وفاق با کسانی که فقط خود را حق می دانند، آب در هاون کوبیدن است/ مردم با حکومت به معنای یک کل واحد طرف هستند و پذیرفتنی نیست که هر کدام بخواهند ساز خود را بزنند

روزنامه هم میهن نوشت: گفت‌وگوی آقای رئیس‌جمهور با سه فعال سیاسی و رسانه‌ای قطعاً گامی روبه‌جلو محسوب می‌شود. هم از حیث فرم و هم از جهت صراحت نسبی در بیان آقای پزشکیان و ترکیب پرسشگران که در ایران تازگی داشت و امیدواریم که ادامه پیدا کند.

 آقای پزشکیان نکات گوناگونی را گفتند که در این یادداشت  به چند مورد مهم آن می‌پردازیم.

اولین مسئله، تحریم است. پزشکیان گفت که: «آن تئوری‌هایی که می‌گویند تحریم‌ها هیچ اهمیتی ندارند، با واقعیت‌ها سازگار نیستند... برخی افراد که ادعای درک از واقعیت دارند، خودشان اعتراف می‌کنند که تحریم‌ها می‌توانند از خودِ جنگ هم کشنده‌تر باشند. نمی‌شود ساده از کنار تحریم‌ها گذشت یا آن‌ها را کم‌اهمیت جلوه داد.»

برای درک اهمیت این نگاه که در تقابل با شعارهای اصولگرایان تندرو است، توصیه می‌کنیم گزارش اصلی صفحات اجتماعی ما را در شماره امروز بخوانید. گزارشی از آخرین پژوهش انجام‌شده درباره اطلاعات و داده‌های ۱۵۲کشور در فاصله سال‌های ۱۹۷۱ تا ۲۰۲۱ است که در مجله «لنست» معتبرترین مجله بهداشت و درمان جهان منتشر شده و نشان داده است که تحریم‌ها به‌طور مستقیم و به طرز فاحشی باعث افزایش مرگ‌ومیر می‌شوند، و این فقط یکی از اثرات آن است که بر مرگ‌ومیر به‌ویژه در کودکان موثر است.درک این مسئله در رویکرد سیاست خارجی خود را نشان می‌دهد.

نکته مهم دیگری که آقای پزشکیان به‌درستی گفت، این بود که: «ترس من از اسنپ‌بک یا تهدیدهای خارجی نیست؛ واهمه اصلی‌ام از اختلافات داخلی، از شکاف‌های درونی و درگیری‌ها است؛ اختلافاتی که زمانی شکل می‌گیرد که حقوق شهروندی افراد نادیده گرفته می‌شود؛ گروهی بر مصدر قدرت می‌نشینند و گروهی دیگر اساساً در بازی قدرت جایی نمی‌یابند».

هر دو گزاره این جملات درست است؛ زیرا خطر اصلی که کشور را تهدید می‌کند همین فقدان وحدت است و ریشه آن هم در بی‌توجهی به حقوق ملت و شهروندی است. همچنان که در ادامه هم تاکید کرد که: «اگر موشک و جنگنده‌های F۱۶ و F۳۵ داشته باشیم اما وحدت و انسجام مردم را نداشته باشیم، هیچ قدرتی نداریم.» ولی مشکل رویکرد آقای پزشکیان از همین‌جا آغاز می‌شود؛ رویکردی که در عمل به ضد این هدف تبدیل شده است، زیرا گفت: «من نمی‌توانم به مجلس دستور بدهم که این‌طور بنشیند یا آن‌طور برخیزد. نمی‌توانم به قوه‌قضائیه بگویم که این زندانیان سیاسی را آزاد کن یا نه. آنچه انجام می‌دهم، در چارچوب اختیاراتی است که دارم، نه صرفاً نظر شخصی.»

تصور موجود در ایران چنین است که گویی قوای گوناگون کشور جزایر خودمختاری هستند که هر کدام می‌توانند ساز خود را بزنند. تجربه آقای پزشکیان در ماجرای قانون حجاب مغایر با این گزاره است. البته کسی نخواهد گفت که وی با قوای دیگر دعوا کند؛ ولی این را باید بداند که هر سه قوه حکومت و نهادهای دیگر همگی اجزای پیکر یک قدرت هستند. 

مردم با حکومت به معنای یک کل واحد طرف هستند. پذیرفتنی نیست که هر کدام بخواهند ساز خود را بزنند. این تصور از حکومت به‌کلی باطل است. مردم رای نمی‌دهند که قوا با یکدیگر دعوا کنند. مردم دنبال حل مسائل خود هستند. همه شما را مسئول می‌دانند. قرار نیست به شما رای دهند و مجلس ساز خود را بزند و برعکس. راه‌حل هم وجود دارد. باید گفت‌وگو کنید و جمع‌بندی دقیق کارشناسی را در شورای‌عالی امنیت‌ملی و با تایید رهبری اجرایی کنید.

قرار نیست شما به قوای دیگر دستور دهید. قرار است هم سه قوه با یک آهنگ اداره کشور را پیش ببرند. اینکه این آهنگ کجا نواخته شود، مسئله حکومت است و نه مردم. البته در همه کشورها حدی از اختلاف میان نهادها و قوا به‌وجود می‌آید؛ ولی نه در مسائل راهبردی و مهم و نه برای زمان طولانی. جلسه سران قوا برای چیست؟ به همین دلیل است که در این گفت‌وگو هیچ حرف قابل‌قبولی در موضوع فیلترینگ گفته نشد.

پیشنهاد می‌کنیم یک جلسه تصمیم‌گیری را علنی برگزار کنید و چند کارشناس هم بیایند گزارش کارشناسی خود را بدهند تا معلوم شود آیا وفاق با این جماعت آب در هاون کوبیدن است یا ادامه یک مسیر عقلانی و درست؟

پیشنهاد مشخص این است که گزارش موضوعات اختلافی را پس از بررسی‌های دقیق کارشناسی در مراجع صلاحیت‌دار منتشر کنید. ادامه این رویکرد و اتلاف وقت برای کشور و جامعه‌ای که اصلاً فرصت ندارد، زیان‌بار است. فردا نگویید که وفاق نکردند. مهم‌ترین دستاورد شما یعنی عدم اجرای مصوبه حجاب، محصول زدن زیر میز وفاق صوری با کسانی است که از هیچ چیز بیش از وفاق اصیل، تنفر ندارند.

آنان به لحاظ نظری مخالف وفاق هستند؛ چون هیچ‌کس را غیر از خود حق نمی‌دانند و اتحاد با باطل را هم خلاف شرع می‌دانند و منشأ حکومت را هم غیر از مردم می‌دانند. نتیجه این سه گزاره روشن است: منتفی بودن وفاق با این افراد. مرجع وفاق خود را اصلاح کنید.