دارو چقدر در درمان ناباروری تاثیر دارد؟

داروها در درمان نقش بسیار مهمی دارند. تقریبا در درمان اکثر بیماری‌ها و درد و رنجی که انسان‌ها متحمل می‌شوند از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. بهره‌گیری از داروها در درمان ناباروری طیف بسیار گسترده‌ای را شامل می‌شود و روز به روز بر گستردگی آن افزوده می‌شود. در واقع فناوری‌های نوین، داروهای جدید و نهایتا اثربخشی بیشتری را به دنبال دارند و از آنجا که درمان دارویی پس از تغییر سبک زندگی، نخستین گام در درمان ناباروری است در پنجمین برنامه پایان ناباروری با حضور کارشناسان مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، نقش مصرف داروها در درمان ناباروری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

شیدا جوهری، جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری با بیان اینکه اولین اقدام برای درمان ناباروری زوجین، درمان دارویی است، گفت: در حوزه ناباروری این درمان‌ها بسیار متنوع هستند. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه دارو پرهیز شود. باید قبل از هر اقدامی جهت درمان ناباروری، علت نازایی مشخص شود. مثلا در زنی که هر دو لوله رحمی بسته باشد دیگر امکان درمان دارویی وجود ندارد و باید به طور مستقیم به دنبال درمان‌های پیشرفته همچون IVF رفت.

وی خاطرنشان کرد: نخستین گام در درمان ناباروری تشخیص علت آن است. بنابراین زنانی که تخمدان آنها سالم و ذخیره تخمدانی مناسب باشد، لوله‌های رحمی نرمال و حداقل یک لوله رحمی باز در آنها وجود داشته باشد و اسپرم همسرشان نیز مشکلی نداشته باشد، انتخاب‌های خوبی جهت درمان‌های دارویی هستند و داروهای مورد استفاده، داروهای تحریک تخمک‌گذاری هستند که از روزهای دوم تا پنجم سیکل قاعدگی شروع می‌شوند.

مصرف دارو برای بارداری سلامت جنین را تهدید نمی‌کند؟

وی با اشاره به اینکه داروهای مورد استفاده در درمان ناباروری تاثیری بر روی سلامت جنین ندارند، گفت: عموما مشاهده می‌شود که سلامت نوزادانی که از طریق بارداری با درمان دارویی متولد شده‌اند همانند نوزادانی است که حاصل یک بارداری طبیعی هستند.

وی در خصوص مدت زمان استفاده از درمان دارویی برای درمان ناباروری تشریح کرد: معمولا درمان‌های دارویی برای سه تا شش دوره تجویز می‌شود و اگر پس از آن بارداری اتفاق نیفتد وارد مراحل پیشرفته‌تر درمان ناباروری همچون IUI و IVF می‌شویم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ممکن است در برخی بیماران پاسخ به درمان دارویی جهت درمان ناباروری ضعیف باشد، تشریح کرد: مثلا در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در مراحل اولیه درمان به دارو جواب ندهند که در این صورت با افزایش دوز داروها یا استفاده از برخی داروهای کمکی که وضعیت هورمونی بدن بیمار را برای باروری مناسب می‌کنند، می‌توانیم به بارور شدن این بیماران کمک کنیم که البته باید گفت در این گروه از زنان، کاهش وزن و افزایش فعالیت نیز جهت بیشتر شدن شانس باروری اهمیت بسیاری دارد.

این متخصص افزود: داروهایی که جهت تحریک تخمک گذاری در زنان و با نظر پزشک مصرف می‌شود می‌تواند نقش موثری در درمان ناباروری داشته باشد اما از آنجا که هنوز تداخل و عوارض داروهای سنتی با داروهای شیمیایی که از سوی پزشک تجویز می‌شود، مشخص نشده است، توصیه می‌شود از مصرف داروهای سنتی به هنگام مصرف داروهای شیمیایی پرهیز شود و مصرف تمام داروهای هورمونی تنها با نظر پزشک متخصص مصرف شود.

جوهری یادآور شد: چون بیماران مبتلا به PCO (سندرم تخمدان پلی کیستیک) افرادی هستند که اختلال تخمک‌گذاری دارند، در صورتی که مشکل دیگری نداشته باشند یعنی اسپرم همسر سالم باشد، رحم نرمال باشد و لوله‌های رحمی مسدود نباشند به خوبی به درمان‌های دارویی پاسخ می‌دهند و عموما بارداری در آن‌ها اتفاق می‌افتد.

تغییر سبک زندگی، گام اول درمان ناباروری

بهرنگ آبادپور، جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، در خصوص جایگاه درمان دارویی ناباروری در مردان، گفت: یک قاعده کلی در علم پزشکی این هست که معمولا ما درمان هر وضعیت و بیماری را از کارها و درمان‌های ساده‌تر شروع کرده و در صورت نیاز به تدریج از درمان‌های پیچیده‌تر و تهاجمی‌تر استفاده می‌کنیم، بنابراین در درمان ناباروری هم استثناء وجود ندارد و در ابتدا تغییر سبک زندگی را توصیه می‌کنیم و با اقدامات غیردارویی از طریق تغذیه، ترک سیگار، غربالگری بیماری هایی که در کودکی می‌توانند منجر به ناباروری شوند و مسائلی از این قبیل سعی می‌کنیم تا جلوی بروز بیماری را بگیریم و ناباروری را درمان کنیم.

آبادپور ادامه داد: اما اگر روش‌های غیردارویی پاسخ ندادند از درمان‌های غیرتهاجمی و دارویی استفاده می‌کنیم. باید گفت تا همین چند سال گذشته به نقش درمان‌های دارویی در درمان ناباروری به صورت جدی توجه نمی‌شد اما به تدریج با توجه به اینکه درمان های دارویی نسبت به درمان‌های تهاجمی‌تر هزینه کمتری دارد به صورت جدی به نقش درمان‌های دارویی در مردان توجه می‌شود.

وی در ادامه افزود: در واقع زمانی از درمان دارویی در مردان بهره می‌گیریم که با بررسی‌های تشخیصی، یک بیماری یا ناهنجاری خاص مشاهده شود و بتوان برای آن درمان دارویی استاندارد به کار برد همچون ابتلای مردان به عفونت در پروستات، بیضه‌ها و ضمائم آن یعنی عفونت‌ها علت ناباروری باشند. وقتی که کاهش قدرت باروری در آزمایش اسپرموگرام مشاهده می‌شود اما عضو خاصی بیماری را نشان نمی‌دهد و پزشک بر اساس مطالعات قبلی یا تجربی، دارویی خاص را که می‌تواند در افزایش قدرت باروری موثر باشد را تجویز می‌کند. همچنین در مواردی که می‌خواهیم از روش‌های کمک ناباروری جهت درمان زوجین مثل IVF استفاده کنیم و برای گرفتن نتیجه بهتر همزمان از درمان دارویی بهره می‌گیریم.

هشدار نسبت به داروهای مکملی که سرخود مصرف می‌شوند

این جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در خصوص موارد استفاده عمل IUI در مردان تصریح کرد: IUIتزریق اسپرم به داخل رحم است و میزان پاسخ دهی آن تا حد زیادی به کیفیت اسپرم وابسته است یعنی اگر کیفیت و تعداد اسپرم مناسب نباشد عمل IUI انجام نخواهد شد و در دو صورت اگر مشکل ناباروری مربوط به مردان باشد از روش IUI استفاده می‌کنیم، داشتن اختلالات اسپرم به صورت خفیف و زمانی که اسپرم سالم است اما برای انتقال آن به داخل رحم با مشکل روبرو هستیم که البته در صورت وجود اختلالات شدید در اسپرم نمی‌توان عمل را انجام داد.

وی در تشریح تاثیرگذاری انواع مکمل‌ها در باروری مردان، گفت: مکمل‌هایی که پزشک جهت تقویت باروری به بیمار می‌دهد مبتنی بر شواهد علمی است و تاثیر آن به اثبات رسیده است اما مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها بدون تجویز پزشک مثلا در باشگاه های بدنسازی به علت آن که اثرات هورمونی بیشتری دارند سبب کاهش و حتی از بین رفتن قدرت باروری مردان می‌شود و هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوان تاثیر داروهای هورمونی را که از طریق مکمل‌ها و بدون تجویز پزشک بر روی سیستم تولید مثلی مردان تاثیر می گذارد را از بین برد.

آبادپور در خصوص استفاده از درمان دارویی جهت درمان مشکل واریکوسل تاکید کرد: حدود ۲۰ درصد مردان کشور واریکوسل دارند که اهمیت درمانی ندارد اما اگر واریکوسل سبب ایجاد اختلال باروری و اختلال اسپرم شود نیازمند درمان است که به صورت استاندارد روش انجام آن جراحی است.

منبع: ایسنا

10