ایران و ترامپِ نگران از تئوری TACO یا همان «ترامپ همیشه جا می‌زند»

هاآرتص نوشت: یک اصطلاح تازه که ماه گذشته وارد واژگان سیاسی و اقتصادی آمریکا شد، موجب نگرانی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ شده است: «تئوری TACO» که مخفف عبارت Trump Always Chickens Out (ترامپ همیشه جا می‌زند) است؛ اصطلاحی که رابرت آرمسترانگ، ستون‌نویس فایننشال تایمز، پس از عقب‌نشینی ترامپ از تعرفه‌های گسترده واردات آمریکا و به‌دنبال آگاهی از اثرات مخرب آن‌ها بر بازار جهانی، ابداع کرد.

 در ادامه این مطلب آمده: این روزنامه بریتانیایی نوشت که بازارها دریافته‌اند دولت فعلی آمریکا تاب فشار اقتصادی را ندارد و ترامپ در مواجهه با فشار متقابل، به‌سرعت از تهدیدها و تصمیمات تند خود عقب‌نشینی می‌کند.

این برداشت ضربه سنگینی به وجهه رئیس‌جمهور وارد کرد. چنان‌که هفته گذشته در پی طرح همین پرسش توسط یک خبرنگار، ترامپ با او درگیر شد. با این حال، تضاد میان تهدیدهای ترامپ و تصمیمات واقعی دولت او از زمان بازگشتش به کاخ سفید در ژانویه به‌وضوح مشهود بوده است.

ترامپ، همراه با بسیاری از مشاوران و هوادارانش، در به‌کارگیری قدرت نظامی آمریکا در خارج از کشور، غریزه‌ای انزواطلبانه دارد. با این حال، او به‌ویژه در دستیابی به دستاوردهای ملموس بدون توسل به زور با دشواری روبه‌روست؛ موضوعی که به وجهه او لطمه زده است.

هفته گذشته، در مواجهه با موانعی بر سر راه پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین، ترامپ گفت: «گاهی بهتر است بگذاری آن‌ها مدتی بجنگند» تا توافقی حاصل شود.

روز دوشنبه، در یکی از کنفرانس‌های خبری متعدد خود، رئیس‌جمهور درباره اصرار ایران بر حفظ حق غنی‌سازی اورانیوم در چارچوب توافق هسته‌ای جدید گفت که اگر ایران حاضر به امضای توافق نشود، با «پیامدهایی به‌شدت خطرناک» مواجه خواهد شد.

در همین حال گزارش شد که ترامپ تماس تلفنی مفصلی با نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، داشته است. این در حالی است که نتانیاهو نیز یک نشست امنیتی طولانی دیگر را پیرامون تنش با ایران برگزار کرده بود.

رسانه‌های اسرائیلی با لحنی تا حدودی هیجان‌زده در تلویزیون از آماده‌سازی‌های پیشرفته اسرائیل برای حمله احتمالی به ایران خبر دادند.

ترامپ خود گفته که روشن است اسرائیل خواهان توافق نیست و مدعی شد که «پیشنهادی معقول» برای ماهیت توافق نهایی به ایران ارائه کرده است. او اذعان کرد: «ما تلاش می‌کنیم به توافقی برسیم تا از مرگ و ویرانی جلوگیری کنیم، اما ممکن است پایان ماجرا این‌گونه نباشد.»

همانند ماجرای اعزام گارد ملی به لس‌آنجلس برای سرکوب اعتراضات علیه اخراج مهاجران، این تصور به‌سختی از بین می‌رود که ترامپ بیش از هر چیز، از تماشای نمایش خوشش می‌آید. تا زمانی که درام وجود داشته باشد – از جمله احتمال بروز خشونت – آشکار است که رئیس‌جمهور مجذوب ماجرا شده و از تمرکز توجه‌ها بر خود و تصمیماتش لذت می‌برد.

با این حال، چنین رویکردی هزینه‌بر است و بررسی سناریوهای جنگی مختلف از سوی آمریکا و اسرائیل، خطر تشدید حاد درگیری‌ها در خاورمیانه را نیز در پی دارد.

نتانیاهو تردید خود نسبت به کیفیت توافقی که قرار است با ایران امضا شود را پنهان نمی‌کند و ترجیح می‌دهد که به‌جای توافق، به گزینه حمله نظامی روی آورد؛ گزینه‌ای که نزدیک به بیست سال است در حال برجسته سازی آن است.

با این حال، سناریویی که در آن اسرائیل بدون هماهنگی با آمریکا و برخلاف هشدار صریح رئیس‌جمهور دست به حمله بزند، بسیار متفاوت از عملیات هماهنگ و مشترک با واشنگتن خواهد بود.

اسرائیل به آمریکا نیاز دارد؛ هم برای تقویت سامانه‌های دفاع موشکی‌اش در صورت حمله تلافی‌جویانه ایران و هم در صورت لزوم، برای انجام حملات هوایی پی‌درپی و گسترده علیه ایران.

رئیس‌جمهور ترامپ تلویحاً اشاره کرده که به‌کارگیری توان نظامی اسرائیل را به‌عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن ایران جهت دستیابی به توافقی بهتر در نظر دارد؛ گزینه‌ای که نباید آن را منتفی دانست. ترامپ ممکن است به این نتیجه برسد که نمایش قدرت نیروی هوایی اسرائیل، تهران را به تجدیدنظر در گام‌های بعدی‌اش وا‌می‌دارد.

در دو حمله هوایی جداگانه – در پاسخ به حملات موشکی و پهپادی ایران علیه اسرائیل در آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ – اسرائیل سامانه دفاع هوایی راهبردی ایران را مورد هدف قرار داد. در حال حاضر، به نظر می‌رسد که تهران برای ترغیب روسیه به بازتجهیز این سامانه‌ها با مشکل مواجه است؛ به‌ویژه با توجه به دشواری‌های مسکو در جنگ با اوکراین.

نخست‌وزیر اسرائیل بی‌شک در حال مدیریت هم‌زمان چندین بحران است. در کنار تعهد راهبردی بلندمدت خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، و وعده‌هایی که برای مقابله با آن به هر قیمتی داده، او درگیر نبردی سیاسی برای بقای خود نیز هست.

این هفته، احزاب مذهبی افراطی فشار خود را به او افزایش دادند؛ تا جایی که تهدید به فروپاشی ائتلاف و برگزاری انتخابات زودهنگام کردند. آن‌ها خواهان اجرای وعده نتانیاهو و تصویب قانونی برای معافیت یهودیان حریدی از خدمت نظام وظیفه هستند.

نتانیاهو بار دیگر با استفاده از موضوع ایران تلاش دارد آن‌ها را برای ماندن در دولت متقاعد کند. چند ماه پیش حتی گزارش شد که او برای متقاعد کردن آریه دری، رئیس حزب شاس – نماینده جامعه حریدی شرقی و سفاردی – تاریخ مشخصی برای حمله تعیین کرده بود: ۱۵ آوریل. اما نزدیک به دو ماه گذشته و حمله‌ای صورت نگرفته است.

ماجرای خانواده نخست‌وزیر نیز در پس‌زمینه قرار دارد. مراسم ازدواج مجلل برای پسر کوچک او، آونر، قرار است دوشنبه آینده برگزار شود و قرار است مهمانان بسیاری در آن حضور یابند. درگیری با ایران ممکن است این مراسم را که سال گذشته به‌دلیل جنگ با حزب‌الله به تعویق افتاده بود، بار دیگر تهدید کند.

هر کس باور ندارد که چنین ملاحظاتی می‌تواند بخشی از محاسبات راهبردی اسرائیل باشد، به‌درستی وضعیت اسرائیل را در بیستمین ماه جنگ درک نکرده است.

در همین حال، تمرکز شدید بر برنامه هسته‌ای ایران، عملاً جنگ غزه را از دستور کار خارج کرده، دستیابی به توافق برای آزادی گروگان‌ها یا آتش‌بس را دورتر و پیروزی اسرائیل را دور از دسترس‌تر کرده است – علی‌رغم ادعاهای نتانیاهو و پیش‌بینی‌های مکرر هوادارانش.

روز دوشنبه، پس از یک وقفه طولانی، نتانیاهو کابینه امنیتی را برای بررسی پیشنهاد جدیدی که قطر در مذاکرات گروگان‌گیری و آتش‌بس مطرح کرده، تشکیل داد.

با در نظر گرفتن ماجرای ایران و تلاش‌های نتانیاهو برای حفظ ائتلاف با احزاب مذهبی، باید اخبار پیشرفت احتمالی در مذاکرات را با احتیاط و تردید نگریست.