به حذف ۴ صفر از پولی ملی دلخوش نباشیم؛ شاید تورم بالاتر هم برود
مجلس شورای اسلامی با حذف چهار صفر از پول ملی موافقت کرد و واحدهای جدید ریال و قران را پس از نیم‌قرن تغییر تصویب کرد. هدف از این اقدام تسهیل کاربرد ریال در امور مالی و بازگرداندن حیثیت به پول ملی است.
این تغییر طی پنج سال آینده (دو سال آماده‌سازی و سه سال گذار) توسط بانک مرکزی انجام خواهد شد.
این طرح از ابتدا با موافقت‌ها و مخالفت‌هایی روبه‌رو بوده است. پروژه‌ای که قرار است قِران را به ادبیات اقتصادی ایران بازگرداند و هر ریال را معادل 10 هزار ریال فعلی و 100 قِران کند. اما پرسش این است که آیا چنین اقدامی می‌تواند مهار تورم را به دنبال داشته باشد؟
برای پاسخ به این پرسش شاید بهتر باشد تجارب جهانی را بررسی کنیم.
حذف صفر در جهان در چندین کشور انجام شده است که اغلب آنها دارای تورم بالا بوده‌اند. اما کشورهایی توانسته‌اند در کنترل تورم به همراه حذف صفر موفق شوند که سیاست‌های اقتصادی درست را در پیش گرفته‌اند. حال آنکه در برخی کشورها حذف صفر نه تنها منتج به کنترل تورم نشده، بلکه برعکس، رشد تورم را به دنبال داشته است. بنابراین موفقیت یا عدم موفقیت هر کشور در اجرای این پروژه در گرو اعمال سیاست‌های اقتصادی، بانکی و مهار تورم است.
سؤال دیگر این است که در شرایط کنونی اقتصاد ایران، حذف چهار صفر چه تأثیری بر اقتصاد دارد؟ این پروژه از 6 سال پیش تا کنون مطرح بوده و تصویب آن تا چند روز پیش به تعویق افتاده بود. چراکه مخالفان، حذف چهار صفر را اولویت اقتصاد کشور نمی‌دانند و بر این باورند حذف چهار صفر تنها اثر روانی تورم را کمتر می‌کند و ریشه‌های آن همچنان باقی خواهد ماند.
این طرح بجز تأثیر روانی، می‌تواند محاسبات را تسهیل کند، اعداد و ارقام، راحت‌تر بیان شود و رقم‌ها را کوچک کند. در نهایت می‌تواند هزینه‌های دولت را نیز تا حدی کاهش دهد. اما مهار تورم و حفظ ارزش پول ملی تنها با این ابزار امکان‌پذیر نخواهد بود.
دیدگاه‌های اقتصادی نشان می‌دهد برای کاهش تورم نیاز به سیاست‌های دیگری است که بانک مرکزی باید آنها را در دستور کار قرار دهد. آیا بانک مرکزی این سیاست‌ها را دنبال می‌کند؟ برای مثال بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی چه اقداماتی انجام داده است؟ یا برای کنترل ساختاری تورم چه برنامه‌ای دارد؟ پاسخ به این سؤالات می‌تواند تا حدی آینده اقتصاد را با توجه به حذف چهار صفر قابل پیش‌بینی کند. بنابراین موفقیت این طرح تنها در گرو اولویت‌دهی به مهار تورم خواهد بود و سیاست‌هایی که بانک مرکزی در این خصوص اعمال می‌کند. در غیر این صورت، این تصمیم با روند کنونی سیاست‌گذاری، پاسخ درستی به کنترل تورم نمی‌دهد.
