پاکسازی قومی با شیوه‌ای جدید؛
ردپای یک سازمان مرموز ظاهرا مردم نهاد در «قاچاق» فلسطینی‌ها از غزه به آفریقای جنوبی
فعالان آفریقای جنوبی ادعا کرده‌اند که تل‌آویو از یک گروه بشردوستانه مرموز برای بیرون راندن فلسطینی‌ها از غزه استفاده می‌کند، اقدامی که آنها آن را جدیدترین شکل پاکسازی قومی از اکتبر ۲۰۲۳ دانستند.
روز پنجشنبه، هواپیمایی حامل ۱۵۳ فلسطینی از غزه در فرودگاه بین‌المللی «اور تامبو» آفریقای جنوبی فرود آمد، اما هواپیما حدود ۱۲ ساعت در باند فرودگاه متوقف شد و به مسافران اجازه پیاده شدن داده نشد - که باعث سردرگمی و خشم علیه مقامات محلی شد. با این حال، ظرف چند ساعت، فعالان و مقامات آفریقای جنوبی سازماندهی سفر فلسطینی‌ها توسط نهادی به نام «المجد اروپا» کشف کردند.
فعالان دریافتند که نه تنها دولت آفریقای جنوبی از ورود آنها بی‌اطلاع بوده است، بلکه خود مسافران هیچ مدرک یا سندی برای کمک به روند رسیدگی به درخواست‌هایشان در کشور در اختیار نداشتند. فعالان گفتند که تکان‌دهنده‌تر این است که چندین فلسطینی گفته‌اند که بدون اطلاع کامل از مقصد خود، این سفر را آغاز کرده‌اند.
«نعیم جناح»، فعال و محقق باسابقه ساکن ژوهانسبورگ، به میدل ایست آی گفت: این تحولات نشان می‌دهد که اسرائیل از ناامیدی فلسطینی‌ها برای پیشبرد بی‌سروصدای سیاست آوارگی اجباری فلسطینی‌ها با گروه المجد اروپا سوءاستفاده می‌کند و به عنوان مجرایی برای حذف آنها عمل می‌کند.
همچنین به نظر می‌رسد که این تلاشی برای بیرون راندن دائمی یک طبقه متخصص - پزشکان، مربیان، بازرگانان - از غزه است.
"برای ما روشن است که المجد جبهه‌ای برای دولت اسرائیل و اطلاعات اسرائیل و پروژه‌ای برای کمک به پاکسازی قومی غزه است."
اظهارات جناح پس از آن مطرح شد که یک مقام نظامی اسرائیلی که نامش فاش نشده بود به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که اسرائیل به تسهیل انتقال فلسطینی‌ها از غزه به گذرگاه کارم ابوسالم (کرم شالوم) در جنوب اسرائیل کمک کرده است، پیش از آنکه آنها به فرودگاه رامون منتقل شوند، جایی که سوار پروازی شدند که ابتدا آنها را به نایروبی و سپس ژوهانسبورگ می‌برد.
«سارا اوستویزن»، یکی دیگر از فعالان گروه رسیدگی به فلسطینی‌ها در ژوهانسبورگ، به میدل ایست آی گفت که کارت‌های پرواز مسافران مقاصد مختلفی را نشان می‌داد، از هند گرفته تا مالزی و اندونزی. او گفت: "بنابراین هیچ دلیلی وجود نداشت که مسافران در هیچ مرحله‌ای واقعاً بدانند به کجا می‌روند." او افزود که این "به نظر می‌رسد نوعی قاچاق انسان باشد."
میدل ایست آی برای اظهار نظر با المجد اروپا تماس گرفت اما تا زمان انتشار این خبر پاسخی دریافت نکرد.
گروه سایه
طبق وب‌سایت این گروه، المجد اروپا در سال ۲۰۱۰ تشکیل شده و ظاهراً در آلمان ثبت شده و دفتر مرکزی آن در بیت‌المقدس است. این گروه می‌گوید که خدمات تخلیه بشردوستانه، توزیع غذای اضطراری و برنامه کمک‌های پزشکی ارائه می‌دهد. این گروه در وب‌سایت خود می‌گوید: «ما در ارائه کمک و نجات به جوامع مسلمان در مناطق جنگی و درگیری تخصص داریم. این شامل تسهیل دسترسی بیماران به مراقبت‌های پزشکی حیاتی، تضمین سفر به خارج از کشور برای درمان و اطمینان از همراهی خانواده‌هایشان در طول درمانشان می‌شود.»
اما «خالد ووده»، فعال انتفاضه اجتماعی - گروهی مستقر در ژوهانسبورگ - که اولین بار در اواخر اکتبر هنگام مواجهه با این سازمان نگرانی‌هایی را در مورد آن مطرح کرد، گفت که به نظر می‌رسد این سازمان از ناکجاآباد ظهور کرده است. او به میدل ایست آی گفت که المجد اروپا ماه‌ها در رسانه‌های اجتماعی توانایی خود را برای تخلیه فلسطینی‌ها از غزه تبلیغ می‌کرد.
میدل ایست آی می‌داند که فلسطینی‌هایی که به آفریقای جنوبی سفر کرده‌اند یا خودشان المجد اروپا را کشف کرده و از آن کمک خواسته‌اند یا نمایندگانی در غزه با آنها تماس گرفته‌اند. ووده گفت که پناهندگان از طریق واتس‌اپ با کسی که ظاهراً نماینده فلسطینی این گروه بوده، ارتباط برقرار کردند. او گفت: «هیچ‌کدام از آنها به چیزی مشکوک نشدند، زیرا تصور می‌کردند که این فقط یک راه دیگر برای ترک غزه است، زیرا رفح بسته شده است.»
با وجود اجرای آتش‌بس در ماه اکتبر، اسرائیل به بمباران پراکنده غزه ادامه داده است و صدها فلسطینی در چند هفته گذشته کشته شده‌اند. بیش از ۸۰ درصد از سازه‌ها تخریب شده و بخش‌های بزرگی از غزه غیرقابل سکونت شده است - وضعیتی که انتظار می‌رود با شروع زمستان فاجعه‌بار شود. کمک‌های دریافتی همچنان کند و ناکافی است.
ووده گفت: «من کاملاً فکر می‌کنم که اسرائیل فلسطینی‌ها را در غزه طعمه قرار می‌دهد.» او افزود: «در سطح دیگری، آنها از افرادی که آسیب‌پذیر هستند، از دو سال نسل‌کشی دچار اختلال استرس پس از سانحه هستند و شاهد مرگ عزیزان خود بوده‌اند، سود می‌برند.» خانواده‌ها مبالغ مختلفی از ۱۵۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار برای هر نفر پرداخت کردند و به آنها از یک نقطه ملاقات در غزه که سفر از آنجا با یک پرواز چارتر آغاز می‌شد، اطلاع داده شده بود.
«شیمی زوارتز»، سخنگوی «کوگات»، نهاد اسرائیلی که امور مدنی را در کرانه باختری و همچنین غزه اداره می‌کند، به خبرگزاری فرانسه گفت که پس از آنکه این آژانس «از یک کشور ثالث برای پذیرش فلسطینی‌ها تأییدیه دریافت کرد»، به آنها اجازه خروج از غزه داده شده است.
با وجود اجرای آتش‌بس در ماه اکتبر، اسرائیل به بمباران پراکنده غزه ادامه داده است و صدها فلسطینی در چند هفته گذشته کشته شده‌اند
زوارتز مشخص نکرد که کدام کشور با پذیرش آنها موافقت کرده است.
با این حال، یک روز پیش از آن، سفارت فلسطین در آفریقای جنوبی اعلام کرد که این پرواز توسط «یک سازمان ثبت نشده و مشکوک که از شرایط انسانی غم انگیز مردم ما در غزه سوءاستفاده کرده، خانواده‌ها را فریب داده، از آنها پول گرفته و سفر آنها را به شیوه‌ای نامنظم و غیرمسئولانه تسهیل کرده» ترتیب داده شده است.
پرواز دوم
اگرچه ورود این پرواز در ۱۳ نوامبر برای دولت آفریقای جنوبی غافلگیرکننده بود، اوستویزن گفت که برگزارکنندگان در ژوهانسبورگ حدس می‌زدند ممکن است هواپیمایی پر از پناهندگان در آن روز وارد شود.
او گفت که فعالان محلی در اوایل نوامبر در این شهر به طور اتفاقی با یک خانواده فلسطینی برخورد کردند که گفته بودند در ۲۸ اکتبر با یک پرواز چارتر به همراه چند نفر دیگر به آفریقای جنوبی آمده‌اند.
پس از کمی جستجو، مردم محلی متوجه شدند که نزدیک به ۱۸۰ فلسطینی دیگر با آن پرواز آمده بودند؛ برخی گفتند که انتظار داشتند اعضای خانواده‌هایشان در ۱۳ نوامبر با پرواز دوم برسند.
گفته شده به برخی از حاضران در این پروازها وعده داده شده بود که در مقصد نهایی خود اقامت خواهند داشت.
با این حال، پناهندگان پس از ورود، خود را در یک کشور خارجی یافتند، بدون هیچ راهنمایی، پشتیبانی یا توضیحی در مورد وضعیت یا حقوق خود. در عوض، هر یک از آنها آدرس یک هتل در شهر را دریافت کردند. آنها نه تنها بلافاصله از یکدیگر جدا شدند، بلکه محل اقامت آنها فقط برای هفت روز بود. مدتی نگذشت که ارتباط از طریق واتس‌اپ نیز به پایان رسید. المجد اروپا ناپدید شد.
جناح، که روز پنجشنبه سوار هواپیما شد، در حالی که هواپیما نزدیک به ۱۲ ساعت روی باند فرودگاه مانده بود، شرایط را وحشتناک توصیف کرد.
او گفت که به مسافران در تمام طول پرواز غذا یا آب داده نشده بود و نوزادانی بودند که پوشکشان در ۲۴ ساعت عوض نشده بود. یک زن باردار با درد زایمان دست و پنجه نرم می‌کرد. او گفت، در یک مورد جداگانه، کودکی که ساعت‌ها در گرما منتظر پیاده شدن بودند، دچار تشنج شد.
جناح روایت کرد که فلسطینی‌ها اجازه حمل متعلقات خود را نداشتند و تنها با کیف پول، تلفن، گذرنامه و لباس‌هایشان وارد هواپیما شدند. نگران‌کننده‌ترین چیز این بود که وقتی پرواز کردند، هر خانواده ایده‌های متفاوتی در مورد مقصد احتمالی خود داشت.
در بیانیه‌ای از جامعه مدنی آمده است: «نحوه ترک غزه و انتقال ناآگاهانه آنها به آفریقای جنوبی، به دخالت عمیق دولت اسرائیل و نقض حقوق مردمی که به شدت به دنبال آرامش از جنایات نسل‌کشی خود در غزه هستند، توسط اسرائیل اشاره دارد.»
هواپیمای مرموز
پس از چندین جلسه مشورت، رایزنی و ارائه گزارش از سوی گروه‌های جامعه مدنی در روز پنجشنبه، دولت آفریقای جنوبی اجازه پیاده شدن به مسافران را داد.
روز جمعه، «سیریل رامافوسا»، رئیس جمهور آفریقای جنوبی، پناهندگان را «مردمی از غزه که به طرز مرموزی سوار هواپیما شده‌اند» توصیف کرد.
وی افزود: «بدیهی است که ما باید به ریشه‌های آنها، از کجا شروع شده، و دلیل آورده شدن آنها به اینجا را بررسی کنیم. زیرا آنها هیچ مدرکی نداشتند.»
اگرچه وزارت امور خارجه فلسطین از دولت رامافوسا تشکر کرد، اما فعالان محلی می‌گویند که از عدم مراقبت اعمال شده توسط اداره مدیریت مرزی آفریقای جنوبی (BMA) نسبت به فلسطینی‌ها وحشت زده هستند.
اوستویزن خاطرنشان کرد که حتی اگر افراد سوار بر هواپیما مدارک لازم را نداشتند، با توجه به اینکه آنها افرادی بودند که به تازگی یک نسل‌کشی را تجربه کرده بودند، رسیدگی به نیازهای مسافران توسط دولت نباید اینقدر طول می‌کشید. مسافران خسته، دچار کم‌آبی و گیجی بودند.
این حادثه همچنین به نظر می‌رسد که شکاف‌های درون دولت آفریقای جنوبی در رویکردش به فلسطین را نشان می‌دهد.
فعالان گفتند که تنها پس از مداخله خود رامافوسا بود که BMA به فلسطینی‌ها ویزای ۹۰ روزه برای ورود داد.
با این حال، اداره بهداشت و مسکن در بیانیه‌ای اعلام کرد که پس از تأیید اینکه پناهندگان «در طول سفرشان از محل اقامت و مراقبت برخوردار خواهند شد»، وزیر کشور، مجموعه حقایق جدید را برای بررسی، از جمله به دلایل بشردوستانه، به کمیسر BMA ارائه داد.
با این حال، فعالان خواستار تحقیقات کامل در مورد المجد اروپا و واکنش دولت آفریقای جنوبی هستند.
اوستویزن گفت: «ما خواستار تحقیقات کامل هستیم، نه فقط در مورد پیشینه [بلکه] در مورد نحوه برخورد با آن در آفریقای جنوبی.»
قافیه چو تنگ اید - وراج به جفنگ اید