گزارش آسوشیتدپرس؛
ترور دانشمندان هسته‌ای ایران؛ چرخ برنامه هسته‌ای ایران همچنان می‌چرخد
کارشناسان می‌گویند که ترور دانشمندان ارشد هسته‌ای ایران، هرچند ممکن است برنامه را برای مدتی به تأخیر بیندازد، اما نه می‌تواند دانش فنی انباشته‌شده را از بین ببرد و نه مانع دستیابی ایران به توانمندی تسلیحاتی در آینده خواهد شد.
اسرائیل در جریان حملات اخیر خود به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، دست‌کم ۱۴ تن از دانشمندان ارشد این کشور را هدف قرار داده و ترور کرده است. این حملات، که تمرکزشان بر حذف مغزهای متفکر برنامه هسته‌ای ایران بوده، اقدامی بی‌سابقه تلقی می‌شود؛ با این حال کارشناسان بین‌المللی تأکید دارند که چنین اقداماتی تنها می‌توانند روند هسته‌ای ایران را کند کرده، اما قادر به متوقف ساختن آن نیستند.
آسوشیتدپرس با این مقدمه می نویسد:
یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل در فرانسه، در گفت‌وگویی با آسوشیتدپرس اظهار داشت: «ترور این گروه علمی، برنامه هسته‌ای ایران را برای چندین سال، و نه صرفاً چند سال، به عقب بازگردانده است. با از بین رفتن این چهره‌های کلیدی، ساخت سلاح از آنچه از زیرساخت‌ها و مواد باقی مانده، برای ایران تقریباً غیرممکن خواهد شد.»
با این حال، تحلیل‌گران هسته‌ای هشدار می‌دهند که ایران همچنان دارای منابع انسانی و علمی لازم برای بازسازی برنامه خود است. بسیاری از دولت‌های اروپایی نیز بر این باورند که استفاده صرف از قدرت نظامی نمی‌تواند دانش هسته‌ای ایران را ریشه‌کن کند و به همین دلیل خواستار راه‌حل دیپلماتیک برای پایان دادن به بحران هستند.
دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا، در سخنانی در مجلس عوام گفت: «حملات نمی‌توانند دانشی را که ایران طی دهه‌ها اندوخته، یا انگیزه‌های حکومتی برای استفاده از این دانش جهت تولید سلاح هسته‌ای را نابود کنند.»
ایران همواره تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش ماهیتی صلح‌آمیز دارد، و نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده نیز ارزیابی کرده‌اند که تهران به طور فعال در پی ساخت بمب نیست. با این وجود، مقامات اسرائیلی همچنان معتقدند ایران در صورت تصمیم‌گیری سیاسی می‌تواند به سرعت سلاح هسته‌ای تولید کند.
جزئیات ترورها
بر اساس اظهارات زارکا، در حملات اسرائیل دست‌کم ۱۴ تن از فیزیک‌دانان، مهندسان و متخصصان مواد و مواد منفجره ایران ترور شده‌اند؛ افرادی که به گفته وی، «تمام اطلاعات و دانش فنی در ذهنشان متمرکز بود.» او تصریح کرد:
«این افراد به دلیل نقش فعال و مستقیم‌شان در طراحی، ساخت و تولید سلاح هسته‌ای هدف قرار گرفتند، نه صرفاً به‌خاطر دانش فیزیکی‌شان.»
ارتش اسرائیل اعلام کرد که ۹ نفر از این دانشمندان در موج نخست حملات هوایی در تاریخ ۱۳ ژوئن ترور شده‌اند؛ این افراد دهه‌ها تجربه در توسعه سلاح‌های هسته‌ای داشته‌اند.
زارکا روز دوشنبه با آسوشیتدپرس گفت‌وگو کرد. روز بعد، تلویزیون دولتی ایران خبر ترور محمدرضا صدیقی صابر، یکی دیگر از دانشمندان هسته‌ای را اعلام کرد که در حمله‌ای دیگر توسط اسرائیل جان باخت. او پیش‌تر از حمله‌ای که منجر به کشته شدن پسر ۱۷ ساله‌اش در تاریخ ۱۳ ژوئن شده بود، جان سالم به در برده بود.
ترورهای هدفمند برای ایجاد رعب در میان نسل بعدی دانشمندان هسته‌ای ایران
کارشناسان معتقدند که ایران طی دهه‌ها فعالیت در حوزه انرژی هسته‌ای — و به‌زعم قدرت‌های غربی، در حوزه تسلیحات هسته‌ای — به ذخایر عظیمی از دانش فنی و نیروی انسانی دست یافته که حتی پس از حذف دانشمندان کلیدی، می‌تواند مسیر برنامه هسته‌ای را ادامه دهد. به گفته تحلیل‌گران، افرادی وجود دارند که می‌توانند در آینده جایگزین دانشمندان کشته‌شده(به شهادت رسیده) شوند و پروژه‌های حساس مانند ساخت کلاهک‌های قابل نصب بر موشک‌های بالستیک را پیش ببرند.
مارک فیتزپاتریک، دیپلمات پیشین آمریکایی و کارشناس منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، در این‌باره گفت: «نقشه‌ها باقی می‌مانند، و نسل بعدی دانشجویان دکتری در نهایت مسیر را پیدا خواهند کرد. بمباران تأسیسات یا ترور دانشمندان می‌تواند برنامه را برای مدتی عقب بیندازد. انجام هر دو با هم، تأخیر بیشتری ایجاد می‌کند، اما در نهایت این برنامه دوباره احیا خواهد شد.»
او که اکنون در اندیشکده «مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» در لندن فعالیت می‌کند، افزود: «ایران دانشمندان جایگزینی در سطوح پایین‌تر دارد. گرچه آن‌ها به اندازه افراد ترور شده باتجربه نیستند، اما در نهایت مأموریت را به سرانجام خواهند رساند.»
سرعت بازسازی برنامه هسته‌ای ایران تا حد زیادی به این وابسته است که آیا حملات اسرائیل و آمریکا توانسته‌اند ذخایر اورانیوم غنی‌شده و تجهیزات حساس را از بین ببرند یا نه. این مواد، در صورت رسیدن به غنای لازم، می‌توانند در ساخت سلاح مورد استفاده قرار گیرند.
پاول پادویگ، تحلیل‌گر مستقر در ژنو و متخصص زرادخانه هسته‌ای روسیه، در این خصوص می‌گوید: «عنصر کلیدی در این مسئله، خود مواد هسته‌ای است. وقتی آن‌ها در دسترس باشند، سایر مراحل تا حد زیادی شناخته‌شده و قابل اجراست.»
او با اشاره به انگیزه پشت ترور دانشمندان ایرانی افزود: «احتمالاً هدف از این اقدامات، ترساندن افراد برای جلوگیری از پیوستن به چنین برنامه‌هایی بوده است. اما سوال این است: تا کجا قرار است ادامه دهید؟ آیا در نهایت سراغ دانشجویانی می‌روید که در رشته فیزیک تحصیل می‌کنند؟ این مسیری بسیار خطرناک است.»
یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل، نیز در سخنانی مشابه گفت: «فکر می‌کنم افرادی که در آینده از آن‌ها خواسته شود به برنامه هسته‌ای نظامی ایران بپیوندند، حالا دوبار درباره آن فکر خواهند کرد.»
اسرائیل و سابقه ترور دانشمندان هسته‌ای ایران
در ادامه موج حملات اخیر علیه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، مقامات اسرائیلی این بار به‌طور بی‌سابقه‌ای مسئولیت ترور شماری از دانشمندان ایرانی را بر عهده گرفتند؛ موضوعی که پیش‌تر تنها در سطح گمانه‌زنی مطرح بود.
در سال ۲۰۲۰، ایران اسرائیل را مسئول ترور محسن فخری‌زاده، برجسته‌ترین دانشمند هسته‌ای خود، معرفی کرد. او با استفاده از یک تیربار کنترل از راه دور در حوالی تهران کشته شد. با این حال، به گفته تحلیل‌گران، تأثیر این ترورها در عمل محدود بوده است.
لوا رینل، تحلیل‌گر مستقر در پاریس از اندیشکده «بنیاد تحقیقات راهبردی»، می‌گوید: «ترور فخری‌زاده برنامه را به تأخیر انداخت، اما متوقف نکرد. بنابراین نمی‌توان آن را راهکاری مؤثر دانست؛ بیشتر نمادین است تا استراتژیک.»
یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل در فرانسه، بدون اشاره مستقیم به این ترور، اظهار داشت: «اگر این عقب‌گردها و حوادث نبود، ایران مدت‌ها پیش به سلاح هسته‌ای دست یافته بود. هنوز به بمب نرسیده‌اند، و هر یک از این اتفاقات، برنامه را کمی عقب انداخته است.»
به کوری چشم
پدوفیل نارسیست قمارباز
و شرکای اروپاییش و موش صهیون
و وطن فروشان