شورای امنیت سازمان ملل صحنه جدال لفظی میان موافقان و مخالفان بازگشت تحریم‌ها علیه ایران
شورای امنیت سازمان ملل بار دیگر با فشار آمریکا و دو کشور اروپایی انگلیس و فرانسه که دارای حق وتو هستند، شکست دیگری را در کارنامه خود ثبت کرد و در روز جمعه ۱۹ سپتامبر برابر با ۲۸ شهریور ماه عرصه جدال لفظی میان موافقان و مخالفان تحریم ها علیه ایران بود که مخالفان مانع تصویب قطعنامه «تداوم لغو تحریم ها علیه ایران» و جلوگیری از بازگشت تحریم های ضد ایرانی شدند.
شورای امنیت سازمان ملل، روز جمعه به وقت محلی (نیویورک) ۱۹ سپتامبر برابر با ۲۸ شهریور ماه جاری نتوانست پیش نویس قطعنامه ای را که با هدف جلوگیری از بازگشت سریع تحریم ها علیه ایران که در توافق هسته ای ایران موسوم به برجام در سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تصویب کند. این قطعنامه به دنبال حفظ لغو تحریم ها علیه ایران بود که ۹ رای لازم را کسب نکرد.
چین، روسیه، پاکستان و الجزایر صرفا به قطعنامه یاد شده برای تداوم لغو تحریم ها علیه ایران رای موافق دادند و ۹ کشور انگلیس، فرانسه، ایالات متحده، سیرالئون، اسلوونی، دانمارک، یونان، پاناما و سومالی رای منفی و دو کشور گویان و کره جنوبی رای ممتنع دادند.
با رای نیاوردن قطعنامه پیشنهادی کره جنوبی بعنوان رئیس دوره ای شورای ، مکانیسم ماشه (پس گشت) بلافاصله آغاز نخواهد شد. بلکه این اقدام برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی ایران به منظور پذیرش مطالبات و خواسته های آمریکا و سه کشور اروپایی در مهلت باقیمانده ۳۰ روزه تا پایان روز ۲۶ سپتامبر خواهد بود.
مخالفان و موافقان بازگشت تحریم ها علیه ایران پس از رای گیری چنین گفتند:
آمریکا: رای شورای امنیت راه را برای بازگشت تحریم‌ها هموار می‌کند
دوروتی شی سفیر و نمانیده آمریکا در سازمان ملل متحد پس از رأی‌گیری در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد مدعی شد: ایران اورانیوم را بسیار بالاتر از محدودیت‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) غنی‌سازی کرده است، به شیوه‌ای که هیچ هدف غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد.
این دیپلمات آمریکایی در توجیه کارشکنی و فشار واشنگتن برای عدم تصویب قطعنامه تداوم لغو تحریم ها علیه ایران در سخنانی با تکرار ادعاهای کشورش گفت: در ۲۸ اوت، فرانسه، آلمان و انگلیس به شورای امنیت در مورد عدم اجرای قابل توجه و مداوم تعهدات هسته‌ای ایران اطلاع دادند. بحث آنها واضح بود. ایران اورانیوم را بسیار بالاتر از محدودیت‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) غنی‌سازی کرده است، به شیوه‌ای که هیچ هدف غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد.
وی بدون اشاره به نقض برجام از سوی آمریکا مدعی شد: در حال حاضر، ایران همچنان اقدامات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برجام را اجرا نمی‌کند و پروتکل الحاقی آژانس را به طور موقت اعمال نمی‌کند.سه کشور اروپایی می‌توانستند روند بازگشت تحریم‌ها را از اوایل سال ۲۰۱۹ آغاز کنند. در عوض، آنها ابتدا دیپلماسی فشرده با ایران را انتخاب کردند. سپس، در ماه ژوئیه، سه کشور اروپایی پیشنهاد دادند که اگر ایران گام‌هایی برای رفع نگرانی‌ها در مورد ذخایر اورانیوم با غنای بالا بردارد، به تعهدات خود در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عمل کند و دیپلماسی مستقیم با آمریکا را از سر بگیرد، مکانیسم بازگشت تحریم‌ها را تمدید کنند. علیرغم رد ان ادعاها از سوی ایران و دیگران، تهران هنوز این شرایط را درک نکرده است.
آمریکا: خوشحالیم که قطعنامه تصویب نشد
شی ادعا کرد: بنابراین، آمریکا به این قطعنامه رای منفی داد و ما خوشحالیم که این قطعنامه به دلیل عدم دریافت تعداد لازم آرای مثبت تصویب نشد. تاثیر عملی این رای این است که در صورت عدم اقدام بیشتر توسط شورا، تحریم‌های سازمان ملل متحد قبل از سال ۲۰۱۵ علیه ایران پس از پایان دوره ۳۰ روزه بازگشت تحریم‌ها در ۲۷ سپتامبر دوباره اعمال می‌شوند.با این حال رای ما به این قطعنامه، علیرغم هرگونه اظهارات خلاف آن، مانع از امکان دیپلماسی واقعی نمی‌شود.
او مدعی شد: تحریم های سازمان ملل متحد که قرار است دوباره اعمال شوند، خودسرانه نیستند بلکه در عوض، به طور محدود برای رسیدگی به تهدید ناشی از برنامه‌های هسته‌ای، موشکی و تسلیحات متعارف ایران و حمایت از تروریسم تدوین شده‌اند. بازگشت آنها مانع از لغو بعدی از طریق دیپلماسی نمی‌شود. مهمتر از همه، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا همچنان بر آمادگی مداوم آمریکا برای گفتگوی معنادار، مستقیم و زمان‌بندی شده با ایران چه قبل از پایان روند بازگشت تحریم‌ها در ۲۷ سپتامبر و چه بعد از آن تایید کرده است.
نماینده آمریکا در شورای امنیت ادعا کرد: در غیاب توافق، جامعه بین‌المللی وظیفه دارد که اقدامات یا تلاش‌های نیمه‌کاره ایران برای به تعویق انداختن پاسخگویی را نپذیرد: ما باید یکصدا، رهبری ایران را تحت فشار قرار دهیم تا مسیر صلح و در نتیجه، رفاه را برای مردم ایران انتخاب کند.
انگلیس عدم تصویب قطعنامه امروز گامی کلیدی در فرایند بازگشت تحریم هاست
باربارا وودوارد، نماینده دائم انگلیس در سازمان ملل متحد، پس از رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد با ابراز خرسندی از عدم تصویب قطعنامه تداوم لغو تحریم ها علیه ایران در نشست شورای امنیت گفت: قطعنامه امروز گامی کلیدی از فرآیند بازگشت تحریم‌ها را که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آمده است، تکمیل می‌کند.
وی ادعا کرد: انگلیس متعهد به پیگیری یک راه‌حل دیپلماتیک برای اطمینان از این است که ایران هرگز به دنبال سلاح هسته‌ای، دستیابی به آن یا توسعه آن نباشد. به همین دلیل است که در ۲۸ اوت، انگلیس، فرانسه و آلمان، این شورا را از عدم پایبندی آشکار و عمدی ایران به تعهدات خود مطلع کردند.
سفیر انگلیس مدعی شد: فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی اقدامی کاملا قانونی است و بریتانیا و شرکایش بارها برای بازگرداندن ایران به میز مذاکرات تلاش کرده‌اند، اما ایران هر بار این تلاش‌ها را رد کرده است.
هشدار چین: اقدام اروپا ممکن است تشدید رویارویی را به دنبال داشته باشد
فو کونگ نماینده دائم چین در شورای امنیت سازمان ملل که در مورد «حق سه کشور اروپایی برای استفاده از مکانیسم ماشه» ابراز تردید کرد و به استفاده از مکانیسم ماشه علیه ایران اعتراض کرد.
وی گفت که از نظر چین، در چنین شرایطی، فشار عجولانه برای رای‌گیری در مورد پیش‌نویس قطعنامه ممکن است رویارویی را تشدید کند و برای حل مساله مفید نیست.
سفیر چین ادامه داد: این آمریکا بود که از توافق خارج شد، به ایران حمله نظامی کرد و مذاکرات را مختل کرد. فشار باید متوقف شود و ایران باید برنامه خود را تأیید کند. برنامه آن برای همکاری آماده شده است.
سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد از تصمیم شورای امنیت مبنی بر عدم لغو تحریم‌ها علیه ایران استقبال کرد و آن را «گامی دیگر به سوی اعمال تحریم‌ها علیه ایران» خواند
سفیر چین گفت کشور از تداوم لغو تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران حمایت می‌کند و به همین دلیل به پیش‌نویس قطعنامه رای مثبت داده است.
او گفت «باید تایید کنم که ما قاطعانه تلاش برخی کشورها برای تحمیل اجرای مکانیسم ماشه را رد می‌کنیم و چنین اقدامی را به‌شدت تضعیف‌کننده تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به راه‌حل سیاسی در موضوع هسته‌ای ایران می‌دانیم.»
سفیر چین در سازمان ملل متحد گفت: «آمریکا بی‌ملاحظه دست به حملات نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران زد و به این ترتیب روند مذاکراتی را که خود آغازگر آن بود، نابود کرد. در چنین شرایطی است که بریتانیا، فرانسه و آلمان به قطعنامه ۲۲۳۱ استناد کرده و بر فعال‌سازی مکانیزم ماشه برای تحریم یکجانبه ایران اصرار دارند. این اقدام ناعادلانه و غیرمنطقی است.»
ادعای فرانسه: متعتقد به راه حل دیپلماتیک هستیم
جروم بونافونت سفیر و نماینده فرانسه در سازمان ملل نیز در سخنانی ادعا کرد: فرانسه و سایر کشورهای اروپایی تعهدات خود را تحت توافق هسته‌ای ایران اجرا کرده‌اند. ما متعهد به کار بر روی یک راه حل دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران هستیم.
وی افزود: آژانس بین‌المللی قادر به تعیین سرنوشت اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران نیست. ایران باید به بازرسان آژانس اجازه دهد در این زمینه کار کنند. سیستم عدم اشاعه هسته‌ای در معرض خطر است. ایران ۴۸ برابر سطح مجاز غنی سازی کرده است.
او مدعی شد: «برای فرانسه شرایط امروز دیگر همان شرایطی نیست که در سال ۲۰۱۵ هنگام تصویب تدابیر شورای امنیت درباره ایران وجود داشت.»
سفیر فرانسه بدون اشاره به نقض برجام از سوی آمریکا و بی تعهدی اروپا ادعا کرد: « از سال ۲۰۱۹، ایران تصمیم گرفته است فعالیت‌هایش را در ارتباط با برجام گسترش دهد و در برنامه هسته‌ای خود گام‌های تازه‌ای بردارد. این وضعیت، که بارها در گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأکید قرار گرفته، بحرانی را در ارتباط با تدابیر مصوب شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ ایجاد کرده است.»
روسیه: بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران «باجگیری» است
واسیلی نبنزیا سفیر و نماینده دائم روسیه در سازمان ملل پس از رای گیری قطعنامه پیشنهادی کره جنوبی برای تداوم لغو تحریم ها علیه ایران و شکست شورای امنیت به دلیل لابی و فشار آمریکا و اروپا در این زمینه گفت: بازگشت قطعامه های شورای امنیت علیه ایران باجگیری است و سه کشور اروپایی هیچ دغدغه‌ای درباره سرنوشت برجام ندارند
سفیر روسیه از سه کشور اروپایی برای فعال کردن روند بازگشت قطعنامه‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران بشدت انتقاد کرد و گفت سه کشور اروپایی هیچ دغدغه‌ای درباره سرنوشت توافق هسته‌ای برجام ندارند.
نبنزیا بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را محکوم کرد و گفت: رفع تحریم‌ها تنها تصمیم درست است. تعجب می کنیم که کره جنوبی تصمیم گرفت با رویکردهای مخرب غربی همسو شود. بر کسی پوشیده نیست که هدف انگلیس، فرانسه و آلمان استفاده از شورای امنیت به عنوان اهرمی برای اعمال فشار بر دولتی است که تلاش می‌کند از منافع خود دفاع کند.
عمار بن جامع سفیر و نماینده الجزایر در شورای امنیت نیز با انتقاد از اقدام آمریکا و سه کشور اروپایی گفت: هیچ راه حل نظامی برای موضوع هسته‌ای ایران وجود ندارد و سیاست فشار حداکثری به این موضوع آسیب خواهد رساند.
خشنودی اسرائیل از مسدود شدن مسیر دیپلماسی در شورای امنیت
اسرائیل از رای شورای امنیت سازمان ملل و تصویب نشدن قطعنامه تداوم لغو تحریم ها علیه ایران استقبال و ادعاا کرد اجازه تهدید هسته‌ای از سوی ایران را نمی‌دهد
سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد از تصمیم شورای امنیت مبنی بر عدم لغو تحریم‌ها علیه ایران استقبال کرد و آن را «گامی دیگر به سوی اعمال تحریم‌ها علیه ایران» خواند.
دنی دانون بدون اشاره به جنایات و جنگ طلبی تل آویو مدعی شد: «خوب است که جهان بیدار شده و به مبارزه علیه خشونت و تروریسم تهران علیه جهان غرب پیوسته است. دولت اسرائیل اجازه تهدید هسته‌ای از سوی ایران را نخواهد داد.»
به گزارش خبرنگار ایرنا، شورای امنیت سازمان ملل ۱۹ سپتامبر برابر با ۲۸ شهریور ماه نتوانست در نشستی پیش نویس قطعنامه کره جنوبی بعنوان رئیس دوره ای این شورا را درباره «تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران» برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران که در توافق هسته ای ایران موسوم به برجام در سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تصویب کند. این قطعنامه به دنبال حفظ لغو تحریم ها علیه ایران بود که ۹ رای لازم از ۱۵ رای اعضای شورای امنیت را کسب نکرد.
۴ کشور چین، روسیه، پاکستان و الجزایر به قطعنامه یاد شده برای تداوم لغو تحریم ها علیه ایران رای موافق دادند و ۹ کشور انگلیس، فرانسه، ایالات متحده، سیرالئون، اسلوونی، دانمارک، یونان، پاناما و سومالی رای منفی و ۲ کشور گویان و کره جنوبی نیز رای ممتنع دادند.
«اسنپ‌بک» به معنای بازگرداندن سریع و خودکار قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل است و مکانیسم ماشه نیز روندی است که امکان بازگشت این تحریم‌ها را فراهم می‌کند. این روند از زمانی که آغاز می‌شود تا بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، ۳۰ روز طول می‌کشد، مگر آنکه با تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت، جلوی اجرای آن گرفته شود.
با رای نیاوردن قطعنامه کره جنوبی، مکانیسم ماشه (پس گشت) بلافاصله آغاز نخواهد شد. بلکه این اقدام برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی ایران به منظور پذیرش مطالبات و خواسته های آمریکا و سه کشور اروپایی در مهلت باقیمانده ۳۰ روزه تا پایان روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ برابر با ۴ مهر ماه ۱۴۰۴ خواهد بود.
بر اساس توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، موعد پایان برخی بندهای کلیدی توافق (روز انتقالی) در آبان‌ماه امسال فرا می‌رسد. سه کشور اروپایی که در اجرای تعهدات اقتصادی خود ناکام بوده‌اند، اکنون مدعی هستند که همچنان «بدون ابهام» حق بازگرداندن تحریم‌ها را دارند، زیرا ایران تعهداتش را نقض کرده است.
این در حالی است که اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای پس از خروج آمریکا از توافق و ناتوانی اروپا در جبران خسارت‌ها، تدریجی و تحت نظارت آژانس و برگشت‌پذیر اعلام شده بود.
خروج آمریکا از برجام همراه با بازگشت تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری، به‌علاوه ناتوانی اروپا در عمل به وعده‌های اقتصادی، سال‌هاست این توازن را بر هم زده است.
