی در امان بماند. همکاری های دولت ایران و ایالات متحده در دوره رضاشاه قوت گرفت. با این حال، با قدرت گیری آدولف هیتلر در آلمان و نزدیک شدن بیشتر و بیشتر تهران به برلین، روابط ایران و آمریکا در «سطح» ماند. رضا شاه آلمان را به عنوان «جبهه سوم» به جای آمریکا برگزید و سعی کرد از طریق نزدیک شدن به نازی ها از شر فشار روس و انگلیس رها شود.

واشنگتن جای لندن و مسکو را می گیرد/ رابطه عاشقانه پهلوی دوم و آمریکا

آمریکا 3

بعد از اشغال ایران در شهریور 1320 توسط متفقین و تبعید رضاشاه به آفریقای جنوبی، نقش آمریکا در سیاست ایران تغییر کرد. آمریکایی ها که سعی داشتند رهبری متفقین در جنگ جهانی دوم را بر عهده بگیرند، در امور سیاسی ایران دخالت می کردند.

با پایان جنگ جهانی دوم، جنگ سرد آغاز شد. بلوک غرب به رهبری آمریکا در مقابل بلوک شرق به رهبری اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت. آمریکا نگران افزایش نفوذ شوروی در ایران و الحاق آن به بلوک شرق بود. این اتفاق می توانست سراسر خاورمیانه نفت خیز را در خطر بیندازد.

به همین دلیل، آمریکا ذیل «طرح مارشال» از ایران و حکومت جدیدش یعنی پهلوی دوم حمایت مالی گسترده کرد تا جلوی نفوذ شوروی در آن را بگیرد. این سیاست باعث نزدیک شدن بیش از پیش محمدرضا پهلوی و حکومتش به آمریکا شد.

روابط ایران و آمریکا تا زمان کودتای 28 مرداد 1332 از نوعی تناسب برخوردار بود؛ اگرچه شاه و دولت های مختلفش به آمریکا نزدیک بودند، اما همچنان از نوعی استقلال عمل و سیاست برخوردار بودند. این استقلال عمل به خصوص در دوره وزارت احمد قوام السلطنه دیده می شود.

با دخالت در کودتای 28 مرداد و حذف مصدق به نفع شاه و زاهدی، واشنگتن نشان داد که قصد دارد نوعی نظام «دیکتاتوری غرب گرا» در ایران برپا کند. از سال 1332 تا سال 1356 نفوذ سیاسی و اقتصادی آمریکا در ایران اوج گرفت.

افزایش نفوذ آمریکایی ها در ایران و نیز خاطره تلخ ایرانی ها از کودتای 28 مرداد و دخالت واشنگتن در امور داخلی، باعث ایجاد نوعی نفرت اجتماعی از آمریکا در بین گروه های مختلف مردمی شد. این نفرت خود را در فلسفه فردید، ادبیات چپ شاملو، ساعدی، آل احمد، سیاست ورزی جبهه ملی و نهضت آزادی، فعالیت مذهبی و سیاسی حوزه علمیه قم و روحانیون سنتی و غیرسنتی و حتی برخی ترانه های پاپ نشان می داد.

انقلاب و قطع رابطه کامل ایران و آمریکا/ عصر تنش آغاز شد

آمریکا 4

با آغاز جریان انقلاب سال 1357، نفرت از آمریکا وارد سطح جدیدی شد. با پیروزی انقلابیون و تغییر حکومت، سیاستمداران و گروه های سیاسی و مردمی شروع به مخالفت با آمریکا کردند. گروه های چپ از یک طرف و گروه های مذهبی از سوی دیگر نارضایتی خود را از حمایت آمریکا از شاه و پناه دادن به او اعلام کردند. تنشها میان گروه های سیاسی مختلف و آمریکایی ها اوج گرفت و در نهایت، گروهی با نام دانشجویان خط امام به سفارت آمریکا در تهران حمله برده و آن را اشغال کردند. این اتفاق نقطه پایانی روابط  پر فراز و نشیب ایران و آمریکا بود.  بعد از این رویداد بود که تهران و واشنگتن وارد 45سال تقابل، اختلاف و جنگ شدند و دیگر هیچگاه با یکدیگر رابطه مستقیم برقرار نکردند.

در دوره معاصر دو کشور بارها تا مرز رویارویی مستقیم نظامی پیش رفتند، اما در لحژه برخورد نظامی از تداوم درگیری طفره رفتند تا تنها نوعی جنگ اقتصادی، رسانه‌ای میان آنها تداوم داشته شد. آیا اسرائیل در روزهای آینده می‌تواند طلسم درگیری نظامی ت۶ران و واشنگتن را بشکند؟

منبع: خبر فوری
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 28
  • زهرا
    47

    هیچ خیری در ایجاد رابطه با آمریکا برای مردم ایران وجود ندارد
    آمریکا ثابت کرده در هیچ رابطه وتعهد وقرارداد صادق نبوده وبا توجه به منافع سیاستمدارانش خیلی زود تغییر رنگ وتغییر رویه میدهد

    نظرات شما -
    • ناشناس
      2

      رابطه عقلایی بایدباشه کدوم پیغمبری خودتحریمی کردکره جنوبی ومصروترکیه وعربستان بدندفقط چین مسلمان کش و روسیه قالتلاق دزدخوبه یافسادوقرنیه فروشی بخاطر سیاست قهر

    • حسن ستار
      2

      فقط شماوجماعتی متعهدوداری صداقت وپاکدست هسنیدکه وضع ایران ومردم چنین است

    • ناشناس
      2

      خیر در رابطه با گدا گشنه های یمن و سوریه و لبنان و فلسطین و عراق و افغانستان هست !!!!

    • حسن ستار
      0

      به ۴۷ ۷ عقلانیت وعِرق وش.. وجدان بایدباشدکه نیست

    • ناشناس
      8

      خودت تحریمی !!! حالت خوبه‌ عزیزم؟!!!
      در ضمن آمریکا فکر کرده می تواند هرکاری بکند در اینجا ولی بساطش جمعش شد و هنوز هم قبول نکرده که آن دوران 70 سال قبل تمام شده

    • ناشناس
      1

      بحث خیر نیست
      موضوع اینه که وقتی شما با کدخدا رابطه نداری هزار نفر پیغام پسغوم میارن و خیلی‌ها از این دشمنی و دوری سواستفاده می‌کنند
      و وقتی کشورهای دنیا زیر سلطه کدخدا هستند کسی با شما مراوده نمی‌کنه و اقتصاد شما ضعیف میشه و همچنین از پیشرفت های روز دنیا عقب می‌مونی همه این‌ها منهای خسارات مدنی اجتماعیه و همچنین خسارات جانی که چه در کشور چه بیرون از کشور متحمل میشیم

    • ناشناس
      2

      اره عزیزم خودتحریمی وقتی برجام امضاشد اومدن تجاربرای قراردادوبعدش دواتشه هازدن زیرش امتیازباید داده میشد

  • ناشناس
    3

    بیشترین خدمت به سرنگونی پهلوی را، کارتر انجام داد

    نظرات شما -
    • !!!!!!؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
      0

      پارسال کل خبر ارزی مملکت این بود
      که کره جنوبی 7 میلیارد دلار رو باید بدهد ایران
      بعد از چند ماه
      این پول 6 میلیارد دلار شد و رفتش بانک قطر
      هنوز معلوم نیست 6 میلیارد دلار در بانک قطر به چه عزیزی داره میرسه

  • ناشناس
    0

    هیچ عاقلی ازجمله شهید چمران و مهندس متفکربازرگان به اشغال سفارت راضی نبودندوحتی شهید چمران درتماس تلفنی با فرمانده وقت سپاه از تیراندازی به افراداشغالگرسفارت گفته وفرمودنداین کارهاکشوررانابودمیکندوحتی چمران و همراهان درالجزایربابرژینسکی درباره روابط دوجانبه گفتگوکردندمتاسفانه وصداسف بعدازمدتی جریان عقلانی نظام به سمت دوآتشه های رباخوروسهمیه ای فعلی منحرف شدانهم به علت جلادت وحق به خوددادن متوهمانه که شدالان که فسادرکوردشکم درهمه دورانهاونبعیض درالان ایران شد

  • مهشید
    1

    همه اینا یه جور توافق ومعامله بین چنتا ابر قدرت اون زمان بود تا راه بهتری واس دوشیدن پیدا کنن وازایران درمنطقه به عنوان مترسک بهره ببرن همیشه برای ترساندن عربها

  • چای دبش باغ ازگل
    0

    بزرگترین اشتباه تصرف سفارت آمریکا و گروگانگیری کارکنان آمریکایی بود!!! که حاصل ش هشت سال جنگ و پست رفت ایران زمین شد! امروز هم اگر جنگی رخ دهد ضررش گریبان گیر مردم ایران است! ایجاد صلح و دوستی بهترین گزینه برای مردم ایران می‌باشد کوچکترین منافع صلح برای مردم ایران رفع بهانه‌های مختلف حکومت برای گرانی تورم بیکاری جوانان تحصیل کرده و حذف رانتخواری امضاء های طلایی اختلاس و زمین خواری می‌باشد!!!

  • ناشناس
    2

    فرایند اشغال سفارت امریکا
    اغازش با یکسری دانشجو تحت عنوان خط امام بود ولی

    ادامه اش را مغرضین دوستدار شرق در دست گرفتند !

    لعنت به کمونیست شرق که تمام بدبختی منطقه از جمله شکل گیری گروهای رادیکال مذهبی که امان مردم منطقه را بریده اند !

  • اگه درستکاری و کشور قانون سالم باشه تحریم نیست
    15

    ما احتیاجی به خارجی برای رفع تحریم نداریم داشته های داخلی را مد نظر قرار بدهیم که همه با اخلال و پیوستن به تحریم سر سام آور قیمت و تحت تحریم شده است

  • ناشناس
    0

    از یک چوپانی هم بپرسی مدیر یا رهبر یک شرکتی نتواند شرکتی را بچرخاند اولین حرف می گوید عوض کنید

  • ناشناس
    0

    رابطه داری یا از عمان یا سویس ،خودتون مسخره کنید

  • اسماعیلی
    0

    با توجه به نیاز به برقرای تماس های فوری در مواقع بالارفتن سطح بحران بین دو کشور, به جای ارسال پیام با واسطه مثلا سفارت سوئیس یا کشور ثالث, بهتر است کانال ارتباطی مستقیم در حد اقل ممکن برقرار شود مثلا حضور یک دیپلمات آمریکا در محل سفارت سوئیس یا در محل سفارت آمریکا. آیا با وجود دایر بودن سفارت خانه های انگلیس و فرانسه و آلمان که در خصومت با مردم ایران دست کمی از آمریکا ندارند, بهتر نیست نماینده ای از امریکا نیز برای تماس های ضروری حضور داشته باشد؟ و نماینده ای از ایران در امریکا؟

  • بتول خانم
    1

    یه ضرب‌المثل هس که میگه با آدم پولدار رفیق شو ( تا از او منفعت ببری) و از آدم گدا دوری کن( چون مجبوری جور اون رو هم تو بکشی)
    اکنون انتخاب با شماست 😁😁🤩😎

  • ناشناس
    1

    بعد انقلاب اسلامی در ایران سیاست حاکم بر ایران گسترش ارتباط با نظام کمونیستی چون روسیه و چین و ونزوئلا و ....شد که جز بدبختی چیزی عاید ملت ایران نشد!!

  • ناشناس
    1

    مثلا یعنی چه رابطه عاشقانه شاه و کارتر

  • مصطفی
    1

    مردم دیگه خسته شدند و طاقت ندارند. خیلی هم‌تا الان تاوان تصمیمات اشتباه شماها رو پرداختند. بهترین راه گفتگو و صلح با جهانه و به خصوص آمریکا. فک کنم صلح با آمریکا حتی به نفع جهان هست.
    هر چه زمان بگذره شرایط بدتر میشه و صلح و توافق مشکل تر و ما ضعیف میشیم و آمریکا و... قوی و انموقع باید در نقطه ی ضعف بیشتری مجبور بشیم صلح کنیم که این اصلا خوب نیست.

  • ناشناس
    1

    سياست امري پيچيده است ما سر در نمي اوريم

  • ناشناس
    2

    قبل از انقلاب در اکثر کشورهای جهان سومی هر کی می‌خواست بگه خیلی باسواد و روشنفکره، می‌رفت و کمونیست می‌شد و فاز ضد آمریکایی و ضد غرب برمی‌داشت. در ایران هم همین‌طور بود و این ضدیت با آمریکا و غرب رو کمونیست‌ها و چپی‌ها در ایران جا انداختند و تا صد سال ایران و مردم ایران را گرفتار کردند.

  • ناشناس
    1

    قطع رابطه با آمریکا کاملا کار اشتباهی بود

  • پرویز
    3

    نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی البته توأم با استقلال و آزادی. سخته اما با همت مسئولین و مردم میشه.

  • ناشناس
    0

    متاسفانه اکثر نظرات نشون می ده که اکثرا نمی دونن دشمنی را آمریکا با ایران شروع کرده و هنوز داره ادامه می ده
    از کودتا و سرنگونی دولت غیر مذهبی مصدق و تا شروع نقض برجام توسط اوباما و حذف روادید کسانی که بخوان با ایران تجارت کنن و..
    حتی با وجود این دشمنی ها مسئولان وقت ایران از رهبر تا پایین‌تر گفتن اگر برجام خوب اجرا شد زمینه برای ادامه روابطه که اون هم بخاطر ناشیانه نوشتن برجام ترامپ به راحتی پاره کرد.

  • هادی
    0

    بخاطر حماقت توده ای های مزدور روسیه و ماهی گرفتن از آب گل آلود و حمله بخاک کشور دیگر همین کاری که اسراییل اخیرا با ما انجام داد و همه خودیها اعتراض کردند شدیدترین تحریمها علیه ملت نجیب ایران اعمال شد ومردم و کشور را بخاک سیاه نشاندکه دلار 7 تک تومن شده 65 هزارتومن

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها