کشف «جواهر اربابی» در ویرانه های قلعۀ قرون وسطایی/ عکس
پژوهشگران مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه وروتسواف یک گوهر کمیاب و ارزشمند را که احتمالا متعلق به یک «دوک» یا ارباب قرون وسطایی بوده، در قلعه کولنو واقع در میان دو رود استوبراوا و بودکوویچانکا در لهستان کشف کرده‌اند.
قلعه کولنو در سده سیزدهم ساخته شد تا هم یک دژ مرزی باشد و هم محل بازرسی و اخذ عوارض از تجارت رودخانه‌ای در قلمرو دوک‌نشین برژگ.
تا سده پانزدهم اهمیت راهبردی قلعه کاهش یافت و سرانجام در جریان درگیری‌های منطقه‌ای در آتش سوخت. این قلعه هیچ‌گاه بازسازی نشد و بخش‌های باقی‌مانده از بنا و سنگ‌تراشی‌های آن در سده هجدهم به‌عنوان مصالح ساختمانی در نقاط دیگر استفاده شد.
کاوش‌های اخیر در خندق پیرامون قلعه، یک گوهر بسیار نادر را آشکار کرده است: قطعه‌ای نقره‌ای با آب‌طلا و نگین آمتیست که احتمالاً بخشی از یک سنجاق سینه یا زیور بزرگ‌تر بوده و نمونه‌ای رایج از جواهرات اشرافی سده سیزدهم در سراسر اروپا به شمار می‌رفته است.
بر اساس پژوهشی منتشرشده در نشریه Antiquity، بررسی‌های علمی مانند طیف‌سنجی فلورسانس پرتو ایکس (XRF) و میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به طیف‌سنجی پراکندگی انرژی (SEM-EDS) نشان داده‌اند که بخش نقره‌ای با روش «آب‌طلاکاری با آتش» زراندود شده است؛ وجود مقادیر قابل‌توجهی جیوه این موضوع را تأیید می‌کند.
خودِ نگین، یک آمتیست صیقل‌خورده گِرد است که در بستِ مخروطی‌شکل دارای چنگک نصب شده و دور آن را پره‌ها یا تزئینات گلبرگیِ مشبک فرا گرفته است. نویسندگان پژوهش می‌گویند: «طبق باورهای قرون‌وسطایی، آمتیست در برابر مستی و زهر محافظت می‌کرد و نماد ایمان و فروتنی بود. همچنین گفته می‌شد که از نقرس، کابوس، خیانت، فریب، اسارت، نابینایی، افسون و حتی خفگی جلوگیری می‌کند».
این کشف در قلعه کولنو چشم‌اندازی تازه درباره گردش اشیای باکیفیت و پیوند فرهنگ اشراف با زندگی روزمره ارائه می‌دهد. پژوهشگران احتمال می‌دهند که این قطعه جواهر را مسافری اشرافی که از محل کنترل عبور قلعه می‌گذشته، گم کرده باشد؛ شاید در مسیر رفت‌وبرگشت به گمرکِ دوک‌نشین که این قلعه برای محافظت از آن ساخته شده بود.
