سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس با حضور در دفتر خبرفوری:
مهریه ابزار انتقام شده، نه عمل به سنت! / ۲۵ هزار زندانی مالی چه فایده‌ای دارد؟ / خودروسازها پُررو شده‌اند / برنامه هفتم مجموعه آرزوهایی است روز کاغذ! / ستادهای انتخاباتی منشاء فسادند
سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس که سابقه قضاوت در دیوان عالی کشور و دادستانی را نیز در پرونده کهری خود دارد، با حضور در دفتر خبرفوری به گفتگو با خبرنگار ما نشست.
حسین جلالی - در ادامه سلسله گفت‌وگوهای ویژه خبرفوری با مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این‌بار علی آذری، سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس با حضور در دفتر خبرفوری، در گفت‌وگویی تفصیلی به بررسی ابعاد مختلف مصوبه جدید مجلس درباره مهریه، نقدهای وارده، وضعیت زندانیان مالی، ساختار حکمرانی، و عملکرد وزرا پرداخت.
آذری که این روزها به عنوان مدافع مصوبه اصلاح قانون مهریه شناخته می شود، در این گفتگو به جز درباره این قانون، از بحران محیط زیست، چالش خودروسازان و فقدان نظام کارآمد حزبی نیز سخن گفت.
ویدئو کامل این گفتگو را ببینید و محورهای اصلی مصاحبه را نیز بخوانید:
قانون مهریه زن ستیز است؟
خبرفوری: یکی از نکاتی که منتقدین مصوبه اخیر مجلس به آن اشاره می‌کنند، زن‌ستیز بودن آن است و اینکه ممکن است حقوق زنان را محدود کند. نظر شما چیست؟
آذری: هدف ما از این قانون، حفظ نهاد خانواده است. ما هیچ سوگیری‌ای نسبت به زوج یا زوجه نداریم. می‌خواهیم زوجین را به نگاه اولیه نسبت به خانواده ترغیب کنیم. اقتدار و جمعیت یک جامعه در وجود خانواده‌هاست. مهریه به عنوان یک نهاد اجتماعی دچار انحراف شده و آسیب‌های گسترده‌ای به جامعه وارد کرده است. امیدواریم این گفت‌وگوها منجر به خروجی مناسب و قانونی شود که چتر حمایتی یکسانی برای زوج و زوجه داشته باشد.
مهریه را بیمه کنیم
آذری: مهریه در تمام کشورهای اسلامی پذیرفته شده و آدرس اصلی آن آیه ۴ سوره نساء است: «و آتوا النساء صدقاتهن». این یک حق مالی شرعی است که باید در همان مجلس عقد پرداخت شود. سیره اهل بیت نیز همین بوده. در داستان خواستگاری حضرت علی از حضرت فاطمه، پیامبر از دارایی‌ها سؤال می‌کند و زره را برای هزینه زندگی پیشنهاد می‌دهد.
در کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصر، ترکیه، اندونزی و مالزی، زندانی به نام مهریه وجود ندارد. آن‌ها با سنت شرعی درست رفتار کرده‌اند. اما در ایران، از حدود ۳۰ سال پیش، انحرافی در این مسیر ایجاد شد. در سال ۱۳۹۱، قانون‌گذار ماده ۲۲ قانون خانواده را اصلاح کرد و سقف ۱۱۰ سکه را تعیین کرد. این اقدام برای کنترل رویه‌ای بود که مهریه را به تعداد سال‌های تولد تعیین می‌کرد.
مهریه سقف ندارد
آذری: ما سقفی برای مهریه تعیین نکرده‌ایم. بین حق مالکیت زن بر مهریه و حق مطالبه قضایی تفاوت قائل شده‌ایم. اگر زوجین توافق کنند، می‌توانند مهریه را به شکل صلح مسکن یا عقد مجزا تعیین کنند. قانون نیز وضعیت قراردادها را مشخص کرده است. ما فقط می‌خواهیم پیام بدهیم که مطالبه قضایی با مالکیت مالی تفاوت دارد.
زندانی کردن همسر چه فایده‌ای دارد؟
آذری: حدود ۲۵ هزار محکوم مالی در کشور داریم که بخشی از آن‌ها مربوط به مهریه هستند. دولت برای نگهداری هر زندانی سالانه حدود ۳ میلیارد تومان هزینه می‌کند. این هزینه شامل حقوق کارمندان، نگارش، دفتر و سایر موارد است. زندانی شدن بدهکار مالی نه‌تنها مانع پرداخت بدهی می‌شود، بلکه آسیب‌های اجتماعی شدیدی به خانواده‌ها وارد می‌کند. فرد زندانی با برچسب مجرم وارد جامعه می‌شود و حتی آموزش‌های منفی در زندان می‌بیند.
جایگزینی حبس با پابند الکترونیک
آذری: در امور مالی، باید از تجهیزات الکترونیک مثل پابند استفاده کنیم. اگر فردی هیچ دارایی ندارد، می‌توان با رعایت شرایط زمان و مکان، اجازه کار به او داد تا بدهی‌اش را پرداخت کند. این مسیر باید جایگزین زندان شود.
وقتی گرانی طلا، سنت مهریه را دگرگون می‌کند
آذری: آیت‌الله نوری همدانی و آیت‌الله مکارم شیرازی تأکید کرده‌اند که عرف‌های اقتصادی در تعیین مهریه مؤثرند. نمی‌توان امروز ۱۱۰ سکه را با قیمت ۲۰ میلیون تومان با زمانی که سکه یک میلیون بود، مقایسه کرد. مهریه نباید ابزار انتقام باشد. در مصر، مهریه را به دو بخش تقسیم کرده‌اند: یک بخش در زمان عقد و یک بخش در زمان طلاق یا فوت. در ترکیه، مهریه همان سنت شرعی است و معمولاً یک یا دو سکه تعیین می‌شود.
بابت موضع سخنگوی دولت متاسفم
خبرفوری: برخی معتقدند که با حذف مهریه، زنان دیگر هیچ ابزاری برای دفاع از خود ندارند. نظر شما چیست؟
آذری: این نگاه ناشی از تصدی‌گری دولت در همه زوایای کشور است. در گذشته، عقد نکاح با تعهدات ساده و هدایای سبک انجام می‌شد. امروز دخالت‌های بیش از حد باعث شده که مهریه ابزار فشار شود. ما تأکید داریم که مالکیت زن بر مهریه محفوظ است، اما مطالبه قضایی باید محدود شود. اگر سخنگوی دولت مخالفت کرده، متأسفم. شما سالانه میلیاردها تومان برای نگهداری زندانیان هزینه می‌کنید، اما با اصلاح این نهاد می‌توان منابع را صرف اشتغال و مسکن جوانان کرد.
تصمیماتی که پشتوانه علمی ندارد
آذری: در مالزی و اندونزی، صندوق‌های حمایت مالی مشترک بین دولت و مردم تشکیل شده‌اند. ما هم باید چنین صندوق‌هایی ایجاد کنیم. مهریه را بیمه کنیم، از ظرفیت ارث استفاده کنیم، مالیات بر مهریه‌های سنگین وضع کنیم، و حق‌الصلح را بررسی کنیم. متأسفانه احزاب ما فاقد اساسنامه و مرام‌نامه هستند و تصمیمات بدون پشتوانه علمی گرفته می‌شود.
ساختار حکمرانی باید چابک شود
خبرفوری: برخی نمایندگان گفته‌اند که استیضاح چهار وزیر در هیئت رئیسه مجلس متوقف شده. نظر شما چیست؟
آذری: شخصیت مجلس جمعی است و باید وزرا را تحت نظارت قرار دهد. وزارت نیرو در مدیریت آب و انرژی ضعیف عمل کرده. قول‌هایی داده شده که عملیاتی نشده‌اند. ساختارهای اجتماعی و ستادهای انتخاباتی ریاست جمهوری و مجلس فسادآور شده‌اند. باید از ظرفیت هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین استفاده کنیم. ساختار حکمرانی باید چابک شود. مردم آماده‌اند پای کار بیایند، فقط باید اقناع شوند.
صنعت خودرو؛ نماد ناکارآمدی
آذری: صنعت خودرو مصیبت‌بار شده. برای تولید یک واحد خودرو، ۱۰۰ واحد انرژی مصرف می‌شود. انحصار باعث شده که خودروهای فرسوده از رده خارج نشوند. دو خودروساز بزرگ کشور مثل دو بچه‌ای هستند که نه‌تنها بزرگ نشده‌اند، بلکه پررو و بی‌ادب شده‌اند. واردکنندگان نیز خودروهای دست‌دوم کشورهای دیگر را وارد می‌کنند. این وضعیت باید اصلاح شود.
سرنوشت پرونده قضایی علیه روحانی چه شد؟
خبرفوری: درباره پرونده ترک فعل رئیس‌جمهور سابق، آقای روحانی، چه نظری دارید؟
آذری: من با اسم کاری ندارم. ترک فعل ممکن است شامل چند رئیس‌جمهور شود. ما هنوز سازوکار دقیق برای تشخیص و رسیدگی به ترک فعل نداریم. باید محکمه عادلانه تعریف شود. در کمیسیون اصل ۹۰، پرونده‌ای تشکیل شد، اما از دستگاه قضا خبری ندارم. تشخیص جرم ترک فعل هنوز مشکل دارد.
عادت کرده‌ایم به حکمرانی با ساختار اشتباه
خبرفوری: پس از جنگ ۱۲ روزه، جامعه دچار سردرگمی شده. آیا مجلس راهکاری دارد؟
آذری: ما به حکمرانی‌هایی با ساختار اشتباه عادت کرده‌ایم. برنامه هفتم توسعه با دولت در حال بررسی است، اما آسیب‌هایی دارد. باید رؤسای سه قوه با وحدت رویه تصمیمات کلان بگیرند. برنامه‌های توسعه‌ای باید با مشارکت مردم و توجه به اقلیم، اشتغال و محیط زیست تدوین شوند. فاصله بین تئوری و عمل زیاد است. ما راهکار داریم، فقط باید اجرا شود.
برای حل مشکلات، چپ و راست باید کنار بروند
آذری: ایران کشور مقتدر و قدرتمندی است. اگر وحدت ایجاد شود، چپ و راست کنار بروند، و همه زیر پرچم جمهوری اسلامی برای ایران مقتدر تلاش کنند، مشکلات حل خواهد شد. بدنه دولت بزرگ و فرسوده شده و باید اصلاح شود. دعا کنید که ما در خدمت به مردم عزیز عاقبت‌به‌خیر شویم.
