لبنان مستعمره ایران نیست

روزنامه هم میهن نوشت: اظهارنظر چهره‌های سیاسی ایران درباره برخی کشورهای منطقه مانند لبنان و عراق، معمولاً حاوی لحنی آمرانه است؛ لحنی که حتی شاید گوینده بخواهد آن را پنهان سازد یا به کار نبرد اما در نهایت، مفهومی را ارائه می‌دهد که طرف‌های مقابل - به خصوص لبنانی‌ها -، آن را به عنوان دخالت آشکار در امور داخلی کشور خود برداشت می‌کنند و  گاهی واکنشی تند نشان می‌دهند. به خصوص در لبنان، پس از تشکیل دولت جدید و آتش‌بسی که آذرماه سال گذشته برقرار شد، این واکنش‌ها علنی و بیشتر شده است.

قبل از هر تحلیلی ابتدا به این موضوع فکر کنیم که آیا جمهوری اسلامی، اگر مقامات یک کشور دیگر همین ادبیات را درباره ایران به کار ببرند، این اظهارات را تحمل می‌کند؟ مثلاً به همان اندازه‌ای که مقامات فعلی و پیشین کشور ما (در مقام تحلیلگر) درباره مسائل لبنان، موضوع مقاومت و سلاح حزب‌‌الله لبنان صحبت می‌کنند، مقامات و چهره‌های لبنان یا هر کشور دیگری هم به اظهارنظر درباره مسائل داخلی و خارجی کشور ما بپردازند.

مدام بگویند ایران باید برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند یا دشمنی با اسرائیل را کنار بگذارد چون هر دوی این کارها به نفع خودش است. در انتهای صحبت‌شان هم بگویند ما با ایرانیان برادر هستیم و هر تصمیمی آن‌ها بگیرند را حمایت می‌کنیم. دقیقاً مشابه همین ادبیاتی که در ایران به کار می‌رود. به طور طبیعی، ایران هم از آن‌ها می‌خواهد که به حاکمیتش احترام بگذارند. بنابراین نمی‌توان به چهره‌های سیاسی لبنان و مقامات آن کشور خرده گرفت که مواضع سیاستمداران ایرانی را برنمی‌تابند.

همچنین باید به این نکته هم نگاه کرد که ایران همان رفتاری که نسبت به لبنان داشته و امروز نیز دارد، در مورد خود می‌پذیرد؟ این که کشوری بیاید و اعلام کند من حامی دموکراسی‌خواهان ایران هستم و آن‌ها را حمایت کند یا اینکه سراغ یک گروه قومی - مذهبی برود و آن‌ها را حمایت، تجهیز و تسلیح کند؟

موضوع بعدی، شرایط داخلی لبنان است که به نظر می‌رسد نسبت به آن توجهی نداریم. امروز در لبنان مطالبه واضحی برای تغییر سیاست‌های ایران نسبت به این کشور و به طور مشخص موضوع حزب‌الله وجود دارد. چراکه حزب‌الله به عنوان یک گروه سیاسی – شبه‌نظامی، پس از ۷ اکتبر در حمایت از حماس وارد جنگ شد اما تمام لبنان را هم با خود وارد درگیری کرد.

باید به این درک رسید که شرایط در لبنان تغییر کرده و در نهایت این لبنانی‌ها هستند که باید تصمیم بگیرند می‌خواهند مقاومت کنند یا نه. شاید در بازه‌های زمانی خاصی، شرایط لبنان با مختصات پرآشوبش، نیازمند اقداماتی از سوی ایران بود؛ اقداماتی که می‌شد آن زمان آن‌ها را در راستای تامین منافع و امنیت ملی تفسیر کرد و طرف لبنانی هم به آن نیاز داشت، در برابرش سکوت می‌کرد، حریفش نمی‌شد یا به خاطر منافع، مخالفتی با آن نداشت.

آیا امروز شرایط مانند دوران پس از آزادسازی جنوب لبنان (۲۰۰۰) و جنگ ۳۳ روزه (۲۰۰۶) است؟ این مطالبه امروز از سوی حاکمیت لبنان وجود دارد؟ این فرض در صورتی است که چنین اقداماتی به عرصه آشکار راه پیدا نکرده باشد و صرفاً در سطح سیاسی، نظامی و امنیتی پیگیری شود. وقتی این اقدامات آشکار می‌شود، فضا هم تفاوت می‌کند. اقداماتی که ایران در منطقه انجام می‌داد، اقداماتی نیستند که منحصر به سیاست‌های تهران باشد. بسیاری کشورها به خصوص در سطح لبنان اقداماتی مشابه انجام می‌دهند اما آن‌ها را وارد حوزه تبلیغات سیاسی نمی‌کنند.

در سکوت پیش می‌روند یا اینکه مثل امروز در جانب دولت لبنان قرار می‌گیرند و از جانب قدرت رسمی در لبنان وارد می‌شوند. یکی از مشکلات مهم ایران این است که آنچه در مطالعات امنیتی به عنوان «اقدامات پنهان» شناخته می‌شود، سالهاست که به عرصه عمومی و سطح رسانه‌ها راه پیدا کرده و مقامات درباره آن‌ها صحبت می‌کنند. آسیب‌های این اتفاق را می‌توان مورد مطالعه قرار داد چون بیشمار هستند. 

خواسته لبنانی‌ها از ایران خواسته‌ای غیرمنطقی و عجیب نیست. خواسته‌شان این است که ایران با دولت و حاکمیت کار کند نه یک گروه از گروه‌های سیاسی لبنان. همان خواسته‌ای که عراقی‌ها هم دارند. امروز  لبنان علاوه بر اینکه در معرض تهدید حمله ویرانگر خارجی قرار دارد، با خطر جدی درگیری داخلی هم روبه‌روست.

در چنین شرایطی اظهارات مقامات ایران کمکی به حل این وضعیت نمی‌کند. ضمن اینکه وقتی مشخص شده ایران در راستای امنیت ملی خود باید در بعضی سیاست‌های پیشین بازنگری کند، هیچ ایرادی به تهران وارد نیست اگر این اقدامات و اظهارات را کنار بگذارد، لبنان که جای خود دارد.