روایت "صبح نو" از واکنش دولت به فیلتر تلگرام

متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

ماجرای تلگرام در ایران هر روز پیچیده‌تر می‌شود از آن جهت بخشی از حاکمیت که قوه مجریه را در اختیار دارد هر روز بازی جدیدی را به نمایش می‌گذارد از موافقت‌های پنهانی تا مخالفت‌های علنی.

هفته گذشته که تلگرام به‌دستور مقام قضایی فیلتر شد و تمام اپراتورها و ارائه‌دهندگان اینترنت به حکم قانون نسبت به فیلتر تلگرام اقدام کردند، می‌شد حدس زد که قوه قضاییه در این راه تنها بماند و حتی قوه مجریه کشور به ریاست حسن روحانی با آن مقابله کند. با این حال شورای عالی فضای مجازی کشور ساعاتی پس از اعلام حکم قضایی درباره فیلتر تلگرام در بیانیه‌ای با آن موافقت کرد و آن را لازم الاجرا دانست.
با این حال بازی دولتی‌ها از فردای اجرای حکم فیلتر تلگرام آغاز شد. از ابتدای روز شایعه استعفای وزیر ارتباطات و بست‌نشینی وی در دفتر رییس جمهوری به سرعت در فضای مجازی پخش و بعد که آقای وزیر استعفایش را تکذیب کرد مخالفت شخص وزیر موضوع روز شد. با این حال این همه ماجرا نبود.
تلگرام و دولت با هم توافقی داشتند، اما ظاهراً مدیر تلگرام خلاف وعده عمل کرده بود که آشنا مشاور رییس جمهوری توییت زد:« مجوز استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام‌رسان تلگرام(CDN) در ایران لغو شده است و ترافیک این پیام‌رسان تنها از طریق ارتباطات بین‌المللی کشور راهیابی خواهد شد. این تسهیلات حاصل یک توافق مشروط بود حالا که مؤسس تلگرام به تعهداتش عمل نکرده است دلیلی برای ادامه آن باقی نمی‌ماند.»
توییت‌های آقای مشاور ادامه یافت که وی با فیلتر تلگرام مخالفت کرد: «1- آگاهی؛ لازم نیست فیلترش کنید! 2-آگاهی لازم نیست؛ فیلترش کنید!» قبل‌تر هم البته، بسیار صریح‌تر نوشته بود: «اقدام موقت برای حذف تسهیلاتی چون استفاده از مزیت ترافیک داخلی به جای ترافیک بین‌المللی به علت نقض توافق‌های قبلی بسیار متفاوت است با فیلتر کردن کل تلگرام. بنده با اولی موافق و با دومی مخالفم.»
این اتفاقات نشان داد که از نظر دولت تلگرام تنها پیام‌رسان مورد اعتمادش است اما بعد از اغتشاشات دی‌ماه و حضور پررنگ کانال‌های معاند و البته بی‌توجهی مکرر مدیر تلگرام به درخواست‌های مسدودسازی کانال‌های تروریستی این رابطه به انتها رسید اما دولت ظاهراً نمی‌خواست و نمی‌خواهد که بستن تلگرام را بر عهده بگیرد با این که تمام نشانه‌ها و شواهد خلاف این را ثابت می‌کند.
در ماه‌های گذشته آقای فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی به دفعات علیه تلگرام مصاحبه کرد و حتی آن را دشمن اقتصاد دانست. او به صراحت اعلام کرد که ادامه فعالیت تلگرام به صلاح نیست. چرا؟ چون «دشمنِ بخش خصوصی کشور محسوب می‌شود.» چرا؟ چون «قصد دارد با ایجاد ارز رمزگذاری شده، اقتصاد کشور را ببلعد و ما شاهد خلق پولی باشیم که ناشی از تولید و صادرات نیست. پولی که مابه‌ازایش دارایی از کشور خارج می‌شود.» نتیجه‌گیری حرفش هم این بود که «در شورا به این نتیجه رسیدیم که حتماً باید پیام‌رسان بومی داشته باشیم.» حتی وزیر ارتباطات هم با فیلتر تلگرام مخالف است و کذا. اما همان طور گفته شد شواهد خلاف این را نشان می‌دهد رییس‌جمهور طی چند هفته گذشته موافقت خود را با فیلتر تلگرام اعلام کرده اما علنی کردن آن را در موقعیت فعلی مناسب نمی‌داند چون می‌داند موافقت دولت با فیلتر تلگرام باعث انتقاد هوادارانش می‌شود پس راهکار این است در افکار عمومی مخالفت خود را نشان بدهی و به دیگران از قوه قضاییه تا نهادهای دیگر کنایه بزنی و خود را مبرا کنی مانند همان کاری که رییس جمهوری کرد و این طور نوشت: «سیاست دولت یازدهم و دوازدهم مبتنی بر ایجاد فضای امن مجازی بوده و نه امنیتی و تاکنون هیچ شبکه اجتماعی یا پیام‌رسان «توسط این دولت» مسدود نشده و نخواهد شد. فیلتر و مسدودسازی اخیر تلگرام نیز نه توسط دولت اجرا شده و نه مورد تأیید دولت است. برای مسدودسازی پیام‌رسان مذکور در تاریخ 10/2/97حکم قضایی صادر و به همه اپراتورهای موبایل و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی ابلاغ کردند تا آنها رأساً اقدام به اختلال در ارتباط نمایند. (مشابه این اقدام نیز سال گذشته و در دوران انتخابات ریاست جمهوری ، برای امکان تماس صوتی تلگرام انجام شده بود.)عدم طی مراحل قانونی امور اجرایی که با استفاده از ابزار قهریه و قضائیه صورت بگیرد، در تعارض با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» و در نقطه مقابل دموکراسی قرار دارد. اگر در عالی‌ترین سطح نظام، تصمیمی برای محدود کردن یا مسدودسازی ارتباطات مردم گرفته شده است، باید صاحبان واقعی این کشور که مردم هستند در جریان امور قرار بگیرند.»
او همچنین برای القای بیشتر راه‌ نداشتن دولت در این بازی، از هشتگ‌های #محرمانه_نداریم، #حکم_سفارشی، #جریان_آزاد_اطلاعات، #حق_انتخاب در انتهای پیام خود استفاده کرده است.
سخنانی که با واکنش عزت‌الله ضرغامی، رییس اسبق صدا‌و‌سیما مواجه شد. ضرغامی با اشاره به مباحثی که در مورد فیلتر تلگرام مطرح شده است، در صفحه مجازی خود نوشت: «رییس جمهور علاقه‌مند است که با صدای بلند بگوید دولت مزاحم هیچ پیام‌رسان خارجی نیست. قبول! ولی اگر آن جوان روسی به تعهدات خود در مقابل جمهوری اسلامی ایران عمل نکرد و عملاً مردم را تحقیر کرد و از دوپینگ فنی و سیاسی ما نهایت سوءاستفاده را کرد رییس‌جمهوری برای حفظ استقلال کشور می‌تواند سکوت کند؟ اگر #محرمانه_نداریم یا #سفارشی_نداریم، بهتر است متن توافقات دولت با پیام‌رسان تلگرام برای اطلاع عموم منتشر شود.»
این در حالی است که رییس‌جمهوری، رییس شورای عالی امنیت ملی نیز محسوب می‌شود و بسیار بعید است تصمیمات کلانی در این مقیاس، بدون اطلاع و گرفتن رأی این نهاد انجام شود.
با این حال جالب است بدانید فیلتر تلگرام اما، از چند هفته پیش و با ابلاغیه معاون اول رییس‌جمهوری و خروج دولتی‌ها از تلگرام کلید خورد.
ابتدا معاون اول رییس‌جمهوری در ابلاغیه‌ای الزامی نه تنها دولت و دستگاه‌های دولتی بلکه سایر قوا و دستگاه‌های زیرمجموعه را ملزم به خروج از تلگرام می‌کند. طبق این بخشنامه « به منظور حمایت از پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و ایجاد مزیت رقابتی، کلیه دستگاه‌های یاد شده موظفند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ این بخشنامه هرگونه فعالیت و ارائه خدمات خود را از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی انجام دهند و بسترهای لازم در این زمینه را فراهم کنند.» این بخشنامه برای کلیه نهادهای قوای مجریه، مقننه و قضاییه، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات دولتی شرکت‌های دولتی، استانداری‌ها، نهادهای عمومی غیردولتی و کلیه دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است، لازم‌الاجراست. بلافاصله پس از این بخش‌نامه الزام‌آور، تمامی کانال‌های فعال دولت ازجمله کانال تلگرامی رییس‌جمهوری و معاون اول، تمامی فعالیت‌های خود را به پیام‌رسان‌های داخلی منتقل می‌کنند. دستور قطع سرورهای تلگرام مرحله بعدی آن بود که باز هم از جانب دولت بود.
تمام این فعالیت‌ه ا برای پایان تلگرام در ایران را دولت انجام داده اما به خاطر شرایط روانی حاضر نیست آن را برعهده بگیرد که ظاهراً راه خوبی برای بازی با افکار عمومی است .

15