برجام دیگر به رویای دست‌نیافتنی می‌ماند

استفان والت می‌نویسد: اکنون بنیامین نتانیاهو بازگشته و در راس راست‌گراترین دولت اسرائیل قرار گرفته است. هر امکانی برای رسیدن به یک توافق تازه برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران، اکنون بیشتر به یک رویای دست‌نیافتنی شباهت دارد.

تعهد صریح دولت تازه اسرائیل به عمق بخشیدن به سامانه ناعادلانه کنونی در سرزمین‌های اشغالی، از هم اکنون زنگ‌های هشدار را در میان جناح پیشروها در آمریکا به صدا در‌آورده و برخی حامیان اسرائیل در ایالات متحده را هم نگران کرده است. انتظار نداشته باشید که دولت آمریکا، کاری بیشتر از ابراز «نگرانی» و موعظه درباره گزینه مرده راه‌حل دو‌کشوری انجام دهد.

دولت تازه نتانیاهو، هر کاری هم که بکند، هیچ‌کس در دولت آمریکا، آماده مایه گذاشتن برای حقوق فلسطینی‌ها یا تلاش برای کاهش کمک‌های آمریکا به اسرائیل نیست. این وضعیت، شکاف میان شعارهای دولت بایدن در پایبندی به دموکراسی و حقوق بشر با رفتار عملی‌اش را بیشتر خواهد کرد. اما واقعیت این است که نوبت به خاورمیانه که می‌رسد، این دو‌رویی چندان هم تازگی ندارد. در سال ۲۰۲۱، هشدار دادم که جو بایدن احتمالا با فشارهای تازه‌ای برای اقدام نظامی علیه ایران روبه‌رو خواهد شد.

این پیش‌بینی من، بسیار بدبینانه بود: این مساله در ۲۰۲۲ به نقطه جوش نرسید. اما اکنون بنیامین نتانیاهو بازگشته و در راس راست‌گراترین دولت تاریخ اسرائیل قرار گرفته است. هر امکانی برای رسیدن به یک توافق تازه برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران، اکنون بیشتر به یک رویای دست‌نیافتنی شباهت دارد. تصمیم احمقانه دونالد ترامپ برای خروج از برجام، به تهران امکان داد که به برنامه هسته‌ای‌اش ادامه دهد و چنین به نظر می‌رسد که رهبران کنونی ایران هم بیشتر علاقه‌مند به ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای بالا و تحکیم زیرساخت هسته‌ای خود باشند تا گفت‌وگو بر سر محدودیت‌های تازه.

ارسال پهپاد به روسیه، این احتمال را که شاهد پیشرفتی دیپلماتیک در جبهه هسته‌ای باشیم، بازهم کمرنگ‌تر می‌کند. موضع نتانیاهو در اولویت دادن به توقف برنامه هسته‌ای ایران به این معناست که دولت بایدن را برای اقدامی تهاجمی‌تر، زیر فشار قرار خواهد داد. هرچند دولت بایدن تمایلی به جنگ در خاورمیانه ندارد اما این بی‌میلی، نتانیاهو و متحدانش در داخل ایالات متحده را در پی‌جویی اهدافشان متوقف نخواهد کرد.