متغیری که سرنوشت جنگ اوکراین را تغییر داد

ده‌ ماه پس از حمله نظامی روسیه، غرب همچنان در حمایت از اوکراین متحد باقی مانده است. سایت اکسیوس در تحلیلی کوتاه در این‌باره نوشته است:

تصویر بزرگتر: زمانی که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در بامداد 24 فوریه 2022 تصمیم گرفت حمله نظامی خود را به اوکراین آغاز کند، تصور نمی‌کرد با چنین واکنش گسترده‌ای در سطح جهان روبه‌رو می‌شوند و احتمال نمی‌داد غرب بتواند برای ماه‌ها به حمایت قاطع از اوکراین ادامه دهد. پایگاه خبری اکسیوس با اشاره به این حمایت‌ها نوشته است که حمایت قابل توجه غرب از اوکراین سرنوشت و مسیر جنگ را تغییر داد و اکنون غرب حتی متحدتر از آن چیزی است که کارشناسان انتظار داشتند.

کارشناسان چه می‌گویند؟ ایوو دالدر، سفیر پیشین ایالات متحده در ناتو می‌گوید: «اگر در ماه ژانویه کسی به شما می‌گفت که اروپا به رهبری آلمان هر کاری که می‌تواند انجام خواهد داد تا وابستگی خود را به سوخت‌های فسیلی روسیه قطع کند، شما می‌گفتید دیوانه شده است، اما اکنون آن‌ها دقیقا در حال انجام همین کار هستند.»

کمک‌های تسلیحاتی به اوکراین: بر اساس گزارش اکسیوس، حمایت تسلیحاتی کشورهای غربی از اوکراین از زمان جنگ جهانی دوم بی‌سابقه بوده و این حمایت‌ها همچنان در حال افزایش داده است. همزمان با سفر اخیر ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین به ایالات متحده که اولین سفر خارجی او از زمان آغاز جنگ محسوب می‌شود، ایالات متحده با تخصیص 1.8 میلیارد دلار کمک تسلیحاتی دیگر به اوکراین شامل سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت و همچنین موشک‌انداز هیماس موافقت کرد.

به نوشته این پایگاه خبری، زمانی که پس از دیدار با زلنسکی، از جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده سوال شد که در خصوص آینده حمایت‌های غرب از اوکراین در سال 2023 میلادی چگونه می‌اندیشد، او پاسخ داد که «هیچ نگرانی در این مورد ندارد.»

بازگشت به تاریخ: زمانی که روسیه در سال 2014 شبه جزیره کریمه را اشغال کرد، پاسخ غرب به این اقدام وضع و اعمال برخی تحریم‌ها علیه روسیه بود. این تحریم‌ها از نظر مسکو «قابل مدیریت» بودند و روسیه بدون متحمل شدن هزینه غیرقابل جبرانی توانست از این بحران عبور کند. در آن زمان، آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا – که 50 درصد از گاز خود را از روسیه تأمین می‌کرد – ترجیح داد پیوندهای اقتصادی خود با روسیه را حفظ و تقویت کند.

در ابتدای سال 2022 نیز زمانی که ایالات متحده، داده‌های اطلاعاتی خود را با متحدانش در ناتو و اروپا به اشتراک گذاشت، بسیاری از این متحدان درباره صحت پیش‌بینی‌ امریکا در خصوص حمله قریب‌الوقوع روسیه به اوکراین ابراز تردید کردند.

پاسخ غرب به حمله 24 فوریه: به رغم تردید متحدان امریکا نسبت به قریب‌الوقوع بودن حمله روسیه به اوکراین، پاسخ اولیه غرب شامل کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا به مسکو «قوی‌تر و سریع‌تر» از آن چیزی بود که روس‌ها پیش‌بینی می‌کردند. اروپا به مرور زمان، پاسخ خود را به شدت تقویت کرد؛ روسیه را تا حد زیادی از دسترسی به سیستم مالی بین‌المللی محروم کرد، واردات انرژی از روسیه را به شدت کاهش داد و در آخر کوشید تا سقف قیمت برای نفت روسیه اعمال کند. این اقدامات در کنار کمک نظامی گسترده به اوکراین، کار روسیه را برای کسب پیروزی در میدان جنگ سخت کرد.

برنامه اولیه روسیه: السکاندر گابوبف، تحلیلگر موسسه کارنگی می‌گوید: «طرح‌های اولیه روسیه برای جنگ اوکراین بر این مبنا استوار بود که آن‌ها تصور می‌کردند در مدت زمان کوتاهی موفق می‌شوند کی‌یف را تسخیر کنند و پیروزی در جنگ اوکراین را به عنوان یک واقعیت تغییر ناپذیر بر غرب تحمیل کنند.»

در چنین شرایطی، موفقیت اوکراین در دفاع از خاک خود و ضدحمله‌های گسترده ارتش اوکراین برای بازپس‌گیری مناطق اشغال شده کشورهای غربی را تشویق کرد حمایت‌های نظامی از اوکراین را افزایش دهند. حوادثی نظیر فاش شدن جنایت‌های ارتش روسیه در شهر بوچا نیز به تشدید واکنش غرب علیه روسیه کمک کرد.

در آینده چه خواهد شد؟ مقام‌های اروپایی می‌گویند هیچ شانسی برای رفع تحریم‌ها در صورت تداوم جنگ وجود ندارد. به گفته‌ آن‌ها کشورهای اروپایی همچنین هیچ نگاهی به بازگشت به اتکا به گاز روسیه ندارند.

بیشترین تردیدها به تداوم حمایت نظامی امریکا از اوکراین با روی کار آمدن جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان مطرح می‌شد که با تصویب لایحه 47 میلیارد دلاری حمایت از اوکراین برای سال 2023، دست کم تا سال آینده نگرانی خاصی در این باره وجود ندارد.

واقعیت سنجی: تأکید بر اتحاد میان کشورهای غربی در حمایت از اوکراین به معنای عدم وجود تفاوت در دیدگاه‌ها یا اختلاف در سیاست‌ها نیست.

مجارستان اعلام کرده با تحریم‌های بیشتر علیه روسیه مخالفت خواهد کرد.

ترکیه نیز تاکنون مانع از پیوستن فنلاند و سوئد به ائتلاف ناتو شده است.