چرا پوتین به دنبال دونباس است؟ | آیا اوکراین تسلیم خواسته پوتین می‌شود؟
در اجلاس اخیر آلاسکا ولادیمیر پوتین به صراحت اعلام کرد که در ازای صلح، کل منطقه دونباس اوکراین را می‌خواهد. این منطقه شرقی، که به «کمربند قلعه» اوکراین شهرت دارد، به دلیل اهمیت استراتژیک، منابع طبیعی غنی و تاریخچه سیاسی‌اش، هدفی کلیدی برای پوتین بوده است.
به گزارش خبر فوری به نقل از سان، منطقه دونباس، شامل استان‌های دونتسک و لوهانسک، به‌عنوان قلب صنعتی اوکراین شناخته می‌شود. این منطقه دارای ذخایر غنی زغال‌سنگ و فلزات است که برای اقتصاد اوکراین حیاتی هستند. تصرف کامل دونباس توسط روسیه، عرضه این منابع حیاتی به اوکراین را کاملاً قطع خواهد کرد و اقتصاد این کشور را به شدت تضعیف می‌کند.
از منظر استراتژیک، دونباس به‌عنوان دروازه‌ای به قلب اوکراین عمل می‌کند. این منطقه شامل مجموعه‌ای از شهرها و شهرک‌های به شدت مستحکم، معروف به «کمربند قلعه» اوکراین است که ارتش اوکراین آن را به یک دژ دفاعی تبدیل کرده است. دره اطراف رودخانه کازنی تورِتس، که از بخش‌های تحت کنترل اوکراین می‌گذرد، با خطوط دفاعی عمیق و توپخانه‌های آماده، به یک سنگر نفوذناپذیر تبدیل شده است. ارتش اوکراین با تسلط کامل بر زمین این منطقه، تاکنون مانع پیشروی نیروهای روسی شده است.
پیشینه تاریخی و ادعاهای روسیه
دونباس از نظر تاریخی و فرهنگی اهمیت ویژه‌ای برای روسیه دارد. این منطقه یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق روس‌زبان در اوکراین است و در گذشته گاهی گرایش‌های سیاسی به نفع روسیه داشته است. دونتسک پایگاه اصلی قدرت ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور پیشین اوکراین و متحد کرملین، بود که در سال ۲۰۱۴ در جریان انقلاب میدان اوکراین سرنگون شد. پس از این رویداد، روسیه کریمه را اشغال کرد و ناآرامی‌ها در دونباس با حمایت تسلیحاتی روسیه شدت گرفت.
پوتین پیش از جنگ تمام‌عیار در سال ۲۰۲۲، با به رسمیت شناختن دو منطقه خودخوانده «جمهوری خلق دونتسک» و «جمهوری خلق لوهانسک»، از حفاظت از ساکنان این مناطق به‌عنوان بهانه‌ای برای تهاجم خود استفاده کرد.
دونباس به‌عنوان اهرم فشار
در اجلاس آلاسکا، پوتین پیشنهاد داد که در صورت واگذاری آخرین بخش باقی‌مانده از دونباس به روسیه، خط مقدم جنگ را متوقف کند. این پیشنهاد به معنای واگذاری کامل منطقه‌ای است که هنوز تحت کنترل اوکراین است و به‌عنوان یکی از آخرین سنگرهای دفاعی این کشور عمل می‌کند. با این حال، کی‌یف بارها اعلام کرده که حاضر به واگذاری هیچ بخشی از سرزمین‌های تحت کنترل خود نیست، که این موضوع به یکی از موانع اصلی در مذاکرات صلح تبدیل شده است.
تصرف دونباس نه‌تنها به معنای تضعیف اقتصاد و دفاع اوکراین است، بلکه راه را برای حملات آینده روسیه به مناطق مرکزی اوکراین هموار می‌کند. اگر این منطقه به دست روسیه بیفتد، نیروهای پوتین می‌توانند به‌راحتی به سمت مرکز اوکراین پیشروی کنند و بخش‌های وسیعی از این کشور را تهدید کنند.
مقاومت اوکراین و موضع زلنسکی
ولودیمیر زلنسکی، که در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرد، بار دیگر تأکید کرد که هیچ سرزمینی را به روسیه واگذار نخواهد کرد. اوکراین بیش از یک دهه است که در دونباس با نیروهای مورد حمایت روسیه درگیر است و این منطقه برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی اوکراین حیاتی است. زلنسکی و ارتش اوکراین با تکیه بر دانش عمیق خود از زمین و استحکامات دفاعی، توانسته‌اند در برابر حملات بی‌امان روسیه مقاومت کنند.
حتی در حالی که مذاکرات صلح در جریان بود، حملات روسیه به دونباس ادامه یافت. تصاویر نشان‌دهنده ویرانی‌های گسترده در شهرهایی مانند باخموت و کراماتورسک است.
خطر یک توافق ناعادلانه
یک مقام ارشد پیشین کرملین هشدار داده است که پوتین به‌صورت فرصت‌طلبانه عمل می‌کند و هیچ محدودیت سرزمینی مشخصی در ذهن ندارد. او معتقد است که موفقیت‌های نظامی، اشتهای پوتین را برای تصرف مناطق بیشتر افزایش می‌دهد. واگذاری دونباس به روسیه می‌تواند به بی‌ثباتی گسترده در اوکراین منجر شود و راه را برای تهاجمات بعدی هموار کند.
در حالی که زلنسکی و رهبران اروپایی در دیدار با ترامپ در واشنگتن بر لزوم آتش‌بس پیش از مذاکرات تأکید کردند، فشارهای آمریکا برای واگذاری سرزمین‌های اوکراین به روسیه، نگرانی‌های زیادی را برانگیخته است. اوکراین نه‌تنها برای حفظ سرزمین‌های خود، بلکه برای دفاع از استقلال، دموکراسی و موجودیت خود به‌عنوان یک دولت مستقل می‌جنگد.
دونباس، کلید آینده اوکراین
منطقه دونباس به دلیل اهمیت اقتصادی، استراتژیک و تاریخی‌اش به یکی از مهم‌ترین موضوعات در مذاکرات صلح تبدیل شده است. پوتین با هدف تسلط بر این منطقه، نه‌تنها به دنبال تضعیف اوکراین، بلکه به دنبال تحکیم موقعیت خود در صحنه جهانی است. اما مقاومت سرسختانه اوکراین و حمایت متحدان اروپایی‌اش نشان می‌دهد که هرگونه توافقی که شامل واگذاری سرزمین باشد، با مخالفت جدی مواجه خواهد شد. تا زمانی که جاه‌طلبی‌های امپریالیستی روسیه مورد توجه قرار نگیرد، صلح پایدار در اوکراین دور از دسترس باقی خواهد ماند.
