هزینه نقل و انتقال خودروهای ایرانی ۱۰ برابر خارجی
هرچند اختلاف نظرها درخصوص مرجع ثبت سند نقل و انتقال خودرو همچنان ادامه دارد، بررسیها از دفاتر اسناد رسمی نشان میدهد بخش مهمی از این هزینه‌های وصولی به حساب دولت و خزانه داری کل واریز می‌شود.
تنظیم و ثبت سند یک خودرو با حضور خریدار و فروشنده یا موکلین آن‌ها در دفاتر اسناد رسمی انجام می‌شود که سند قطعی خودرو است و در دادگاه و دعاوی حقوقی هم سندیت دارد. همچنین زمانی که نیروی انتظامی تعویض پلاک، بررسی اصالت خودرو و احراز هویت مالک را انجام میدهد به صاحب آن، برگه‌ای تحویل می‌دهند که برگه سبز نام دارد. این برگه از سوی نیروی انتظامی با عنوان سند مالکیت خودرو به مالک تحویل داده می‌شود که حاوی شماره مالکیت خودرو هم هست. برگ سبز خودرو برای اتومبیلی نو و صفر تک برگی است و اطلاعاتی از جمله نوع، رنگ، تعداد سیلندر و .. و همچنین مشخصات مالک را داراست. هرچند اختلاف نظرها درخصوص مرجع ثبت سند نقل و انتقال خودرو همچنان ادامه دارد، بررسی فرمول وصول این هزینه در دفاتر اسناد رسمی نشان میدهد بخش مهمی از این هزینه‌های وصولی به حساب دولت و خزانه داری کل واریز می‌شود.
گفتنی است، سازمان امور مالیاتی همه ساله با ارائه بخشنامه‌ای بهای فروش انواع خودروهای تولید داخل و مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی انواع خودروهای وارداتی را اعلام می‌کند. این جداول در اجرای مواد ۴۲ و ۴۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۷۸ و ماده ۱۷ قانون مالیاتهای مستقیم، در قالب لوح فشرده حاوی بهای فروش انواع خودروهای تولید داخل و مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی انواع خودروهای وارداتی که مبنای محاسبه مالیات و عوارض مواد ذکر شده و همچنین حق الثبت موضوع ماده ۱۲۳ اصلاحی قانون ثبت قرار می‌گیرد، به ادارات کل امور مالیاتی ابلاغ می‌شود.
همانطور که در جداول زیر نیز قابل مشاهده است اجزا تشکیل دهنده هزینه نقل انتقال خودروهای ایرانی و خارجی بر اساس جداولی که توسط سازمان امور مالیاتی منتشرمیکند، محاسبه می‌شود. این جداول مبنای محاسبه یک درصد مالیات نقل و انتقال، نیم درصد حق الثبت و نیم درصد هزینه طرح کاداستر میباشد.
اختلاف ده برابری هزینه نقل و انتقال خودرو ایرانی و برخی خودروهای خارجی
مراجع به یک دفتر ثبت اسناد رسمی در شرق تهران نیز حاکی از تایید اعداد مندرج در جدول بالا بود. بر این اساس هزینه ثبت یک خودرو دنا پلاس مدل ۱۴۰۰ تولید داخل بالغ بر ۷ میلیون تومان و هزینه یک خودرو کرولا مدل ۲۰۰۶ نیز نزدیک به ۶۶۰ هزار تومان اعلام شد.
در ادامه نیز جزئیات هزینه ثبت سند یک خودرو تویوتا کرولا مدل ۲۰۱۵ قابل مشاهده است. بر این اساس ۲۲۰ هزار تومان هزینه حق الثبت و همین رقم نیز هزینه کاداستر، ۴۴۰ هزار تومان هزینه یک درصدمالیات میباشد که همه این ارقام به خزانه داری کل واریز شده و عملا سهم دولت و سازمان ثبت اسناد میباشد. ۲۷۰ هزار تومان نیز هزینه حق التحریر میباشد که این رقم سهم دفاتر اسناد رسمی است.
بررسیهای آماری نشان میدهد، کل درامد وصولی مربوط به مالیات نقل انتقال خودرو، شامل مالیات یک درصد مبلغ سند، هزینه نیم درصدی حق ثبت مربوط به سازمان ثبت اسناد و هزینه نیم درصدی مربوط به طرح کاداستر حدود ۶۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. این درحالی است که مجموع درامدهای مالیاتی (شامل مالیات اشخاص حقوقی، ارزش افزوده، مالیات کارکنان دولت، مالیات کارکنان بخش خصوصی، مالیات بر واردات و...)در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۲۵ هزار میلیارد تومان لحاظ شده است. یک بررسی و حساب سرانگشتی نشان میدهد تنها دو درصد درامد مالیاتی بودجه ۱۴۰۰ متعلق به مالیات نقل انتقال (خودرو و مسکن و...) است. این نسبت جزئی یک نکته مغفول دیگر هم به همراه داردکه واکاوی جزیی تر اعداد و ارقام میتواند بخشی از چالش اخیر درباره ثبت اسناد نقل و انتقال خودرو را شفاف کند.
تنشهای اخیر ثبت سند در دفتر ثبت اسناد و صدور گواهی توسط پلیس موضوعی بود که دامنه آن تا مقامات ارشد قضایی و نمایندگان مجلس نیز کشیده شد. هرچند در نهایت اختلافات و ابهامات در این خصوص باقی مانده اما پاسخ به یک سوال کلی میتواند تا حدودی این آشفتگی در بحث را شفاف کند. آیا این سهم دو درصدی از کل مالیاتهای وصولی آن قدر عدد قابل توجه و بزرگی است که نتوان از بخشی از آن چشم پوشی کرد؟ توجه داشته باشید که هنوز هم با وجود ابلاغیه‌های مختلف ابهاماتی درباره مرجع صدور سند نقل و انتقال وجود دارد و این بحثی است که به راحتی توسط نمایندگان مجلس در قوانین بودجه سنواتی قابل حل و فصل میباشد.
