آموزش زودهنگام علاقه کودک به یادگیری را تهدید می‌کند

یکی از مسائلی که والدین خیلی با آن درگیر هستند بالا بردن هوش کودک شان است. بسیاری از پدر و مادر ها کودکان شان را به بهانه بالا رفتن هوش آنها به کلاس های مختلف آموزشی می فرستند. اما امروز در نیک صالحی می خواهیم بررسی کنیم که آیا این کلاسها برای بچه ها مفید است یا خیر و در علاقه کودک به یادگیری تاثیری دارد. با ما همراه باشید.

از بین بردن علاقه کودک به یادگیری

یک روانشناس گفت: متاسفانه برخی والدین کودکان نوپای خود را برای یادگیری اعداد، حروف الفبا، ریاضیات و نقاشی به مراکز آموزشی می‌فرستند اما این برنامه‌ها بچه‌ها را باهوش‌تر بار نمی‌آورد بلکه علاقه آن‌ها را به یادگیری تهدید می‌کند. علی نقی قاسمیان نژاد اظهار کرد: از چشمگیرترین دوره‌های رشد کودک دوره نوپایی است به طوری که تغییرات پرشتاب در بدن و مغز کودک به یادگیری مهارت‌های حرکتی و توانایی‌های ادراکی کمک می‌کند.

وی با اشاره به این‌که محیط اطراف کودک یکی از تأثیرگذارترین عوامل در فرایند رشد است، افزود: هر چه محیط از نظر سطح تحریکات غنی‌تر باشد، رشد کودک به هنجارتر ادامه پیدا می‌کند. این روانشناس با بیان اینکه تحریک مغز در مدتی که به سرعت رشد می‌کند ضروری است، ادامه داد: به عنوان مثال برای رشد طبیعی مراکز بینایی مغز تجربیات اولیه و متنوع دیداری ضروری است، به همین دلیل وقتی کودک ما برای مدت ۳ یا ۴ روز از نور محروم باشد این مناطق مغز تباه می‌شود بنابراین کیفیت کلی محیط بر رشد کلی مغز تاثیر می‌گذارد.

قاسمیان نژاد تصریح کرد: مغز کودکی که از لحظه تولد در محیطی بزرگ ‌شود که از لحاظ مادی و اجتماعی تحریک کننده باشد در مقایسه با کودکی که در انزوا رشد کرده بیشتر تحریک شده و این تحریک بر رشد آن تاثیر گذار است و هر چه محرومیت طولانی‌تر باشد تاثیرات آن عمیق‌تر است.

میزان علاقه کودک به یادگیری

وی با اشاره به این‌که محیط پر از استرس، نگرانی و اضطراب همراه با بی توجهی عاطفی و فاقد امکانات برای بازی و فعالیت کودک، محیط مناسبی برای رشد کودک نیست، تصریح کرد: برخی خانواده‌ها فکر می‌کنند صحبت با کودک در سال‌های اول زندگی او بی فایده است درحالی‌که حرف زدن با کودک در دوران کودکی سطح تحریکات شنوایی را بالا می‌برد و منجر به تقویت زبان او می‌شود.

راه های افزایش علاقه کودک به یادگیری

این روانشناس، مراقبت محبت آمیز مادر مانند در آغوش گرفتن و به آرامی با او صحبت کردن از جمله راهکارهای مناسب برای تحریک مناسب کودک عنوان کرد و گفت: علاوه بر محیط‌های محروم، محیط‌هایی که با انتظارات و توقعات فراتر از توانایی‌های جاری کودک به آن‌ها فشار می‌آورند نیز توانایی‌های مغز را کاهش می‌دهد.

قاسمیان نژاد با بیان این‌که انتظارات والدین در هر دوره‌ رشد کودک باید متناسب با توانایی‌ها و شرایط جسمانی او باشد، خاطرنشان کرد: فشار بیش از حد و بالا بردن انتظارات از او، شرایط را برای ادامه رشد، مشکل می‌کند. این روانشناس با اشاره به راهکارهای پرورش حواس در دوران نوباوگی و نوپایی کودک، گفت: والدین باید اسباب بازی‌های متناسب با سن کودک را برای آن‌ها تامین کنند و آن‌ها را در فعالیت‌های روزانه درگیر کنند.

قاسمیان نژاد افزود: غذا خوردن مشترک، بازی دالی موشه، حمام قبل از خواب، نگاه به آلبوم عکس و صحبت کردن درباره آن از جمله راهکارها برای بالا بردن سطح تحریک کودک است. وی با بیان این‌که برای تحریک حس شنوایی، صحبت با کودک که خود می‌تواند باعث تقویت زبان نیز شود موثر است، ادامه داد: تهیه اسباب بازی‌هایی که موزیکال باشد، خواندن قرآن با لحن ملایم و همچنین پخش ترانه و موسیقی آرام برای کودک نیز از دیگر روش‌های تحریک حس شنوایی است.

این روانشناس با اشاره به این‌که تحریک حس بینایی با فراهم کردن اسباب بازی‌های رنگارنگ، آویز کردن اسباب بازی بالای تختخواب کودک و صحبت رو در رو با او امکان پذیر است، تصریح کرد: هم‌چنین فراهم کردن اسباب بازی‌های بزرگ که کودک نمی‌تواند آن‌ها را کامل در دهان فرو برد و در عین حال جنس و کیفیت آن طوری است که مکیدن و به دندان گرفتن آن آسیبی به کودک وارد نمی‌کند برای تحریک حس چشایی مناسب است.

قاسمیان نژاد خاطرنشان کرد: در آغوش گرفتن کودک، تماس بدنی مخصوصا با مادر و خرید اسباب بازی‌هایی که کودک بتواند آن‌ها را در آغوش بگیرد حس بساوایی (لامسه) کودک را تحریک می‌کند.

بد نیست بدانید آیا اختلال یادگیری در کودکان قابل درمان است؟

افسانه خان‌علی اظهار کرد: اختلال یادگیری از بدو تولد تا پایان کلاس اول ابتدایی شکل می‌گیرد و اگر مورد شناسایی و درمان قرار گیرد، برای همیشه از بین می‌رود؛ در حالی که اگر دیر تشخیص داده شود، درمان آن خیلی کند می‌شود؛ در واقع، اگر کودکی در یک یا دو مورد از نظر رشد در مقایسه با هم‌سالان خود تاخیر داشته باشد، احتمال اختلال یادگیری در او وجود دارد.

بالا بردن علاقه کودک به یادگیری

این روان‌شناس ادامه داد: اختلال یادگیری به کاربرد زبان بیانی و نوشتاری مربوط می‌شود و می‌تواند به صورت ناتوانی کامل در شنیدن، فکر کردن، صحبت کردن، خواندن، هجی کردن و محاسبات ریاضی بروز کند. البته این دانش‌آموزان مشکل جسمی ندارند، به لحاظ سطح هوش معمولی هستند و حتی ممکن است از هوش بالایی نیز برخوردار باشند، ولی از مشکلات یادگیری در برخی دروس رنج می‌برند.

وی افزود: در وهله اول، معلمان و مربیان باید مشکل این کودک را بپذیرند و تفاوت‌های فردی او را با دیگر دانش‌آموزان درک کنند. علاوه بر این، برای رفع مشکل کودک، با روش‌ها و برنامه‌های کلینیکی، آموزشگاهی و خانوادگی همسو باشند و به او اجازه دهند که در برنامه‌های آموزشی حضور فعال و مستمر داشته باشد؛ چراکه بهبود اختلال مذکور در کنار سایر روش‌های درمانی، مستلزم وجود چنین شرایطی است.

خان‌علی تصریح کرد: والدین کودکی با اختلال یادگیری افزون بر این‌که باید با مسایل تحصیلی کودک دست و پنجه نرم کنند، ممکن است شاهد ناهنجاری‌های دیگری مثل بی‌نظمی، پرخاشگری، مقاومت در برابر پذیرش قانون و توجه‌طلبی افراطی باشند. به همین‌خاطر، بهتر است که درمان در اسرع وقت آغاز شود؛ چراکه چنین شرایطی در طولانی‌مدت می‌تواند تاثیر نامطلوبی بر ارتباطات اجتماعی کودک بگذارد و اعتماد به نفس او را نشانه بگیرد.

این روان‌شناس خاطرنشان کرد: علاوه بر تاخیر رشد، عوامل هنگام و بعد از تولد، عوامل بیوشیمیایی، عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی، عوامل آموزشی از جمله تدریس ناکافی و نادرست به کودکان، طرح برنامه آموزشی ضعیف، تدریس عملی نادرست، همچنین جای خالی آموزش مهارت‌های اجتماعی و نپرداختن به یادگیری‌های زبان شفاهی، مواردی است که می‌تواند به بروز اختلال یادگیری دامن بزند.

منبع: نیک صالحی

1980