ترسیم معلم در تلویزیون؛ از «مبصر 5 ساله کلاس» تا «قصه‌های مجید» و «مدرسه مادربزرگ‌ها»
«بازم مدرسم دیر شد»، «ق مثل قلقلک» یا همان مبصر ۴ ساله کلاس، «قصه‌های مجید» و «مدرسه مادربزگ‌ها» از جمله مجموعه‌های تلویزیون در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ بودند که معلم‌ها و شاگردها در آنها نقش پررنگی داشتند.
ترسیم تصویر معلم و شاگرد در تلویزیون به سال‌ها پیش و به زمان ساخت مجموعه‌های موفق و به یادماندنی دهه ۶۰ و ۷۰ همچون «ق مثل قلک»، «باز هم مدرسم دیر شد» و در ادامه، «قصه‌های مجید» و «مدرسه مادربزگ‌ها» برمی‌گردد.
وقتی اکبر عبدیِ ۲۲ ساله کودک بازیگوش شده بود
سریال «باز هم مدرسم دیر شد» با بازی اکبر عبدی در سال ۱۳۶۲ پخش شد. بازی اکبر عبدی به عنوان کودکی دبستانی که همیشه دیر به مدرسه می‌رسید در این سریال، بسیار به یادماندنی و خاطره‌انگیز است.
عبدی که در زمان بازی در این سریال جوانی ۲۲ ساله بود آنقدر زیبا و طنازانه این نقش را ایفا کرد که به راحتی می‌توان او را به عنوان کودکی دبستانی و بازیگوش در این سریال پذیرفت و تماشا کرد.
او این سریال را در سال‌های اولیه فعالیت هنری‌اش بازی کرد و پس از آن در فیلم‌ها و سریال‌های زیادی ایفای نقش کرد و خود را به عنوان یکی از بهترین بازیگران کمدی ایران در ذهن مردم ماندگار کرد.
در این سریال علاوه‌بر اکبر عبدی، مهین شهابی، اسماعیل داورفر، عنایت‌الله شفیعی و مجید رزاز، به ایفای نقش پرداختند که برخی از آنها سالهاست که دیگر در بین ما نیستند.
وقتی «مبصر پنج ساله کلاس» هُول می‌شد
- «به من بگو ببینم هر آدمی تو دستاش چند تا دونه انگشت داره؟»
- «به من بگو ببینم هر آدمی تو دستاش چند تا دونه انگشت داره؟»
- «آقا اجازه هولم نکن دست و پاهامو گم نکن، آقا اجازه جواب می‌دم زود، تند، سریع، جواب می‌دم.»
زنده‌یاد حسین محب‌اهری از تیتراژ برنامه «مبصر پنج ساله کلاس» به عنوان یکی از خاطره‌انگیزترین تیتراژها یاد می‌کند که هنوز هم پس از گذشت سه دهه از پخش آن، در ذهن مخاطب به یادگار مانده است و بسیاری از مخاطبان، آن را از حفظ هستند.
«مبصر پنج ساله کلاس» به کارگردانی و نویسندگی حسین محب اهری و بازی محمد کدخدایی و خود محب اهری، یکی از سریال‌های خاطره‌انگیز برای کودکان و نوجوانان اواخر دهه شصت و البته بزرگترهاست.
حسین محب اهری ـ بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون ـ زمانی تصمیم به ساخت این مجموعه گرفت که پیش‌تر در مجموعه‌های موفقی همچون «محله برو بیا» و «محله بهداشت» بازی کرده بود و آنها نیز علاوه‌بر هدف قرار دادن مخاطب کودک، بزرگترها را هم پای تلویزیون می‌نشاندند.
«مدرسه ما» و «شاگرد اولی‌ها» دیگر کارهایی بودند که این هنرمند با مضامینی مشابه در آنها ایفای نقش کرد.
محب اهری پس از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان در دی ماه سال ۱۳۹۷ از دنیا رفت.
با برهم خوردن ناخواسته جلسه خواستگاری، دختر جوانی که معلم هم است، تصمیم می‌گیرد، مادربزرگ‌ها و از جمله مادربزرگ خودش را باسواد کند
کدخدایی پس از رفتن محب اهبری، یکی از ویژگی‌هایی را که باعث تماشایی شدن مجموعه «مبصر پنج ساله کلاس» در دوره خود شده بود، پخش این برنامه در فضای پس از جنگ تحمیلی عنوان کرده است. او گفته بود «ظاهرش برنامه ساده‌ای بود اما مرارت‌های زیادی برای تولید آن متحمل شدیم.»
خاطرات معلم‌های قصه‌های مجید/ از نمره ۶ برای ورزش تا زدن خط‌کش به کف دست
قصه‌های مجید، اثری ماندگار از شادروان کیومرث پوراحمد است که با اقتباس از رمان هوشنگ مرادی کرمانی در سال ۱۳۶۹ از تلویزیون پخش شد. این سریال با بازی درخشان مهدی باقربیگی و پروین‌دخت یزدانیان، تصویری صمیمی و دلنشین از زندگی روزمره یک کودک ایرانی را به‌تصویر کشید.
مرور بخش‌هایی از چالش‌های مجید در مدرسه
مجید ریاضی‌اش ضعیف است. دبیر ریاضی جدول ضرب را با تسبیح از او می پرسد. برای مجید تسبیح کابوس می‌شود. مجید در جستجوی راهی است که از این کابوس خلاص شود، اما بیشتر به مخمصه می‌افتد.
مجید یک بار از ریاضی نمره ۱۴ می‌گیرد. آقای ناظم می‌خواهد سر صف درباره مجید صحبت کند. مجید تصور می‌کند قرار است تشویق شود، درحالی‌که مشکل تازه‌ای در راه است.
معلم ادبیات عوض شده و آقای ناظم موقتاً کلاس را اداره می‌کند. انشاء مجید بسیار بکر و جالب است، ولی برای مجید دردسر تازه‌ای درست می‌کند.
جمشید صدری در نقش مدیر مدرسه، جهانبخش سلطانی در نقش ناظم، مرتضی حسینی در نقش معلم ورزش، محمدعلی میاندار در نقش معلم ریاضی، بیژن رافعی در نقش آقای احمدی و معلم انشاء، در سریال قصه‌های مجید بازی کردند.
مرتضی حسینی که در نقش آموزگار ریاضی، ادبیات، ورزش و علوم در این سریال ایفای نقش کرده بود در خاطره‌انگیزترین سکانس‌های این سریال گفته بود که وقتی معلم ورزش مجید بودم، نمره ورزش او را ۶ دادم، اما مجید اصرار داشت که نمره‌اش کم است و یک روز بی‌بی را به مدرسه آورد و قرار شد جلوی بی‌بی از او امتحان بگیرد.
معلم ریاضی سخت‌گیر مجید
محمدعلی میانداری از معلمان قصه‌های مجید بود که در نقش معلم ریاضی درباره این نقش گفته بود: «سال ۶۷ بود که کیومرث پوراحمد نوشته‌های هوشنگ مرادی کرمانی را با شرایط اصفهان تطبیق داد و قصه‌های مجید را ساخت که همه ما در زندگی و مدرسه تجربه کردیم. یادم می‌آید پوراحمد از بازیگران دعوت کرد تا برای تست‌های فیلم شرکت کنند و من هم که بازیگر تئاتر بودم به تست‌ها رفتم و برای نقش معلم ریاضی انتخاب شدم. خاطرات بسیاری از این فیلم دارم که از جمله آنها سکانسی است که قرار بود از مجید جدول ضرب بپرسم و بلد نبود. در منزل به حفظ جدول ضرب می‌پرداخت و بازهم در کلاس درس نمی‌توانست پاسخ دهد و من هم با دانه‌های آن تسبیح معروف غلط‌هایش را می‌شمردم و بعد قرار بود به‌خاطر هر جوابی که به‌اشتباه پاسخ می‌داد او را با چوب تنبیه کنم و چوب از کنار دستش را رد کنم، اما خود مجید می‌گفت نه چوب را کف دستم بزن!
مدرسه مادربرزگ‌ها!
با برهم خوردن ناخواسته جلسه خواستگاری، دختر جوانی که معلم هم است، تصمیم می‌گیرد، مادربزرگ‌ها و از جمله مادربزرگ خودش را باسواد کند. به همین دلیل با کمک بچه‌ها مادربزرگ‌ها را شناسایی می‌کند و به سراغ‌شان می‌رود تا راضی‌شان کند برای سوادآموزی سر کلاس او بیایند. البته سر و سامان دادن به این کلاس راه دشواری داشت؛ هر کدام از مادربزرگ‌ها ویژگی‌های خاص خودشان را داشتند، یکی نوکیسه بود و اهل پز و افاده، اما حتی نمی‌توانست کلمه موبایل را درست تلفظ کند و دیگری پسته خانومی بود که به قول معروف از همسرش حساب می‌برد و مرتب نگران بود، یکی خیلی جدی بود و مرتب این جمله را تاکید می‌کرد که شنونده باید عاقل باشد، دیگری هم سعی می‌کرد بین همه دوستی و مهربانی برقرار کند و... و. خلاصه خانم معلم مدرسه که الهام پاوه‌نژاد نقشش را بازی می‌کرد باید در ابتدا نظم را برقرار و بدون این‌که به کسی بر بخورد با مهربانی این مساله را تفهیم می‌کرد که در کلاس نباید صحبت کنند و فقط باید حواسشان به درس و مشق باشد.
غلامرضا رمضانی مجموعه طنز مدرسه مادربزرگ‌ها را اواسط دهه ۷۰ برای شبکه پنج ساخت و توانست نظر مخاطبان زیادی را جلب کند و با وجود این‌که بیش از دو دهه از پخش این مجموعه گذشته، اما همچنان خاطرات آن در ذهن مخاطبان باقی مانده است.
یادش بخیر سریال ها قبلا پرمحتوا وسرگرم کنند ه بود اما برخلاف قبل فیلم وسریال فعلی بی حرمتی و فحاشی وبی محتوا برای مخاطبین به نمایش می گذارند.