مذاکرات جدید عراقچی - ویتکاف؛ گفتگویی با هزار و یک مشکل/ توافق حاصل می شود یا باید منتظر جنگ دوباره باشیم؟

به گزارش خبر فوری، جنگ تحمیلی 12 روزه معادلات زیادی را تغییر داد. یکی از معادلاتی که اکنون تغییر کرده «سیاست خارجی» و «دیپلماسی» است. به نظر می رسد دیگر آب رفته به جوی بازنمی‌گردد. روابط ایران با آژانس، اروپا و آمریکا دیگر به وضع سابق بازنمی گردد.

چند روز قبل بود که عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، تکلیف آینده روابط با آژانس را معلوم کرد و گفت به زودی چهارچوب جدیدی برای این روابط تعریف خواهد شد.

به نظر می رسد این قاعده در مورد روابط با آمریکا نیز صدق می کند. فایننشال تایمز مدعی شده به زودی نمایندگان ایران و آمریکا با هم ملاقات می کنند. مکان ملاقات این بار «نروژ» است نه عمان یا رم. این خود نشان می دهد مذاکرات جدید تا اندازه ای متفاوت از مذاکرات قبلی است. آیا بحث اصلی ایران و آمریکا بر سر غنی سازی است؟ آیا دشواره اصلی مانند سابق تعلیق کامل غنی سازی و عدم آن است؟ پاسخ هم مثبت است و هم منفی. شکی نیست که همچنان معضل دو طرف تعلیق و عدم تعلیق غنی سازی است اما این معضل بعد از جنگ 12 روزه رنگ و شکلی نو به خود گرفته است.

مشکلات و دشواری های مذاکرات احتمالی نروژ

همانطور که وزارت خارجه ایران بارها گفته آمریکا باید در مورد جنگ 12 روزه پاسخگو باشد. حداقل پاسخ واشنگتن به این هجوم، دادن تضمینی است مبنی بر اینکه دیگر به ایران حمله نخواهد کرد. همچنین، واشنگتن باید از طرف اسرائیل نیز تضمین دهد که دیگر جنگی رخ نخواهد داد و ترامپ جلوی تجاوز رژیم صهیونیستی به آسمان ایران را خواهد گرفت.

این مسائل در حالی مطرح است که آمریکا قبلا نشان داده روی موضوعات کوچک تری مانند عدم نقض برجام تضمین نمی دهد و بعید است تضمینی در رابطه با آینده به ایران بدهد.  

مساله دیگر آسیب دیدن تاسیسات هسته ای ایران در طول جنگ 12 روزه است. ایالات متحده به تاسیسات اصفهان و نطنز و فردو حمله کرد و به این تاسیسات آسیب وارد ساخت. ایران هنوز دست به بازسازی و تعمیر این تاسیسات نزده و به نقل از برخی خبرگزاری های خارجی ممکن است استراتژی غنی سازی خود را تغییر داده و مثلا به جای تمرکز بر تاسیسات بزرگ روی کارگاه ها و تاسیسات کوچک اما پخش در سراسر ایران تمرکز کند.

این مساله می تواند مذاکرات هسته ای را تحت تاثیر خود قرار دهد. در مذاکرات قبل، محوریت با غنی سازی در فردو و نطنز و ... بود. در مذاکرات قبلی استراتژی ایران رو بود اما اکنون پیچیدگی های خاصی در این رابطه وجود دارد که می تواند مذاکرات را تحت الشعاع قرار دهد.

آمریکا قبلا نشان داده روی موضوعات کوچک تری مانند عدم نقض برجام تضمین نمی دهد و بعید است تضمینی در رابطه با آینده به ایران بدهد

همچنین، معادلات ایران در رابطه با آژانس نیز تغییر کرده است. بعد از جنگ، رابطه ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به بدترین وضع خود رسیده است. ایران جلوی نظارت ها را گرفته و در حال تغییر معادلات رابطۀ خود با رافائل گروسی است. این مساله می تواند مذاکرات ایران و آمریکا را دچار مشکل کند چرا که به لحاظ فنی، آمریکا از اظهارات و گزارش های آژانس خط می گیرد و تحت تاثیر آن است و معلوم نیست بدون حضور آژانس چگونه مذاکرات پیش رود.  

همچنین، یکی از وجوه مهم هر مذاکره ای «جو» حاکم بر آن مذاکره است. مذاکرات قبلی ویتکاف – عراقچی بر نوعی فضای «تردید» همراه با «بیم و امید» حاکم بود. در آن زمان، دو طرف امیدوار بودند با توافق، جلوی جنگ را بگیرند. اما اکنون در فضای پس از جنگ به سر می بریم. البته همچنان نگرانی هایی در رابطه با بازگشت به جنگ وجود دارد اما قطعا به اندازه قبل نیست و کمتر از 6 ماه یا یک سال قبل شده است. نباید فراموش کرد که ترس و نگرانی قبل از آغاز جنگ همیشه بیشتر از نگرانی در رابطه با ازسرگیری آن است.

تغییر متُد و تاکتیک عراقچی و ویتکاف

موارد فوق همه نشان می دهند عراقچی و ویتکاف در صورت آغاز مجدد مذاکرات با دنیایی جدید مواجه خواهند بود. هم عراقچی و هم ویتکاف باید روش ها، سیاست ها، لحن و تکنیک های خود را تغییر دهند. به نظر می رسد رسیدن به توافق در دور جدید مذاکرات سخت تر باشد و با پیچیدگی بیشتر مواجه خواهیم بود. باید دید در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.