بازماندن از توجه به شاخصه‌های مهم زندگی حضرت حضرت زهرا(س)

طاهره افشین‌زاد در گفت‌وگو با ایسنا، درباره سیره اجتماعی و سیاسی حضرت زهرا(س) اظهار کرد: با نگاهی اجمالی می‌توان دریافت که به ابعاد شخصیت حضرت زهرا(س) در سال‌های اخیر توجه چندانی نشده به طوریکه بسیاری از ابعاد شخصیتی حضرت زهرا(س) که در عرصه‌های مختلف بروز و ظهور داشته، به علت این عدم توجه مغفول مانده است.

وی ادامه داد: برخی جریان‌های فکری فقط به بُعد زندگی شخصی حضرت زهرا(س) توجه کرده‌ و از توجه به شاخصه‌های مهم زندگی حضرت باز مانده‌اند اما حیات نورانی حضرت زهرا(س) دارای شاخصه‌های مهمی بوده و باید توجه کرد که حضور در اجتماع و همراهی با رسول اکرم(ص) نکته‌ای است که از آغاز زندگی ایشان وجود داشته است.

افشین‌زاد با بیان اینکه دختر رسول خدا مشقات و سختی‌های فراوانی را برای پا گرفتن دین اسلام متحمل شد، گفت: این نقش اجتماعی بعد از فوت خدیجه(س)، همسر پیامبر اسلام(ص) و ابوطالب عموی ایشان با شدت و قوت بیشتری دنبال شد.

وی افزود: رشد این جنبه از شخصیت حضرت به نگاه اسلام و پیامبر اکرم(ص) بستگی مستقیم دارد چراکه در آن زمان اعراب جاهلیت، زنان را فقط وسیله‌ای برای نیازهای خود می‌پنداشتند که این نگاه غیرانسانی که آثار زیان‌باری برای تحکیم بنیان خانواده به بار می‌آورد، از همان ابتدا به صورت عملی از طرف پیامبر نهی شد به طوریکه نگاه انسانی به شخصیت زن سبب پرورش ویژگی‌ اعتماد به نفس اجتماعی و رشد درجات معنوی اجتماعی درحضرت زهرا(س) شد؛ به عنوان مثال حضرت زهرا(س) در جنگ احد به احوال آسیب‌دیدگان رسیدگی می‌کرد و همواره در همه لحظه‌ها یار و یاور پدر خود بود.

وی عنوان کرد: مهر بی‌شائبه رسول خدا(ص) به دخترش که هم‌زمان با آموزش معارف اسلامی صورت می‌گرفت، شخصیت فاطمه زهرا(س) را به زنی مقاوم و بردبار و باروحیه پایدار تبدیل کرد اما متأسفانه در جهان امروز عده‌ای از زنان مسلمان با تشکیل خانواده تکمیل درجات علمی و مذهبی را دنبال نمی‌کنند و وظایف آنان در رسیدگی به امور خانواده خلاصه می‌شود.

افشین‌زاد تشریح کرد: حضرت زهرا(س) الگوی کامل زنی است که بین وظایف خانوادگی و حضور در عرصه‌های اجتماعی به خوبی توازن برقرار کرد که توجه به مسائل سیاسی و اجتماعی با فوت نبی اکرم(ص) به مرحله تازه‌ای وارد شد و مشاهده می‌کنیم ایشان با دیدن و درنظر گرفتن انحرافاتی که بعد از فوت پیامبر(ص) دامن‌گیر جامعه مسلمانان شد، حضور در اجتماع و افشاگری انحرافات را مصرانه پیگیری می‌کرد.

وی اظهار کرد: حضرت زهرا(س) بانویی است که وظایف، همسری و مادری را به خوبی انجام می‌دهد و در عین حال نیز حضور قوی و کامل در عرصه اجتماعی و سیاسی دارد و مشاهده می‌کنیم که در عبودیت و پارسایی عابد و پارسایی بی‌نظیر است.

وی افزود: ایشان الگوی کاملی برای زنانی است که اسلام قصد دارد زنان به این مرحله برسند و انسان می‌تواند خود را در تمام ابعاد رشد دهد بنابراین ورود به یک بُعد و عرصه بهانه‌ای نیست که به ابعاد دیگر پرداخته نشود اما متأسفانه زنان در جامعه امروزی به سمت تک‌بُعدی حرکت می‌کنند در حالیکه زنان نیز همانند مردان باید به ترویج ارزش‏های الهی بپردازند.

افشین‌زاد با بیان اینکه کمک به محرومان، نهراسیدن از مشکلات و آگاهی از مسائل سیاسی و تحلیل آنها چیزی است که در زمان خود امری خاص و بدیع به نظر می‌رسد، عنوان کرد: ویژگی مهم این بانوی نمونه اسلام توجه ایشان به مقوله تربیت کودک است چرا که این موضوع در سیره حضرت زهرا(س) بسیار مورد توجه قرار گرفته اما عده‌ای تصور می‌کنند نگاه احترام‌آمیز به کودک و آموزش همراه با پرورش چیزی است که در اعصار نوین آمده است.

وی اضافه کرد: نگاه خاص حضرت زهرا(س) که حتی لالایی‌هایی آمیخته به تربیت اسلامی را برای فرزندان خود می‌خواند، توجه ایشان به تربیت اسلامی را نشان می‌دهد بنابراین نقش زن در تربیت فرزندان، مهم و انکارناپذیر است.

وی گفت: حضرت زهرا(س) کسی است که فرزندان صالحی چون امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را که نمونه و الگوی تربیت اسلامی هستند را با این نگاه والا، آموزش داده و تربیت کرده است بنابراین اگر زنان جامعه اسلامی به آموزه‌های تربیتی دختر نبی‌اکرم توجه کنند، جامعه مسلمان نسلی آگاه و بابصیرت و سرشار از خوبی‌ها را به جامعه تقدیم خواهد کرد.

وی با تأکید بر اینکه کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» از منابع غنی است که در آن سیره اجتماعی و سیاسی اهل بیت(ع) به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است، اظهار کرد: مبارزات سیاسی و اجتماعی اهل بیت(ع) در این کتاب به خوبی به نگارش درآمده است و با مراجعه به این کتاب می‌توان بر سیره معصومین(ع) تسلط یافت بنابراین مطالعه این کتاب به همه افراد جامعه توصیه می‌شود.

این استاد حوزه علمیه خواهران تصریح کرد: حضرت زهرا(س) در سوره مبارک کوثر به عنوان خیر کثیر معرفی می‌شود و این امر جایگاه و عظمت وجودی ایشان را برای هر فردی مشخص می‌کند چراکه حیات، نجات، کرامت و صلابت بشری در گرو وجود مبارک کوثر محمدی(ص) یعنی فاطمه زهرا(س) است.

وی در ادامه سخنانش به چند بُعدی بودن شخصیت حضرت زهرا(س) تأکید کرد و افزود: ایشان دارای شخصیت یک‌بُعدی نبوده است و مشاهده می‌کنیم که امیر مؤمنان(ع) ایشان را زمینی عنوان نکرده و فرموده‌اند« حضرت زهرا(ع) حوریه‌ای است در بین زمینیان» بنابراین دارای ابعاد مختلفی است که می‌توان ایشان را مورد بررسی قرار داد.

وی عنوان کرد: یکی از ابعاد ایشان سیره سیاسی و اجتماعی است و با بررسی دوران حیات حضرت زهرا(س) از زمان قبل از وفات حضرت رسول اکرم(ص) تا بعد از فوت وی، حضور قوی، پر استقامت و قابل توجه ایشان در عرصه‌های مختلف جامعه آن زمان مشاهده می‌شود.

وی با بیان اینکه حیات حضرت زهرا(س) شامل دو مقطع در مدینه و مکه است، تشریح کرد: آغاز رسالت پیامبر(ص) در مکه بود که این شهر محل مبارزه و محل انقلاب جهانی است بنابراین به علت اینکه پیامبر(ص) دارای جهت‌گیری بوده و در ایجاد انقلاب جهانی اقدام کرده است، مصائب و مشکلات بسیاری را در پیشرو دارد و حضرت فاطمه(س) نیز قدم به قدم پدر را در این مسیر همراهی می‌کند و کمک و یاری رسان بزرگی برای ایشان است.

افشین‌زاد با اشاره به اینکه ایشان در کنار پدر به عنوان دختر و در کنار حضرت علی(ع) به عنوان همسر بود، تصریح کرد: مهمترین مصادیق حضور این بانو در عرصه سیاسی و اجتماعی، جنگ‌ها و غزوات است به طوریکه ایشان به گونه‌ای عمل کرد که در خانه جای خالی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) را پر می‌کرد و در جبهه‌ها به پرستاری و رسیدگی به مسلمانان می‌پرداختن و حمایت و قوت قلب دادن به مسلمانان از مصادیق دیگر ایشان در غزوات بود.

وی افزود: فراوان دیده شده که حضرت زهرا(س) برای درمان، بهداشت، پرستاری و حمایت مسلمانان در جبهه‌های جنگ حضور پیدا می‌کرد که جنگ احد نمونه بارز این امر است چرا که پیامبر اکرم(ص) در این جنگ به شدت مجروح شده و مسلمانان با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوند اما حضرت زهرا(س) هنگامیکه به حضرت نزدیک شد و چهره‏ زخمی و دهان آغشته به خون ایشان را دید، شروع به پاک کردن خون‌ها کرده و می‌گفت «خشم خداوند بر کسی که چهره‏ رسول خدا را خونین کرده باشد».

وی خاطرنشان کرد: از دیگر حضور اجتماعی حضرت زهرا(س) موضوع شعب ابی‌طالب است که این دوران سخت تحریم پیامبر(ص) و مسلمانان است تا آنها دست از ایمان خود بردارند و حضرت زهرا(س) با سن پایین خود در دوران کودکی در این سختی‌ها پدر را حمایت می‌کند و غمخوار ایشان است.

وی با بیان اینکه لقب «ام‌ابیها» در دوران شعب ابی‌طالب از سوی پیامبر اکرم(ص) به حضرت زهرا(س) اختصاص یافت، گفت: در این دوران، پیامبر(ص) دو یاور و پشتوانه مهم خود را یعنی حضرت خدیجه(س) و حضرت ابوطالب را از دست داد اما در این زمان حضرت زهرا(س) مانند مادر، مشاور و پرستار به کمک پیامبر(ص) می‌آید بنابراین لقب ام‌ابیها به ایشان داده می‌شود و شور و هیجان و دوران زیبای زندگی خود را در راه حمایت از پیامبر(ص) خرج می‌کند.

وی در ادامه واقعه لیله‌المبیت و هجرت مسلمانان از مکه به مدینه را از دیگر مواردی دانست که حضرت زهرا (س) در آن به خوبی ایفای نقش کرده است و بیان کرد: حضور شجاعانه، جهادگونه، مبارزگونه و روحیه انقلابی حضرت زهرا(س) در همه ادوار حیات تکرارناپذیر است و به علت جایگاه عظیم ایشان است که پیامبر(ص) در برابر حضرت زهرا(س) خم می‌شوند و بر دستان وی بوسه می‌زنند بنابراین باید توجه کرد این امر فقط به علت محبت پدرانه نیست بلکه عظمت جایگاه این بانو باعث شد تا پیامبر اکرم(ص) دست به این عمل بزنند.

وی تأکید کرد: بازبودن درب خانه حضرت زهرا(س)، کمک ایشان به فقرا و یتیمان و استقبال با روی گشاده از فقرا از دیگر خصوصیات مهم ایشان است؛ وجود شخصیت علمی و دانش حضرت زهرا(س) نیز بر همگان روشن بوده و مشاهده می‌کنیم که ایشان در آموزش به دیگران و پاسخ به پرسش‌ها یدطولانی دارد.

مدیر حوزه علمیه خواهران الزهرا(س) ادامه داد: «محدثه» یکی از القاب حضرت زهرا(س) است؛ بدان معنا که با فرشتگان سخن می‌گفت و علوم و عجایب را از آنها فرا می‌گرفت و مشاهده شده است که ایشان کشف‌الشهود خود را بیان می‌کرد و امیر مؤمنان(ع) با این جایگاه علمی و والای خود آن را یادداشت می‌کردند که هم‌اکنون در اختیار حضرت ولیعصر(عج) است.

وی با تأکید بر اینکه بر اساس این جایگاه علمی خطبه فدک بر زبان جاری شده است که علما بسیار باید درباره آن سخن بگویند، خاطرنشان کرد: ایشان برای آگاهی دادن به مردم نه تنها درب خانه خود را باز گذاشته بلکه به مسجد می‌رود و با مردم سخن می‌گوید و خطبه فدکیه فی‌البداهه بر زبان ایشان جاری می‌شود.

وی تصریح کرد: این بانوی دو عالم پس از رحلت پیامبر(ص)، به حضور اجتماعی و مبارزات خود ادامه می‌دهد و با وجود اینکه داغ سنگین پیامبر(ص) را در دل دارد اما از مبارزه کردن و قیام کردن نمی‌هراسد تا از اسلام، دینی که نهال آن را توسط رسول اکرم(ص) کاشته شده است، به انحراف کشیده نشود.

وی اظهار کرد: نکته حائز اهمیت این است که حضرت زهرا(س) در عین حال که خانم خانه است، وظایف همسری و مادری را در خانه به خوبی انجام می‌دهد به گونه‌ای که حضرت علی(ع) درباره ایشان فرمودند «فاطمه حتی یک بار هم من را به خشم نیاورد»، به حضور اجتماعی و مبارزات خود می‌پردازد بنابراین این نکته را باید برای همه بانوان مورد تأکید قرار داد.

افشین‌زاد اضافه کرد: اطاعت از همسر از دیگر خصوصیت این بانو است به طوریکه هنگامی‌که عمر و ابوبکر حضرت امیرالمؤمنین(ع) را برای دیدار با حضرت زهرا(س) واسطه قرار می‌دهند، می‌فرمایند «یا علی خانه تو است و امر تو»، این سخن وی دارای بصیرت است و مشاهده می‌کنیم ایشان در مسیر مباززات خود بینشی را به‌کار می‌گیرد و به درستی عمل می‌کند تا دیگر هیچ بهانه‌ای برای دشمن باقی نماند.

وی گفت: بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س) معروف است و ایشان قصد داشت با گریه و ناله‌های خود صدای مظلومیت را به بشریت برساند و این اقدام ایشان نیز این یک مبارزه بود.

وی با بیان اینکه حمایت از ولایت شاخص‌ترین مبارزه ایشان است، گفت: پس از واقعه سقیفه حضرت زهرا(س) نخستین کسی است که ولایت را مورد حمایت قرار داد و با وجود بدحالی ناشی از سقط جنین درصدد بود امیرالمؤمنین(ع) را به مسجد نبرند و با همین حمایت‌ها موفق می‌شود امیرالمؤمنین(ع) را از مسجد به خانه برمی‌گرداند.

مدیر حوزه علمیه خواهران الزهرا(س) عنوان کرد: فاطمه زهرا(س) تلاش برای اثبات حق و ولایت علی(ع) و مبارزه با انحراف در رهبری امت اسلامی را تکلیف خود می‌دانست بنابراین گاهی شب‏ها به همراه علی(ع) به در خانه مهاجران و انصار می‌رفت و در حمایت از ولایت، توصیه‌ها و وصیت‏های پدرش را به یادها می‏‌آورد و آنان را به دفاع از حق شوهرش در مسأله خلافت(که در واقع حق امت بود) و نیز حمایت از حق خودش فرامی‏ خواند.

وی با تأکید بر اینکه نحوه مرگ و خاکسپاری و قبر مخفی وی مبارزه است تا ندای مظلومیت اهل‌بیت(ع) تا روز قیامت به گوش جهانیان برسد، خاطرنشان کرد: خط سیاسی فاطمه زهرا(س) بسیار روشن و روشنگر و ابهام‌زدا بود و چنان مدبرانه عمل می‌کرد که پس از او هم راه روشن بماند بر همین اساس در پایان عمر کوتاه خود و در بستر شهادت به همسر مظلومش علی(ع) وصیت کرد پیکرش را شبانه غسل دهد و به خاک بسپارد تا آنان که بر وی ستم کردند و او را آزردند، در مراسم دفن او حضور نداشته باشند و از این حضور نتوانند بهره سیاسی ببرند و کارهای خود را تطهیر و توجیه کنند بنابراین این نمون‌‏ ای از درایت و آینده‌نگری آن حضرت بود.