سریال آتش‌سوزی‌ها در ایران مشکوک است؟

به گزارش خبر فوری به نقل از نیویورک تایمز، بیش از دو هفته است که انفجارها و آتش‌سوزی‌های مرموز در سراسر ایران رخ می‌دهد و مجتمع‌های مسکونی، پالایشگاه‌های نفت، جاده‌ای نزدیک به یک فرودگاه بزرگ و حتی یک کارخانه کفش را در شعله‌های آتش خاکستر کرده است.

مقامات ایران در رسانه‌ها این حوادث را به عنوان اتفاقاتی تصادفی یا ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها کم اهمیت جلوه داده‌اند و تلاش کرده‌اند تا آرامش را به مردم بازگردانند.

اما در پشت پرده، سه مقام ایرانی، از جمله یک نظامی گفته‌اند که باور دارند بسیاری از این حوادث نتیجه خرابکاری بوده است.

در حالی که ایران دشمنان زیادی دارد که مایل به تضعیف آن هستند، این مقامات ظن خود را به سوی اسرائیل معطوف کرده‌اند و به سابقه عملیات مخفیانه این کشور در ایران، از جمله انفجارها و ترورها، اشاره دارند. پس از جنگ دوازده روزه اسرائیل در ایران در ماه گذشته، یک مقام ارشد اطلاعاتی اسرائیل قول داده بود که «عملیات در ایران را ادامه دهد.»

یک مقام اروپایی که با مسائل ایران سر و کار دارد نیز این حملات را خرابکاری ارزیابی کرده و با توجه به سابقه اسرائیل در ایران، به دخالت این کشور مشکوک است. او معتقد است این اقدامات هم به عنوان جنگ روانی و هم برای از بین بردن اهداف خاص انجام می‌شود. این چهار مقام به دلیل نداشتن مجوز برای صحبت علنی، به صورت ناشناس با نیویورک تایمز سخن گفتند.

مقامات ایرانی که با آنها مصاحبه شد، مدرکی برای تأیید سوءظن‌های خود ارائه نکردند و مقاماتی که علنا صحبت کردند هم علل دیگری مانند نشت گاز، آتش‌سوزی زباله‌ها و زیرساخت‌های فرسوده را دلیلی برای انفجارها ذکر کردند. اما آنها توضیح قانع‌کننده‌ای برای اینکه چرا انفجارهای گازی هر دو روز  یکبار در سراسر کشور رخ می‌دهد به مردم ارائه نکرده‌اند.

برخی از این حوادث در سایت‌های زیرساختی استراتژیک رخ داده‌اند، مانند آتش‌سوزی در یک پالایشگاه بزرگ تولید نفت در آبادان که حتی منجر به کشته شدن یک نفر شد و چندین نفر را زخمی کرد و یک خط تولید را از کار انداخت. حوادث دیگر، مانند انفجارها در ساختمان‌های مسکونی و کارخانه‌ها به حس آشوب و بی‌ثباتی دامن زده‌ است.

مقامات ایران محتاطانه از اعلام عمومی سوءظن‌های خود درباره دخالت احتمالی اسرائیل خودداری می‌کنند، چرا که به گفته آنها، ایران نمی‌خواهد خود را در موقعیتی قرار دهد که مجبور به تلافی علیه اسرائیل شود، هرچند ایران تا ساعات پایانی پیش از آتش‌بس توانایی پرتاب موشک‌های بالستیک به سوی اسرائیل را حفظ کرده بود.

بیش از یک دهه پیش از جنگ، اسرائیل و ایران نبردهای خود را در سایه پیش می‌بردند. اسرائیل سال‌ها عملیات مخفیانه‌ای در ایران انجام داده است، از جمله انفجارها و حملات پهپادی علیه شخصیت‌ها و سایت‌های هسته‌ای و نظامی. در مقابل، ایران به کشتی‌های متعلق به اسرائیل در خلیج فارس حمله کرده، موشک‌هایی به سوی سازه‌هایی در عراق که با اسرائیل مرتبط بودند پرتاب کرده و از گروه‌های مقاومت در منطقه حمایت کرده است.

مقامات اسرائیلی از اظهارنظر خودداری کردند. اما آژانس اطلاعاتی اسرائیل، موساد، اعلام کرده که حتی پس از آتش‌بس به عملیات خود در ایران ادامه خواهد داد. در ژوئن، رئیس موساد در یک سخنرانی عمومی نادر، از فعالیت‌های این آژانس در ایران تجلیل کرد و گفت: «ما آنجا خواهیم بود، همان‌طور که تا کنون بوده‌ایم.»

در ملأعام، ایران تلاش کرده است آتش‌سوزی‌ها را کم اهمیت جلوه دهد. در برخی موارد، مانند آتش‌سوزی در شمال شرق ایران نزدیک فرودگاه بین‌المللی مشهد، مقامات ایرانی گفتند که مشغول «سوزاندن کنترل‌شده علف‌های هرز» بودند و آتش‌سوزی در تهران را به یک آتش‌سوزی زباله نسبت دادند.

اما برای اکثر آتش‌سوزی‌ها، مقامات ایرانی نشت گاز را مقصر دانستند. قدرت‌الله محمدی، مدیر بخش آتش‌نشانی و ایمنی عمومی تهران، به رسانه‌های ایران گفت که دلیل این نشت‌ها «تجهیزات فرسوده، استفاده از وسایل گازی غیراستاندارد و بی‌توجهی به اصول ایمنی» بوده است.

برخی از انفجارهایی که ساختمان‌های مسکونی را هدف قرار دادند، چنان قدرتمند بودند که ابرهای عظیمی از دود را به هوا فرستادند و دیوارها و سقف‌ها را فرو ریختند.

در قم، یک مجتمع مسکونی به گونه‌ای به نظر می‌رسید که گویی بمبی آن را ویران کرده است. دیوارهای یک واحد در طبقه اول فرو ریخته و پنجره‌هایش خرد شده بودند. طبق ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی یک تاکسی زردرنگ پارک‌شده در خیابان زیر آوار له شده بود. نیروی انفجار، هفت نفر را زخمی کرد و کل بلوک اطراف را با آوار پوشاند.

دو مقام ایرانی به نیویورک تایمز گفتند که واحد منفجرشده ظاهرا توسط عاملانی اجاره شده بود که پس از روشن کردن اجاق گاز و فر، ساختمان را ترک کرده بودند، گویی به عمد قصد ایجاد آتش‌سوزی داشتند.

مورد احتمالی مشابه دیگر، انفجاری در یک مجتمع مرتفع در تهران بود که مسکن یارانه‌ای را به کارکنان قوه قضائیه ارائه می‌داد. این انفجار دیوارها و پنجره‌ها را منفجر کرد. سه مقام ایرانی گفتند که خرابکاران ممکن است قصد داشته‌اند با هدف قرار دادن قضات و دادستان‌ها، وحشت ایجاد کنند، مشابه روشی که اسرائیل پیش‌تر دانشمندان برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داده بود.

یک فرد نظامی هم اظهار داشت که اثر تجمعی انفجارهای تقریبا روزانه (حتی اگر برخی از آنها تصادفی باشند)  افزایش حس اضطراب در میان مردم ایران است.

امید معماریان، کارشناس ایران در مؤسسه تحقیقاتی سیاست خارجی DAWN در واشنگتن، گفت: « پاسخ‌های مبهم به مردم  تنها ترس و سوءظن عمومی را عمیق‌تر کرده است.»

با عدم اعتراف عمومی به آنچه برای بسیاری از ساکنان ایران مانند حملات هماهنگ‌شده به نظر می‌رسد، برخی پرسیده‌اند که آیا جنگ واقعاً پایان یافته است؟

مردی به نام محمد که یک کافه و گالری هنری در شهر کاشان اداره می‌کند، به نیویورک تایمز گفت: «بسیاری از ما فکر می‌کنیم این کار اسرائیل است و جنگ دوباره آغاز خواهد شد.» او گفت که احساس «ترس» می‌کند، به ویژه به این دلیل که کاشان در مرکز ایران به برخی سایت‌های هسته‌ای و پایگاه‌های موشکی نزدیک است.

مهدی محمدی، مشاور ارشد رئیس مجلس ایران هم گفته که وضعیت با اسرائیل به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نیست.

او در یکی از سخنرانی‌های ضبط‌شده خود که در تلگرام منتشر می‌کند، گفته است: «اگر کسی فکر کند ما با رویدادهای خطی و قابل پیش‌بینی سروکار داریم، ساده‌لوح است. ما حتی در آتش‌بس نیستیم؛ در یک تعلیق شکننده هستیم و هر لحظه ممکن است پایان یابد و دوباره به جنگ بازگردیم.»

شرکت ملی گاز آماری منتشر کرد که به ادعای آنها نشان می‌دهد تعداد انفجارهای ناشی از نشت گاز در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی نداشته است.

شورای شهر تهران از شرکت گاز و وزارت انرژی دعوت کرد تا گزارش‌هایی درباره «اقدامات و تحولات اخیر» ارائه دهند، که آن را بحثی در «شرایط عادی» توصیف کرد.