معامله پشتپرده ترامپ | عفو نتانیاهو در برابر توافق امنیتی اسرائیل ـ سوریه
دونالد ترامپ با ابراز حمایت از درخواست بنیامین نتانیاهو، برای عفو در محاکمه فساد او، رئیسجمهور آمریکا، همزمان به دنبال گرفتن موافقت اسرائیل برای کاهش حملات خود به خاک سوریه و تعهد به پیگیری یک ترتیبات امنیتی با دمشق است.
به گزارش خبر فوری به نقل المانیتور، پست ترامپ در شبکهٔ تروث سوشال، که در آن اسرائیل را به خودداری از مداخله در سوریه فراخواند، رابطه پیچیده میان این دو سیاستمدار را برجسته کرد. ترامپ در اشاره به حمله مرگبار هفته گذشته اسرائیل در روستای «بیتجن»، از اسرائیل خواست «گفتوگویی محکم و واقعی» با سوریه را حفظ کند. او همچنین آنچه را «افزایش همکاری میان واشنگتن و دمشق» و تلاشهای رئیسجمهور سوریه، احمد الشرع، برای بازسازی کشور توصیف کرد، تحسین نمود.
این هشدار درست همزمان با سفر تام باراک نماینده آمریکا، به سوریه و ملاقات او با الشرع منتشر شد.
کمی پس از انتشار این پست، دفتر نتانیاهو اعلام کرد که او «در آینده نزدیک» برای دیدار با ترامپ به کاخ سفید دعوت شده است.
معاملهای میان ترامپ و نتانیاهو؟
این تحولات در حالی رخ میدهند که نشانههای یک توافق احتمالی میان ترامپ و نتانیاهو تقویت میشود. چنین توافقی مستلزم آن است که نتانیاهو بهطور کامل با سیاست خاورمیانهای ترامپ همکاری کند، در حالی که ترامپ علناً از عفو نتانیاهو حمایت کرده و برای آن تلاش میکند. تحلیلگران میگویند میان این دو رهبر علاقه شخصی چندانی وجود ندارد؛ بلکه منافع آنها در حال حاضر با هم تلاقی پیدا کرده است.
نتانیاهو چند روز پیش گفت که اسرائیل مصمم است از جوامع خود در مرز سوریه دفاع کند و از متحدان دروزیاش حمایت کند. او اشاره کرد که اسرائیل از سوریه انتظار دارد «منطقه حائل غیرنظامی از دمشق تا منطقه حائل تحت کنترل اسرائیل، از جمله نواحی اطراف کوه حرمون، ایجاد کند.» نتانیاهو در یک پیام ویدئویی افزود: «در فضایی مثبت و با درک این اصول، رسیدن به توافق با سوریها نیز ممکن است.»
گمانهزنیها درباره چنین توافقی روز یکشنبه افزایش یافت، زمانی که نتانیاهو با اقدامی که یک زلزلهٔ سیاسی ایجاد کرد، رسماً درخواست عفو خود را به اسحاق هرتزوگ رئیسجمهور ارائه داد. او با اتهامات تقلب، نقض اعتماد و رشوهخواری مواجه است که از سال ۲۰۲۰ علیه او مطرح شده و محاکمه همچنان ادامه دارد. یک روز پس از ارائهٔ درخواست، نتانیاهو با ترامپ گفتوگو کرد و دو طرف برای دیدار در واشنگتن به توافق رسیدند.
یک منبع بلندپایه سیاسی اسرائیل به شرط ناشناسماندن به المانیتور گفت: «ترامپ مطمئناً در این دیدار دوباره اعلام خواهد کرد که نتانیاهو باید عفو شود، هرچند این کار مداخلهای آشکار و بیسابقه در حساسترین امور داخلی اسرائیل و نقض صریح حاکمیت آن است.»
ترامپ در چندین نوبت خواستار عفو نتانیاهو شده، چه در اظهارات عمومی و چه از طریق پیامهایی مستقیماً خطاب به هرتزوگ. آخرین بار در ۱۲ نوامبر، ترامپ نامهای به رئیسجمهور اسرائیل ارسال کرد و از او خواست نخستوزیر را عفو کند.
این منبع توضیح داد: «ترامپ واقعاً به محاکمهٔ نتانیاهو علاقهای ندارد. چیزی که برای او مهم است سیاستهای خاورمیانهای اوست.»
به گفته این منبع، ترامپ نوار غزه و سوریه را دو دستاورد فوری میبیند که امیدوار است به نام خود ثبت کند.
او ادامه داد: «ترامپ اجازه نمیدهد نتانیاهو آتشبس در غزه را مختل کند، هرچند وضعیت در آنجا رو به بهبود نیست و بازسازی به تأخیر افتاده است. او تصمیم گرفته که اجازه ندهد نتانیاهو روابط او با الشرع را به خطر اندازد.»
«در مقابل، ترامپ به اسرائیل آزادی عمل در لبنان داده است، از جمله احتمال تأیید دور جدیدی از درگیری که میتواند به حزبالله ضربه شدیدتری وارد کند البته اگر اسرائیل چنین ضرورتی احساس کند.»
پست خشمآلود ترامپ دوشنبه پس از حادثهای جدی در پنجشنبه شب منتشر شد، زمانی که یک نیروی نظامی اسرائیل در ۱۱ کیلومتری داخل خاک سوریه عملیاتی انجام داد. یک منبع بلندپایهٔ ارتش اسرائیل گفت که «قرار بود این عملیات دستگیری دو مظنون اعضای جمعیة إسلامیة، گروه لبنانی مرتبط با حماس و حزبالله باشد.»
اما عملیات به شکل بدی اشتباه پیش رفت. نیروهای اسرائیلی در یک کمین از پیش طراحیشده افتادند و شش سرباز زخمی شدند. برای بیرون کشیدن نیرو، ارتش از آتشباری گسترده، از جمله حمله هوایی، استفاده کرد. سیزده سوری ( برخی غیرنظامی) کشته شدند و این موضوع در دمشق، منطقه و حتی واشنگتن واکنشهای تندی به همراه داشت.
صبر ترامپ به پایان رسیده است
یک دیپلمات بلندپایهٔ اسرائیلی به المانیتور گفت: «واضح است که صبر ترامپ با این رفتارها به سر آمده است. ترامپ به جزئیات ریز نگاه نمیکند؛ او تصویر بزرگتری را میبیند. و آنچه او میبیند، توافق امنیتی اسرائیل و سوریه است (که برخلاف انتظارش هنوز امضا نشده) و هر روز دورتر میشود. و او از این موضوع بهشدت ناراضی است.»
برخی در حلقهٔ ترامپ معتقدند اسرائیل علاقهٔ چندانی به دستیابی به توافق با همسایگان خود ندارد و ترجیح میدهد جبههها را فعال نگه دارد و گزینهٔ ادامهٔ حملات پیشگیرانه برای جلوگیری از تقویت دشمنانش را حفظ کند، آموزهای که شاید اسرائیل پس از ۷ اکتبر آموخته است. اما ترامپ کاملاً با این رویکرد موافق نیست و همین موضوع دلیل خشم او از نتانیاهو و رفتار اسرائیل، بهویژه در جبههٔ سوریه است.
اتفاقی نبود که اندکی پس از حادثهٔ پنجشنبه، فرماندهی مرکزی آمریکا اعلام کرد که همراه با وزارت کشور سوریه، ۱۵ انبار مهمات داعش را در جنوب سوریه کشف و منهدم کرده است. به گفتهٔ منابع دیپلماتیک، این عملیات با ارزیابیهای مشترک در واشنگتن و دمشق همراه بود مبنی بر اینکه توافق امنیتی اسرائیل-سوریه همچنان روی میز است. سوریها نیز تأکید میکنند که در حال حاضر پاسخ نظامی علیه اسرائیل را در نظر ندارند و همچنان متعهد به استقرار یک مقر فرماندهی آمریکا در جنوب دمشق برای اجرای اصول توافق (در صورت نهاییشدن) هستند.
شانس امضای توافق چقدر است؟
پاسخ بهزودی و پس از دیدار مورد انتظار نتانیاهو و ترامپ در کاخ سفید مشخص خواهد شد.
یک منبع ارشد در ائتلاف نتانیاهو گفت: «جالب خواهد بود ببینیم آیا ترامپ دوباره خواستار عفو نتانیاهو میشود و آیا نتانیاهو موضع اسرائیل در جبههٔ سوریه و شاید حتی در جبههٔ غزه را نرم خواهد کرد یا نه؟»
اینجا دو طرف وجود دارند که هر کدام میخواهند منافع خود را پیش ببرند، هرچند یک طرف [ترامپ] قویتر و قاطعتر است، و طرف دیگر مجبور است در مواقع اختلاف، عقبنشینی کند.
در ارتباط با سوریه، پرسش کلیدی این است که آیا اسرائیل با عقبنشینی از مواضع و مناطقی که پس از سقوط دولت اسد یک سال پیش در جنوب سوریه تصرف کرده، موافقت خواهد کرد؟ این منبع سیاسی میگوید: «این انعطافی است که اکنون از اسرائیل انتظار میرود. نقطهٔ مشکلساز، البته، کوه حرمون است؛ دامنهٔ سوری این کوه بر کل منطقه اشراف دارد و دارای یک پایگاه است که اسرائیل آن را از نظر اطلاعاتی و امنیتی حیاتی میداند.»
