چگونه محتوای پورن بر مغز و احساسات تاثیر می‌‌گذارد
مطالعه جدیدی که در نشریه پیشگامان علوم اعصاب انسانی انتشار یافته است، نشان می‌دهد که تماشای مکرر محتوای پورن می‌تواند ساختار مغز را دستخوش تغییر کند.
فرایندی که با تماشای محتوای پورن آغاز می‌شود، ممکن است به یک کشمکش عصبی و جسمی منجر شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مشاهده مکرر محتوای پورن مثل اعتیاد به مواد مخدر باعث تغییر ساختار مغز می‌شود.
این مطالعه جدید، که در نشریه پیشگامان علوم اعصاب انسانی انتشار یافته است، نشان می‌دهد که مشاهده مکرر محتوای پورن می‌تواند مدار پاداش و کنترل مغز را دستخوش تغییر کند و باعث تحریک عصبی، تغییر رفتار و وابستگی شود که درست شبیه اعتیاد به مواد مخدر است.
تغییر ساختار مغز به دلیل رفتار وسواسی
در این مطالعه که در دانشکده پزشکی چنگدوی چین انجام گرفت، ۲۱ دانشجوی سالم مشارکت داشتند که هرکدام به یک میزان اهل تماشای محتوای پورن بودند و سابقه مصرف مواد مخدر نداشتند. داوطلبان به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول به‌صورت تفننی پورن تماشا می‌کردند و گروه دوم به‌صورت وسواسی پورن می‌دیدند.
در این آزمایش از یک ویدئوی پورن ۱۰ دقیقه‌ای استفاده شد. عملکرد شناختی و زمان واکنش داوطلبان قبل و بعد از تماشای پورن مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت عصبی لحظه‌ای، علائم حیاتی بدن و حالت‌های چهره نیز در حین پخش ویدئو ثبت و ضبط شد.
نتایج نشان داد که تماشای مکرر پورن با سه تغییر واضح در واکنش مغز و بدن همراه است.
۱. مدارهای پاداش مغز از کنترل خارج می‌شوند
به گفته محققان، وقتی گروه دوم محتوای پورن تماشا می‌کردند، الگوهای مغزی آن‌ها به الگوهای مغزی معتادانی شباهت پیدا می‌کرد که به کوکائین یا مواد افیونی اعتیاد داشتند.
نقاطی مانند قشر قدامی جانبی پیش‌پیشانی، قشر خلفی جانبی پیش‌پیشانی و قشر فرونتوپولار، که با تصمیم‌گیری، خودکنترلی و انتظار دریافت پاداش مرتبط هستند، با افزایش سطح ارتباطات خود مواجه شدند.
این تحولات ممکن است فرد را به سمت تماشای مداوم پورن سوق دهند و به رفتارهای وسواس‌گونه بیانجامند؛ به‌طوری که فرد تماشای پورن را به کار، روابط اجتماعی یا فعالیت‌هایی که پیش‌تر برای او لذت‌بخش بودند ترجیح می‌دهد.
از این گذشته، مواجهه مکرر با محتوای پورن باعث ترشح شدید و بی‌وقفه دوپامین می‌شود؛ اتفاقی که موجب تاب‌آوری و حساسیت‌زدایی خواهد شد. از این‌رو، محتوایی که پیش‌تر باعث تحریک می‌شد، دیگر اثر نمی‌کند که موجب می‌شود فرد سراغ محتوای افراطی‌تر برود تا همان لذت قبلی را تجربه کند.
۲. واکنش‌های احساسی به واکنش‌های ناشی از مصرف مواد مخدر شباهت پیدا می‌کنند
از تغییرات عصبی که بگذریم، مطالعه حاضر نشان می‌دهد که واکنش‌های احساسی ناشی از تماشای مکرر پورن شباهت زیادی به رفتارهای معتادان به مواد مخدر دارند.
برای نمونه، افرادی که مواد افیونی مصرف می‌کنند، با آرامش عمیق، سرخوشی، کاهش درد و مختل شدن قوه ادراک مواجه می‌شوند که باعث کاهش ضربان قلب می‌شود. به همین ترتیب، محققان دریافتند که ضربان قلب افراد در حین تماشای پورن کاهش می‌یابد و این کاهش در بین افرادی که دائماً پورن می‌بینند شدیدتر است.
حالت چهره داوطلبان نیز در حین تماشای ویدئوی پورن ۱۰ دقیقه‌ای از وجود یک الگوی ثابت حکایت داشت. حالت چهره افرادی که به‌طور مکرر پورن تماشا می‌کردند، به وضوح حاکی از حس لذت و شادی بود؛ درست مثل سرخوشی ناشی از مصرف مواد مخدر که در چهره فرد دیده می‌شود.
از این گذشته، حالت چهره این افراد در مقایسه با افرادی که به‌صورت تفننی پورن می‌دیدند، خشم و اندوه بیشتری را نشان می‌داد که از نوسانات احساسی شدیدتر در بین افراد این گروه حکایت دارد. به گفته محققان، افت‌وخیزهای عاطفی ممکن است نتیجه تقابل احساس تحریک، ناراحتی ناشی از ترک و ناتوانی مغز در کنترل هیجانات باشند.
مسئله‌ای که بیشتر جای نگرانی دارد، این است که تماشای مکرر پورن باعث می‌شود که فرد کمتر دچار شگفتی شده و وارد فاز کرختی شود؛ درست مثل آرامش عمیقی که مصرف مواد افیونی به همراه دارد. این افراد همچنین اضطراب و افسردگی شدیدتری را تجربه می‌کنند.
اما افرادی که به‌صورت تفننی پورن تماشا می‌کردند، بیشتر دچار حس انزجار و ترس می‌شدند که به گفته محققان می‌تواند نشانه این باشد که کمتر درگیر محتوای پورن شده‌اند و حالت تدافعی طبیعی آن‌ها در مواجهه با این محتوا همچنان به قوت خود باقی است.
۳. تفکر مخدوش
تماشای محتوای پورن تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد شناختی دارد. محققان میزان دقت و زمان واکنش داوطلبان در انجام تست رنگ‌ها و کلمات را قبل و بعد از تماشای پورن بررسی کردند. نتایج نشان داد که تماشای مکرر پورن با کاهش فزاینده دقت و سرعت عکس‌العمل همراه است.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که تماشای مکرر پورن باعث مختل شدن توان تمرکز، کنترل توجه و تصمیم‌گیری منطقی می‌شود و با افت عملکرد شناختی همراه است.
(Illustration by The Epoch Times)
مسئله اعتیاد
یافته‌های این مطالعه سؤالات مهمی درباره نحوه تفسیر تغییرات مغزی مطرح کرده‌اند. نیکلاس بورگونیا، استادیار دانشگاه آلاباما در بیرمنگام و متخصص اعتیاد و سلامت جنسی، نسبت به نتیجه‌گیری‌های شتاب‌زده درخصوص «اعتیاد به پورن» هشدار می‌دهد.
بورگونیا، که نقشی در این مطالعه نداشت، به اپک تایمز گفت: «این‌که افرادی را به دلیل اختلال کنترل تکانه در رابطه با پورن «معتاد» بنامیم، مورد بحث است.»
او افزود: «از آن‌جا که رابطه جنسی ذاتاً یکی از قوی‌ترین محرک‌های طبیعی انسان است، پورن می‌تواند از این خصیصه بهره‌برداری کند و باعث اختلال کنترل تکانه شود.»
محققان دانشکده پزشکی چنگدو گفتند که تحریک افراطی و طولانی‌مدت سامانه پاداش مغز می‌تواند به واکنش‌های مرتبط با ترک از جمله اضطراب، تحریک‌پذیری، افسردگی و خشم منجر شود؛ به‌ویژه اگر فرد برای یک مدت طولانی از تماشای پورن دست بردارد.
با این‌حال، بورگونیا می‌گوید شواهد چندانی در رابطه با ظهور علائم ترک وجود ندارد. به گفته او، کسی که هر روز به مدت یک سال پورن تماشا کرده و اکنون به مدت چند روز از این عادت دست برمی‌دارد، احتمالاً دچار حالت‌هایی مثل تهوع یا لرز نخواهد شد. مغز انسان اندامی پویا و متغیر است. از این‌رو، بسیاری از این علائم قابل برگشت هستند.
جان فوبرت، رئیس دانشکده آموزش دانشگاه یونیون و مشاور سابق ارتش آمریکا در زمینه پیشگیری از اذیت و آزار جنسی، از توسعه چارچوب اعتیاد برای شناسایی و درمان تماشای مشکل‌آفرین پورن حمایت می‌کند.
فوبرت به اپک تایمز گفت: «اعتیاد به پورن درست مثل اعتیاد مواد مخدر یا قمار است. شواهد به وضوح نشان می‌دهند که پورن باعث تغییر مغز می‌شود.»
فوبرت افزود که تماشای محتوای پورن موضوعی شخصی است، اما تبعات آن فراتر از حوزه فردی است. برای نمونه، تحقیقات فوبرت نشان داده‌اند که هرچه فرد بیشتر پورن تماشا کند، احتمال این‌که درصورت مشاهده آزار جنسی مداخله کند، کمتر خواهد بود.
او گفت: «این طرز فکر که می‌گوید انسان باید برای لذت بردن دست به هر کاری بزند، می‌تواند به راحتی شما را به بی‌راهه بکشاند.»
ترک عادت پورن
با توجه به خاصیت انعطاف‌پذیری مغز، امکان بازسازی طبیعی مسیرهای عصبی وجود دارد.
روان‌درمانی رویکرد اصلی ما در درمان تماشای مشکل‌آفرین پورن است.
برای نمونه، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است. این رویکرد که نوعی روان‌درمانی شواهدمحور است، بر مشاهده و پذیرش افکار و تمایلات منفی، حضور ذهنی در زمان حال و داشتن زندگی هدفمند متمرکز است.
براساس درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، برای درمان تماشای وسواسی پورن از تکنیکی به نام «فاصله‌گیری شناختی» استفاده می‌شود. این تکنیک به افراد کمک می‌کند که از افکار وسواس‌گونه در رابطه با پورن فاصله بگیرند و به اولویت‌هایی توجه کنند که مهم‌تر از تمایلات آنی هستند. داوطلبان با این تکنیک یاد می‌گیرند که تمایلات خود را بپذیرند، اما به آن‌ها تن ندهند و به اهداف مهم‌تر خود متعهد بمانند.
اثربخشی این تکنیک در یک کارآزمایی بالینی تصادفی در سال ۲۰۱۶ مورد تأیید قرار گرفت. داوطلبان پس از ۱۲ جلسه درمان گزارش دادند که به‌طور متوسط ۹۲ درصد کمتر سراغ تماشای پورن می‌روند و ۵۴ درصد نیز گفتند که به‌طور کامل از تماشای پورن دست برداشته‌اند.
بهره‌گیری از رویکردهای جامع از جمله تمرینات مدیتیشن نیز به کاهش هیجانات آزاردهنده و افزایش خودآگاهی کمک می‌کند.
نکته آخر این‌که غلبه بر تمایلی که به تماشای پورن دارید، به کاهش دفعات تماشای پورن محدود نمی‌شود. فوبرت می‌گوید: «مهم این است که تمرکز را از روی خودمان برداریم و هدف بزرگ‌تری را دنبال کنیم.»
