کارنامه روحانی و رئیسی در کنترل تورم

به گفته یکی از بزرگان علم اقتصاد، اولین و شاید ساده‌ترین ضربه تورم، افزایش قیمت‌هاست؛ به عبارت دیگر، نااطمینانی که بواسطه تورم بلندمدت در جامعه شکل می‌گیرد نه‌تنها باعث عدم ثبات در متغیرهای اقتصادی می‌شود بلکه با افزایش ریسک‌ها جامعه را ملتهب و سردرگم خواهد کرد. از همین رو کنترل قیمت‌ها همواره از طرف مردم یک معیار برای سنجش عملکرد دولت‌ها و مسئولان بوده و بر همین اساس، کنترل تورم همیشه از وعده‌های سیاسیون بویژه در دوره‌های انتخابات است.

یکی از اصلی‌ترین وعده‌های ابراهیم رئیسی در انتخابات سال گذشته نیز کنترل تورم بود. او گفته بود که در دولتش تورم را تک‌رقمی خواهد کرد. اکنون 16 ماه کامل از زمانی که رئیسی دولت را تحول گرفته می‌گذرد و نه‌تنها تورم کاهش پیدا نکرده بلکه  تورم نقطه به نقطه  در پایان آذر امسال نسبت به شهریور سال گذشته 5 درصد هم بالاتر رفته است. اکنون باید دید عملکرد رئیسی در مقایسه با رئیس‌جمهور پیشین -  حسن روحانی  - در کنترل تورم چگونه بوده است؟

جراحی اقتصادی یا کنترل تورم

در شهریور سال گذشته که رئیسی دولت را تحویل گرفت تورم سالانه 45.8 درصد بود. این نرخ بالاترین تورم سالانه به ثبت رسیده در سالیان گذشته است. از مهر 1400 بود که تورم سالانه رو به کاهش نهاد، این روند نزولی تا جایی ادامه یافت که در اردیبهشت سال جاری تورم سالانه به زیر 39 درصد رسید. تورم سالانه نسبت به سایر شاخص‌های تورمی بازه زمانی بلندتری را مورد بررسی قرار می‌دهد، بنابراین کاهش تورم سالانه بدین معنی است که روند نزولی در  تورم ماهانه  از چند ماه پیش آغاز شده بوده است. بر این اساس همه کاهش تورم سالانه از مهر یقینا حاصل سیاست‌های دولت رئیسی نبوده ولی به هر حال در دوران زمامداری او رقم خورده است.

در همان ماه‌های ابتدایی سال بود که جراحی اقتصادی، اوضاع کنترل تورم را به هم ریخت. دولت با حذف  ارز ترجیحی  و اصلاح  قیمت کالاهای اساسی  باعث یک جهش قیمتی بویژه در مورد کالاهای خوراکی شد. این شوک به قدری بزرگ بود که رکورد  تورم ماهانه  در چند دهه گذشته اقتصاد ایران شکسته شد. در نتیجه تورم سالانه بار دیگر روندی صعودی در پی گرفت که و در پایان آذر امسال به همان محدوده 45 درصد بازگشته است. همچنین در شهریور سال گذشته  تورم نقطه‌ای  43.7 درصد بوده که در آذر امسال این شاخص به 48.5 درصد رسیده است. البته حذف  ارز ترجیحی  تنها یکی از دلایل تورم در دولت رئیسی است. رشد متغیرهای تورم‌ساز که در ادامه گزارش به آن‌ها پرداخته شده، بسیار اثرگذار بوده است.

تورم ماهانه رئیسی بالاتری روحانی

میانگین تورم ماهانه در شانزده ماه ابتدایی دولت ابراهیم رئیسی 3.3 درصد برآورد شده، این در حالیست که میانگین تورم ماهانه در همین بازه زمانی برای دولت روحانی 1.2 درصد بوده است. ممکن است گفته شود که رئیسی دولت را زمانی تحویل گرفت که التهابات قیمتی در اقتصاد بالا بوده و از این حیث با روحانی متفاوت است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین تورم ماهانه در 12 ماه منتهی به شهریور 1400(زمان تحویل‌گیری رئیسی) حدود 3.1 درصد بوده و رئیسی این رقم را به 3.3 رساند، در حالی که میانگین تورم ماهانه در 12 ماه منتهی به شهریور 92 (زمان تحویل‌گیری روحانی) 2.8 درصد بوده و روحانی این رقم را به 1.2 درصد رسانده است.