راز پنهان هپاتیت C در زنان: بیش از ۹۰٪ مبتلایان تتو دارند

به گفته مسئولان وزارت بهداشت، زمانی احتمال وجود این بیماری در ایران ۰.۴ درصد بود، یعنی حدود ۴ در ۱۰۰ هزار نفر گزارش می‎شد. اما امروز این عدد باتوجه به اقداماتی که انجام شده به حدود ۰.۲ درصد رسیده است. با شروع واکسیناسیون هپاتیت C برای متولدین ۱۳۶۸ به بعد حالا می‎توان گفت، تمام افراد زیر ۳۷ساله ایران واکسینه شده‌اند. قبل از آن ایران جزو کشورهایی بود که شیوع هپاتیت در آن بین ۲.۵ تا ۵ درصد عنوان می‎شد، اما با پوشش بالای ۹۵ درصدی واکسیناسیون، این شیوع کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

شش سال پیش مطالعاتی انجام شد که نشان می‎داد، شیوع هپاتیت C در کشور به یک درصد رسیده که اکنون این آمار به ۰.۸ درصد در کل جمعیت ایران رسیده است و ابتلا هم بیشتر در سنین بالا رخ می‎دهد. مسئولان وزارت بهداشت معتقدند، تا سه سال آینده این عدد به نیم درصد هم می‌رسد. حدود ۳۴۰ میلیون نفر مبتلا به انواع هپاتیت در جهان هشت میلیاردی ما زندگی می‎کنند که سالانه یک میلیون نفر جانشان را از دست می‌دهند. در واقع این بیماری یکی از علل عمده مرگ و میر در دنیا محسوب می‎شود. 

هپاتیت قابل درمان است؟ 

هپاتیت در معنا یعنی، التهابی که در سلول‎های کبد ایجاد می‎شود. دکتر محمدرضا صالحی رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به علائم هپاتیت می‎گوید: «ابتلا به هپاتیت علل عفونی و غیرعفونی دارد. از دلایل ابتلا به موارد غیرعفونی، می‎توان به استفاده از داروهای گیاهی اشاره کرد، اما در نوع عفونی این بیماری ویروس‎ها دخیل‎ هستند، که به انواع «A، C، B، D، E» طبقه‌بندی شده‌اند و می‎توانند کبد افراد مبتلا را درگیر کنند. هپاتیت C معمولاً از راه خوراکی و آب آلوده منتقل می‎شود، اما در بسیاری از موارد این نوع از هپاتیت بهبود پیدا می‎کند و عارضه جدی بر بدن نمی‌گذارد. اما آنچه که شیوع بیشتری در کشورها دارد و عارضه‌های شدیدتری در صورت تشخیص دیرهنگام ایجاد می‎کند، هپاتیت «B وC» است. »

اگر میزان شیوع را در استان‎ها جست‌وجو کنیم، استان‌های سیستان و بلوچستان و گلستان بیشترین میزان ابتلا را دارند، اما به گفته مسئولان نظام سلامت، نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی در این مناطق دیده می‌شود. 

علائم هپاتیت و راه‎های انتقال

این متخصص بیماری‌های عفونی با بیان اینکه این دو نوع از هپاتیت می‎توانند مدت طولانی بیماران را درگیر کنند، توضیح می‎دهد: «نوع «BوC» در صورتی که پیشرفت کنند، باعث درگیری مزمن کبد می‌شوند، همچنین در خون و کبد باقی می‌مانند. هپاتیت C از طریق خون آلوده و روابط جنسی بدون وسایل بهداشتی پیشگیری، منتقل می‎شود. افراد مبتلا با علائم زردی، دردشکم، تهوع و استفراغ روبه‌رو خواهند شد و اگر وضعیت وخیم باشد، کبدشان هم درگیر می‎شود. حتی برخی افراد بدون علائم مبتلا و طی دو دهه کبد به آرامی تخریب می‎شود. این نوع از هپاتیت واکسن مؤثری برای پیشگیری هم دارد. »

دکتر صالحی با اشاره به اینکه هپاتیتC بیشتر از طریق سرنگ‎های آلوده منتقل می‎شود، توضیح می‌دهد: «افرادی که سوءمصرف مواد تزریقی دارند، بیشتر به این نوع از هپاتیت مبتلا می‎شوند. همچنین از طریق خون و وسایل آلوده هم این نوع قابل انتقال است. یکی از روش‎های نگران کننده این بیماری، انتقال به افراد از طریق خالکوبی و تتو است به شکلی که ۹۰ درصد افراد مبتلا بویژه خانم‎ها سابقه تتو دارند. هپاتیت C نسبت به نوع B احتمال انتقالش از طریق روابط جنسی کمتر است. هپاتیت C هم می‎تواند منجر به عفونت حاد کبد شود با همان علائم و نشانه‎های ظاهری. نوع C هپاتیت واکسن ندارد اما هر دو مدل یعنی C و B دارای دارو و درمان‎های مؤثر هستند که اگر به موقع تشخیص داده شوند از پیشرفت بیماری به سمت تخریب کبد  جلوگیری می‎شود». 

بیماری هپاتیت تحت پوشش مناسب بیمه قرار دارد و درمان هپاتیت C رایگان است. این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به نقش رسانه‌ها در ارائه آگاهی به مردم، می‌گوید: «کنترل بیماری‌های ویروسی بدون ارائه آگاهی و بدون حضور رسانه‎ها امکان‌پذیر نیست. خوشبختانه با درمان‎های دارویی می‎توان این بیماری را کنترل کرد.» 

پیش به سوی حذف هپاتیت C 

معیار «حذف» در هپاتیت به معنای کاهش شیوع به زیر ۰.۲ درصد در جمعیت عمومی و کمتر از ۲ درصد در گروه‌های پرخطر است که هدفگذاری وزارت بهداشت برای رسیدن به این سطح تا سال ۲۰۳۰ همچنان ادامه دارد. ایران با وجود هم‌مرزی با افغانستان و پاکستان به عنوان دو کشور با بالاترین شیوع بیماری‌های عفونی، در زمینه کنترل بیماری‌هایی چون سل و مالاریا پیشرفت‌های مهمی کسب کرده است و حالا نظام سلامت می‎خواهد گامی مؤثر برای حذف هپاتیت C بردارد.